Półpasiec - co warto wiedzieć na temat tej choroby
Półpasiec to ostra wirusowa choroba zakaźna wywoływana przez wirus herpes virus varicella lub wirusa ospy wietrznej. Półpasiec dotyka głównie nerwy znajdujące się pod skórą i objawia się poprzez stan zapalny i pojawienie się wysypki w formie pęcherzy. Wysypka pojawia się wzdłuż całego nerwu w stanie zapalnym, dlatego bardzo łatwo stan ten zlokalizować.
Zaatakowana skóra jest podrażniona, naznaczona małymi pęcherzykami zlokalizowanymi wzdłuż przebiegu nerwu. Stąd nazwa “półpasiec”. A że pęcherzyki wywołują ból przyrównywany do przypalania skóry, w wielu rejonach świata choroba przyjęła zwyczajową nazwę “ognia San Antonio”.
W większości przypadków półpasiec dotyka osoby dorosłe. Niemniej jednak, występują łagodniejsze wersje choroby także i u nastolatków. Infekcja u osób starszych może prowadzić do wielu nieprzyjemnych komplikacji.
Półpasiec – przyczyny choroby
Wirus powodujący półpasiec jest tym samym, który wywołuje ospę wietrzną. Wirus ten pozostaje w organizmie w stanie uśpienia, nie można go wykorzenić. W określonych warunkach zdrowotnych wirus sam się reaktywuje w zwojach nerwowych, powodując półpasiec.
Nie wszystkie osoby które przeszły ospę wietrzną zachorują na półpasiec. Zazwyczaj wirus uaktywni się u pacjentów z tymczasowymi lub stałymi zmianami w układzie odpornościowym, na skutek starzenia się, jako rezultat innej choroby czy poprzez zażywanie niektórych leków, tj. kortykosteroidy, leki na reumatyzm, itd.
Półpasiec nie jest chorobą zakaźną. Mimo to, można zarazić się ospą wietrzną od nosiciela, jeżeli na ospę wietrzną nigdy się nie chorowało. Dowiedziono jednak, że żeby doszło do zarażenia potrzebny jest bezpośredni kontakt z zainfekowanymi pęcherzykami.
Osoby najbardziej narażone na ryzyko wystąpienia półpaśca to osoby starsze, powyżej 50-go roku życia. Pacjenci cierpiący z powodu osłabionego układu odpornościowego także są grupą wysokiego ryzyka (HIV). Jednocześnie, jeżeli przeszło się ospę wietrzną przed pierwszym rokiem życia, istnieje ryzyko wystąpienia półpaśca.
Przeczytaj także: Alzheimer – pierwsze symptomy choroby
Objawy półpaśca
Ból jest pierwszym i najbardziej oczywistym symptomem choroby, może pojawić się zanim wystąpią zmiany skórne czy pęcherzyki. Spowodowane jest to tym, że wirus atakuje nerwy skóry właściwej. W większości przypadków pęcherze pojawiają się pomiędzy 1-szym, a 14-tym dniem od wystąpienia pierwszych objawów, a sam ból może być albo łagodny albo bardzo silny.
Pierwsze objawy choroby:
- Swędzenie.
- Łaskotanie.
- Mrowienie.
- Ból ogniskowy.
Ponadto, w pierwszej fazie choroby mogą wystąpić następujące objawy:
- Gorączka.
- Ból głowy i generalne złe samopoczucie.
- Dyskomfort żołądkowo-jelitowy.
Niemniej jednak najbardziej oczywistym objawem półpaśca są pęcherzyki. Początkowo są niewielkie, mogą jednak rosnąć i łączyć się z innymi, tworząc duże formacje pęcherzy. Zazwyczaj okres ich wzrostu oscyluje między 3 a 5 dniami. W ostatniej fazie rozwoju z pęcherzy tworzą się strupy.
W przypadku pojawienia się wirusa w okolicy głowy, może on wpłynąć nawet na wzrok czy słuch. Jeżeli jest zlokalizowany w nerwie żuchwowym, może powodować zmiany w jamie ustnej, na języku czy w gardle. W rzadkich przypadkach może prowadzić do utraty zmysłu smaku.
Półpasiec – diagnoza i powikłania
Rozpoznanie choroby następuje poprzez fizyczną obserwację pacjenta, mając oczywiście na uwadze historię jego choroby i wcześniej przebyte infekcje.
W przypadku braku pewności co do wystąpienie choroby, przeprowadza się laboratoryjne badanie zainfekowanych tkanek. Badanie krwi także jest skuteczną metodą potwierdzenia diagnozy.
U pacjentów z zaburzonym funkcjonowaniem układu nerwowego stosuje się nakłucie lędźwiowe do postawienia diagnozy. Poza tym, w nietypowych przypadkach wykonuje się test cytologiczny Tzanka, tj, pobiera się wymaz z zainfekowanych pęcherzy i obserwuje zmiany w pobranej cieczy.
Przeczytaj także: Jak pozbyć się opryszczki?
Jednym z najczęstszych i najpoważniejszych powikłań pochorobowych jest tzw. “nerwoból poopryszczkowy”. Występuje on nawet u 50 % pacjentów i charakteryzuje się bólem, który wielu opisuje jako palący, elektryczny i nie do wytrzymania. W najpoważniejszych przypadkach nerwoból poopryszczkowy może całkowicie obezwładnić osobę na niego cierpiącą. Może trwać tygodniami, miesiącami, a czasem nawet i całe życie.
Innym powikłaniem mogą być problemy ze wzrokiem, jeżeli wirus zlokalizowany jest w pobliżu oka. Niekiedy komplikacje mogą być bardzo poważne. Mogą wystąpić dodatkowe infekcje skóry, tj. zapalenie tkanki łącznej czy liszajec. W niektórych przypadkach wirus ten może również powodować zapalenie opon mózgowych.
To może Cię zainteresować ...
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Schmader, K. (2016). Herpes Zoster. Clinics in Geriatric Medicine. https://doi.org/10.1016/j.cger.2016.02.011
- Nagel, M. A., Cohrs, R. J., & Gilden, D. (2013). Varicella zoster virus infections. In Viral Infections of the Human Nervous System. https://doi.org/10.1007/978-3-0348-0425-7_5
- Dworkin, R. H., Johnson, R. W., Breuer, J., Gnann, J. W., Levin, M. J., Backonja, M., … Whitley, R. J. (2007). Recommendations for the Management of Herpes Zoster. Clinical Infectious Diseases. https://doi.org/10.1086/510206
