Parosmia - czym jest i jak się objawia?

Czy cierpisz na parosmię lub znasz kogoś z tym problemem? Przez pewien czas dolegliwość ta była dobrze znana z powodu COVID-19. Okazuje się jednak, że ma ona również inne przyczyny.

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Maria Patricia Pinero Corredor.

Ostatnia aktualizacja: 05 grudnia, 2023

Parosmia to zmiana w normalnym postrzeganiu zapachów. Występuje, gdy czujemy zapach czegoś, co jest nam znane i co zwykle lubimy, ale staje się to dla nas nieprzyjemne.

Niegdyś przyjemne dla nas zapachy nagle się zniekształcają. Parosmia może zmienić zapach kawy o poranku w odrażający smród, który wręcz wywołuje mdłości.

Parosmia znajduje się na liście najczęstszych zaburzeń węchowych:

• Hyposmia: zmniejszony zmysł węchu.
• Anosmia: niezdolność do postrzegania zapachów.
• Phantosmia: wyczuwanie nieistniejącego zapachu.

W większości przypadków zmianie węchu towarzyszą również zaburzenia smaku. Ostatnio pojawiły się większe reperkusje związane z jego powiązaniem z COVID-19, chociaż infekcja koronawirusem nie jest jedyną przyczyną.

Parosmia – jakie zmiany w mózgu wywołuje?

Aby zrozumieć nieco więcej o tym stanie, konieczne jest zrozumienie, jak działa zmysł węchu. Zmysł węchu rozpoczyna swoje działanie w neuronach czuciowych węchu, które znajdują się w górnej wewnętrznej części nosa. Stamtąd łączą bodziec z mózgiem.

Każdy neuron węchowy ma receptor, który jest stymulowany przez cząsteczki uwalniane w środowisku. Wiadomość z nich dociera do mózgu i tam identyfikuje się ich zapach. Ta identyfikacja obejmuje kwestie subiektywne, takie jak wspomnienia. Różni się to od identyfikacji czysto chemicznej, która ma miejsce na przykład w przemyśle spożywczym lub perfumeryjnym, jak donosi Universidad Veracruzana.

Co dzieje się z osobą z parosmią? Proces nie jest do końca jasny i zależy od przyczyny. Jednak eksperci zgadzają się co do założenia, że następuje częściowa utrata neuronów węchowych, co powoduje niepełne postrzeganie zapachu.

Badanie opublikowane w czasopiśmie ENT wykazało, jak mózgi osób z parosmią działają inaczej niż mózgi osób normalnie wąchających. Odkrycie to wzbudziło wątpliwości co do peryferyjnego pochodzenia problemu. Być może u niektórych pacjentów problem leży w mózgu.

Na korzyść tej hipotezy przemawia publikacja w The Laryngoscope, która wykazała, że trening węchowy pomaga odzyskać utracone funkcje, więc możliwe byłoby stworzenie nowych „naprawczych” połączeń neuronalnych.

W taki czy inny sposób najczęstszym objawem jest zawsze nieprzyjemna zmiana w postrzeganiu zapachów.

Zapachy, które lubimy, odbierane są tera zapach czegoś zgniłego lub spalonego. Róża lub kwiat mogą pachnieć kałem. Możemy też pomyśleć, że to, co gotujemy, jest spalone.

Parosmia – przyczyny zaburzenia

Obecnie można wskazać ponad 100 przyczyn parosmii. Omówmy te najczęstsze, zgodnie z informacjami podawnymi przez amerykański Narodowy Instytut Zdrowia:

• Palenie
• Polipy w nosie
• Zmiany hormonalne
• Urazy czaszkowo-mózgowe
• Radioterapia
• Narażenie na chemikalia lub leki
• Infekcje górnych dróg oddechowych, takie jak zapalenie zatok
• Zaburzenia wpływające na układ nerwowy, takie jak choroba Parkinsona lub choroba Alzheimera

Parosmia spowodowana przez COVID-19

Niedawno do listy przyczyn dołączył COVID-19.

Analiza opublikowana w czasopiśmie Nature stwierdza, że 47% osób z tą chorobą ma towarzyszące zmiany węchu i smaku. Z tego odsetka 23% twierdzi, że cierpiało na parosmię.

W Wielkiej Brytanii przeprowadzono ankietę wśród pacjentów, którzy pokonali chorobę 6 miesięcy wcześniej. Wyniki ujawniły, że 43% z nich utraciło węch, a po jego odzyskaniu cierpiało na parosmię. Stało się to średnio 2,5 miesiąca po zarażeniu COVID-19.

Ale co powoduje parosmię z powodu koronawirusa? Początkowo sądzono, że dzieje się tak, ponieważ wirus atakuje neurony węchowe. Jednak badania na ten temat wykazały, że tak nie jest.

Neurony węchowe są połączone komórkami podtrzymującymi, które zawierają białko o nazwie ACE2. Wirus atakuje te komórki, ponieważ białko działa jak kod, który pozwala SARS-CoV-2 wejść i je zainfekować. Może to być również przyczyną anosmii przypisywanej koronawirusowi.

Po zakażeniu i wniknięciu wirusa do komórek za pośrednictwem białka ACE2 rozpoczyna się bliznowacenie i próby naprawy przez tkanki układu oddechowego. Podczas tego procesu powstają nowe i błędne połączenia neuronalne, które ostatecznie powodują parosmię.

Czy zaburzenie węchu jest uleczalne?

Nie ma specjalnego leczenia, aby to rozwiązać. Właściwie recepty są wydawane zgodnie z tym, co ma być przyczyną, która doprowadziła do problemu.

Palacz otrzyma polecenie rzucenia palenia. Jeśli obecne są polipy nosa, zostaną one usunięte. Zapalenie zatok będzie leczone antybiotykami.

Stosowanie witamin i minerałów jako suplementów w leczeniu nie zawsze jest skuteczne. Według badań poprawę uzyskuje się, jeśli dana osoba ma stwierdzony deficyt mikroelementów.

Wpływ parosmii na życie codzienne

Parosmia to zaburzenie, które powoduje problemy w codziennym życiu ludzi. Uniemożliwia im wykonywanie ich normalnej rutyny, a nawet uczestniczenie w wydarzeniach towarzyskich.

Jedzenie może pachnieć zgnilizną, ludzie mogą pachnieć potem, nawet jeśli są czyści, a środki dezynfekujące mogą być przyswojone z kałem. Nawet sam zapach ciała może wywołać odrazę.

Zmysły smaku i węchu są ze sobą połączone. Dlatego pacjenci często zmieniają swoje nawyki żywieniowe, ponieważ jedzenie staje się nieprzyjemne ze względu na zapach. Niektórzy doświadczają utraty wagi, ponieważ nie są w stanie znieść jedzenia i zmniejszają dzienne spożycie kalorii.

Pamiętajmy, że zmysł węchu jest narzędziem przetrwania. Pomaga nam określić, czy jesteśmy w niebezpieczeństwie. Ostrzega nas na przykład w przypadku wycieku gazu lub wyróżniających się produktów chemicznych, które mogłyby nas odurzyć.

Dlatego nie powinniśmy pozwolić, aby czas płynął, jeśli wydaje nam się, że mamy parosmię. Powinniśmy skonsultować się z ekspertem i rozpocząć odpowiednie badania, aby wykryć jego pochodzenie.