Pessar dopochwowy - rodzaje, pielęgnacja i zagrożenia

Pessar dopochwowy to urządzenie umieszczane w pochwie w celu leczenia wypadania narządów miednicy mniejszej. Wyjaśnimy, jak to działa.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Diego Pereira.

Napisany przez Carmen Martín

Ostatnia aktualizacja: 28 stycznia, 2023

Pessar dopochwowy to urządzenie od dawna stosowane w ginekologii. Jest przeznaczony do leczenia wypadania narządów miednicy mniejszej przez pochwę. Stosuje się go w sytuacjach takich jak na przykład wypadanie macicy, wypadanie pęcherza, wypadanie odbytnicy i tak dalej.

Te stany występują, gdy mięśnie i więzadła podtrzymujące te narządy ulegają osłabieniu. Często zdarza się to po urodzeniu kilkorga dzieci lub po operacjach miednicy mniejszej. I chociaż pessar dopochwowy jest bardzo przydatną formą leczenia,  przed jego zastosowaniem należy przemyśleć kilka ważnych kwestii.

Co to jest pessar dopochwowy?

Pessar dopochwowy to urządzenie umieszczane w pochwie. Jego funkcją jest podtrzymywanie wypadających narządów miednicy. Aby to zrozumieć, ważne jest, aby wyjaśnić, czym jest dno miednicy.

Dno miednicy składa się z trzech przedziałów. Górna obejmuje pęcherz moczowy i cewkę moczową. Oba narządy mogą wypadać do pochwy, co nazywa się odpowiednio „cystocele” i „urethrocele”.

Komora środkowa składa się z pochwy i macicy. W takim przypadku może dojść do wypadnięcia samej macicy, a nawet sklepienia pochwy. Również odbytnica może przedostać się do pochwy, powodując „rectocele”.

Wypadanie jest bardzo częstym zjawiskiem u kobiet. Powodem jest to, że dno miednicy może być osłabione z wielu powodów. Na przykład z powodu przedłużających się lub instrumentalnych porodów, operacji miednicy, wieloródek itp.

Nie bez znaczenia są też inne aspekty, takie jak otyłość, wiek czy nawet predyspozycje genetyczne. Pessar dopochwowy nie leczy wypadania jako takiego. Pomaga jednak kontrolować sytuację i spowalniać jego postęp.

Działa tak, jakby był podporą dla samej pochwy. W ten sposób zwiększa jędrność mięśni i tkanek dna miednicy. Przy prawidłowym stosowaniu może być dobrą opcją leczenia dla wielu kobiet. Pessary mogą jednak również powodować komplikacje.

Pessar dopochwowy – funkcje

Pessar dopochwowy to urządzenie, które umożliwia leczenie wypadania narządów miednicy mniejszej bez uciekania się do operacji. Według publikacji w Trials stosuje się go, gdy objawy wypadania są łagodne. Wskazany jest również u tych kobiet, które nadal pragną mieć dzieci lub w czasie ciąży.

Ideą stosowania go w trakcie ciąży jest próba utrzymania macicy we właściwej pozycji. Czasami powiększenie tego narządu powoduje, że przesuwa się on do pochwy. Może to prowadzić do uwięzienia macicy i skomplikować ciążę.

Pessary są zalecane dla kobiet, u których istnieje duże ryzyko jakiegokolwiek zabiegu chirurgicznego. Na przykład, jeśli cierpią na choroby przewlekłe, takie jak choroby serca.

Z drugiej strony można je wykorzystać do sprawdzenia, czy operacja jest wskazana, czy nie. Wypadanie często prowadzi do nietrzymania moczu. Po założeniu pessara problem powinien ustąpić.

Jednak możliwe jest, że nietrzymanie moczu jest spowodowane innymi przyczynami. W takiej sytuacji samo umieszczenie pessara nie rozwiązałoby problemu. Dlatego koniecznie należy ustalić które przypadki nietrzymania moczu są operacyjne, a które nie. Różnicowanie to nazywamy „testem pessarowym”.

Różne rodzaje

Większość pessarów jest wykonana z silikonu. Rozmiar różni się w zależności od wieku i długości pochwy. Młodsze kobiety dla wygody zwykle potrzebują większych pessarów.

Według specjalistów Mayo Clinic istnieją różne rodzaje pessarów w zależności od ich kształtu i właściwości. Pierwszym z nich jest krążek dopochwowy w kształcie pierścienia. Jest najczęściej stosowany u kobiet cierpiących na łagodne wypadanie.

