Półpasiec to ostra wirusowa choroba zakaźna wywoływana przez wirus herpes virus varicella lub wirusa ospy wietrznej. Półpasiec dotyka głównie nerwy znajdujące się pod skórą i objawia się poprzez stan zapalny i pojawienie się wysypki w formie pęcherzy. Wysypka pojawia się wzdłuż całego nerwu w stanie zapalnym, dlatego bardzo łatwo stan ten zlokalizować.
Zaatakowana skóra jest podrażniona, naznaczona małymi pęcherzykami zlokalizowanymi wzdłuż przebiegu nerwu. Stąd nazwa „półpasiec”. A że pęcherzyki wywołują ból przyrównywany do przypalania skóry, w wielu rejonach świata choroba przyjęła zwyczajową nazwę „ognia San Antonio”.
W większości przypadków półpasiec dotyka osoby dorosłe. Niemniej jednak, występują łagodniejsze wersje choroby także i u nastolatków. Infekcja u osób starszych może prowadzić do wielu nieprzyjemnych komplikacji.
Półpasiec – przyczyny choroby
Wirus powodujący półpasiec jest tym samym, który wywołuje ospę wietrzną. Wirus ten pozostaje w organizmie w stanie uśpienia, nie można go wykorzenić. W określonych warunkach zdrowotnych wirus sam się reaktywuje w zwojach nerwowych, powodując półpasiec.
Nie wszystkie osoby które przeszły ospę wietrzną zachorują na półpasiec. Zazwyczaj wirus uaktywni się u pacjentów z tymczasowymi lub stałymi zmianami w układzie odpornościowym, na skutek starzenia się, jako rezultat innej choroby czy poprzez zażywanie niektórych leków, tj. kortykosteroidy, leki na reumatyzm, itd.
Półpasiec nie jest chorobą zakaźną. Mimo to, można zarazić się ospą wietrzną od nosiciela, jeżeli na ospę wietrzną nigdy się nie chorowało. Dowiedziono jednak, że żeby doszło do zarażenia potrzebny jest bezpośredni kontakt z zainfekowanymi pęcherzykami.
Osoby najbardziej narażone na ryzyko wystąpienia półpaśca to osoby starsze, powyżej 50-go roku życia. Pacjenci cierpiący z powodu osłabionego układu odpornościowego także są grupą wysokiego ryzyka (HIV). Jednocześnie, jeżeli przeszło się ospę wietrzną przed pierwszym rokiem życia, istnieje ryzyko wystąpienia półpaśca.
Ból jest pierwszym i najbardziej oczywistym symptomem choroby, może pojawić się zanim wystąpią zmiany skórne czy pęcherzyki. Spowodowane jest to tym, że wirus atakuje nerwy skóry właściwej. W większości przypadków pęcherze pojawiają się pomiędzy 1-szym, a 14-tym dniem od wystąpienia pierwszych objawów, a sam ból może być albo łagodny albo bardzo silny.
Ponadto, w pierwszej fazie choroby mogą wystąpić następujące objawy:
Gorączka.
Ból głowy i generalne złe samopoczucie.
Dyskomfort żołądkowo-jelitowy.
Niemniej jednak najbardziej oczywistym objawem półpaśca są pęcherzyki. Początkowo są niewielkie, mogą jednak rosnąć i łączyć się z innymi, tworząc duże formacje pęcherzy. Zazwyczaj okres ich wzrostu oscyluje między 3 a 5 dniami. W ostatniej fazie rozwoju z pęcherzy tworzą się strupy.
W przypadku pojawienia się wirusa w okolicy głowy, może on wpłynąć nawet na wzrok czy słuch. Jeżeli jest zlokalizowany w nerwie żuchwowym, może powodować zmiany w jamie ustnej, na języku czy w gardle. W rzadkich przypadkach może prowadzić do utraty zmysłu smaku.
Półpasiec – diagnoza i powikłania
Rozpoznanie choroby następuje poprzez fizyczną obserwację pacjenta, mając oczywiście na uwadze historię jego choroby i wcześniej przebyte infekcje.