Innym jest tak zwany pączek. Jest on wskazany, gdy wypadanie jest poważniejsze. Dostępny jest również pessar inkontynencyjny, który stosuje się w przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu (podczas kaszlu, śmiechu czy schylania się).

Jak zakłada się pessar dopochwowy?

Przed założeniem pessara dopochwowego należy przeprowadzić badanie fizykalne kobiety. Zdaniem ekspertów, niezbędne jest przeprowadzenie badania ginekologicznego, podczas którego oceniany jest rodzaj wypadania.

Podczas badania należy zmierzyć pochwę, aby ustalić najbardziej odpowiedni rozmiar elementu. Powinien być tak dokładny, jak to możliwe i nie powinien być wkładany poza pochwę, jeśli jest zbyt duży.

Gdy jest niewymiarowy, może wyjść podczas oddawania moczu lub kału. Być może będziesz musiała wypróbować kilka różnych rozmiarów, aby znaleźć najbardziej odpowiedni.

Aby go włożyć, najlepiej założyć rękawiczki lub zdezynfekować ręce i urządzenie. Sam aparat natomiast należy często zmieniać i sprawdzać.

Wskazane jest, aby co najmniej raz na trzy do sześciu miesięcy kobieta udała się na wizytę kontrolną do swojego ginekologa. W niektórych przypadkach wymiana pessara może być przeprowadzona przez samą kobietę.

Istnieją jednak inne, które mają specjalne umiejscowienie lub nie są przeznaczone do długiego stosowania. Dlatego to lekarz powinien zalecić, co jest najlepsze w każdym konkretnym przypadku.

Możliwe zagrożenia i skutki uboczne

Pomimo swoich zalet, urządzenia te nie są pozbawione ryzyka i komplikacji. Jak wyjaśnia badanie opublikowane w Clinical and Research in Gynecology and Obstetrics pessary mogą powodować uszkodzenie ściany pochwy.

To z kolei może powodować ból i krwawienie. Ściana pochwy może stopniowo się ścierać, powodując nieprawidłową komunikację między pochwą a odbytnicą. Nazywa się to „przetoką odbytniczo-pochwową”. Ten sam problem może również powstać między pęcherzem a pochwą (przetoka pęcherzowo-pochwowa).

Jako ciało obce w pochwie, prawdopodobnie zwiększy wydzielanie śluzu w tym obszarze. Przy jego stosowaniu zwiększa się również ryzyko infekcji. Może ona powstać na przykład z powodu działalności Actinomyces. Proces zapalny może prowadzić do zmian komórkowych o potencjale złośliwym.

W niektórych przypadkach, chociaż bardzo rzadko, stosowanie pessara dopochwowego wiązało się z zapaleniem otrzewnej i innymi powikłaniami jelitowymi.

Opieka i zalecenia

Noszenie pessara dopochwowego wymaga uwzględnienia pewnych aspektów. Przede wszystkim kobieta prawdopodobnie będzie musiała wypróbować kilka różnych rodzajów i rozmiarów, zanim znajdzie ten właściwy. Ponadto będzie musiała samodzielnie wyjmować, czyścić i ponownie zakładać pessar.

Jeśli występują trudności w wykonaniu tych manewrów, można je wykonać w gabinecie lekarskim. Z drugiej strony, w zależności od rodzaju zastosowanego pessara, może być konieczne pozostawienie go na miejscu podczas stosunku płciowego.

Może to kolidować z komfortem i wyborem pożądanej metody antykoncepcji. Jeśli wystąpią powikłania, takie jak rany lub zużycie ściany pochwy, zaleca się usunięcie urządzenia. Najlepiej byłoby pozostać bez niego przez dwa do trzech tygodni.

Ponadto do stosowania w okolicy często przepisywanes są estrogeny i lubrykanty. Estrogeny pomagają rekonstruować się nabłonkowi pochwy. Można je podawać w postaci kremu, krążka lub tabletek.

Jeśli chodzi o czyszczenie pessara dopochwowego, postępuj zgodnie ze wszystkimi instrukcjami lekarza i producenta. Zmniejsza to ryzyko infekcji pochwy.

O czym pamiętać

Pessar dopochwowy to urządzenie stosowane w leczeniu wypadania narządów miednicy mniejszej. Na przykład, gdy macica, pęcherz lub odbyt przeciskają się przez pochwę. Jest dobrą opcją terapeutyczną u kobiet, u których operacja jest przeciwwskazana. Dostępne są one w różnych rozmiarach i rodzajach.

Mogą jednak powodować urazy, dyskomfort i inne komplikacje. Dlatego zawsze należy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza. Ważne są również częste kontrole ginekologiczne.