W przypadku braku pewności co do wystąpienie choroby, przeprowadza się laboratoryjne badanie zainfekowanych tkanek. Badanie krwi także jest skuteczną metodą potwierdzenia diagnozy.
U pacjentów z zaburzonym funkcjonowaniem układu nerwowego stosuje się nakłucie lędźwiowe do postawienia diagnozy. Poza tym, w nietypowych przypadkach wykonuje się test cytologiczny Tzanka, tj, pobiera się wymaz z zainfekowanych pęcherzy i obserwuje zmiany w pobranej cieczy.
Jednym z najczęstszych i najpoważniejszych powikłań pochorobowych jest tzw. „nerwoból poopryszczkowy”. Występuje on nawet u 50 % pacjentów i charakteryzuje się bólem, który wielu opisuje jako palący, elektryczny i nie do wytrzymania. W najpoważniejszych przypadkach nerwoból poopryszczkowy może całkowicie obezwładnić osobę na niego cierpiącą. Może trwać tygodniami, miesiącami, a czasem nawet i całe życie.
Innym powikłaniem mogą być problemy ze wzrokiem, jeżeli wirus zlokalizowany jest w pobliżu oka. Niekiedy komplikacje mogą być bardzo poważne. Mogą wystąpić dodatkowe infekcje skóry, tj. zapalenie tkanki łącznej czy liszajec. W niektórych przypadkach wirus ten może również powodować zapalenie opon mózgowych.
Nagel, M. A., Cohrs, R. J., & Gilden, D. (2013). Varicella zoster virus infections. In Viral Infections of the Human Nervous System. https://doi.org/10.1007/978-3-0348-0425-7_5
Dworkin, R. H., Johnson, R. W., Breuer, J., Gnann, J. W., Levin, M. J., Backonja, M., … Whitley, R. J. (2007). Recommendations for the Management of Herpes Zoster. Clinical Infectious Diseases. https://doi.org/10.1086/510206
Wysięk osierdziowy jest problemem, który stosunkowo często występuje w praktyce medycznej. Czasami jest on związany z już znaną chorobą, a innym razem wymaga szczegółowej oceny i dalszych działań w celu ustalenia jego przyczyny. W niektórych przypadkach niemożliwe jest ustalenie przyczyny,…
Norfloksacyna jest antybiotykiem należącym do grupy fluorowanych chinolonów. Posiada szerokie spektrum działania bakteriobójczego przeciwko drobnoustrojom gram-dodatnim i gram-ujemnym patogenicznym drobnoustrojom tlenowym. Poznaj jej działanie, zastosowanie i potencjalne skutki uboczne. Antybiotyk ten przede wszystkim hamuje bakteryjną syntezę kwasu dezoksyrybonukleinowego. Ze względu…
Grypa żołądkowa u dzieci to schorzenie, które wymaga otoczenia dziecka opieką i uważnej obserwacji jego stanu w celu uniknięcia ewentualnych komplikacji. Grypa żołądkowa u dzieci to choroba, która może prowadzić do wystąpienia poważnych problemów zdrowotnych. Właśnie dlatego należy ją szybko…
Atrezja dróg żółciowych jest przewlekłą i postępującą chorobą wątroby. Można ją stwierdzić wkrótce po urodzeniu. Wątroba jest narządem, który w swojej budowie wewnętrznej zawiera rodzaj rurek zwanych przewodami żółciowymi. Funkcją tych struktur jest odprowadzanie płynu wątrobowego zwanego żółcią. Filtrat przechodzi…
Nieżyt nosa i gardła u dzieci jest bardzo częstą chorobą. Jest to główny powód wizyt u lekarza wśród dzieci w wieku od 6 miesięcy do 8 lat. Z tego tylko powodu przychodnię odwiedza się średnio sześć razy w roku. Można…
Wulwodynia to dyskomfort lub przewlekły ból sromu, lub obszaru wokół otworu pochwy. Wulwodynia nie ma określonej i znanej przyczyny. Ten stan może się jednak utrzymywać od miesięcy do lat.