Niedobór żelaza i jego konsekwencje

Czy Twoja codzienna dieta zawiera wystarczające ilości żelaza? Odkryj konsekwencje niedoboru tego składnika i dowiedz się, jak ważne dla zdrowia jest żelazo!

Najważniejszym objawem wskazującym na niedobór żelaza jest niedokrwistość, zwana także anemią. Problem ten niesie ze sobą znacznie więcej istotnych konsekwencji, o których warto wiedzieć.

Jeśli więc uważasz, że stosujesz niezbyt zbilansowaną dietę, która może powodować niedobór żelaza, zastanów się, czy dotyczą Cię pewne charakterystyczne objawy.

O jakie objawy chodzi? Tego dowiesz się już za chwilę. Wystarczy, że przeczytasz dalszą część niniejszego artykułu. Zapraszamy!

Niedobór żelaza jest problemem globalnym

Miliony ludzi na całym świecie nie dostarcza swoim organizmom odpowiednich ilości kluczowych składników odżywczych. Problem ten dotyczy ludzi zarówno w krajach wysoko rozwiniętych, jak i tych stojących na nieco niższym szczeblu rozwoju cywilizacyjnego.

Niezależnie od tego, o jakim kraju mówimy, przyczyną najczęściej jest nieprawidłowe odżywianie. Nikt nie powinien ignorować niedoboru żelaza, ponieważ może mieć on szkodliwe konsekwencje dla stanu zdrowia.

Sprawne i wydajne funkcjonowanie tego mechanizmu jest niezwykle istotne dla zdrowia. Ponadto, z uwagi na to, że żelazo występuje w organizmie w niewielkich ilościach, zatem zwane jest pierwiastkiem śladowym, należy dostarczać je w pożywieniu.

Oznacza to więc, że należy przestrzegać zrównoważonej i zróżnicowanej diety.

Rodzaje żelaza

Ogólnie rzecz biorąc z punktu widzenia biochemii występują dwa rodzaje żelaza:

• Pierwszym rodzajem jest żelazo hemowe, zwane także żelazoporfiryną, występujące na przykład w mięsie zwierząt. Jego cechą charakterystyczną jest niezwykle wysoka łatwość wchłaniania.
• Drugi rodzaj to żelazo niehemowe, które występuje zazwyczaj w roślinach (a zatem w owocach i warzywach). Nie jest ono tak łatwo wchłaniane przez organizm z uwagi na to, że jest przeważnie składnikiem nieorganicznych związków chemicznych, dlatego właśnie tak wielu wegetarian i wegan choruje na anemię.

Żelazo odgrywa istotną rolę w wielu procesach fizyko-chemicznych zachodzących w organizmie.

• Bierze udział w wydzielaniu związków chemicznych przenoszonych przez krew.
• Jest kluczowym składnikiem w procesach syntezy DNA.
• Jest istotną częścią procesu oddychania komórkowego z uwagi na występowanie w hemoglobinie, czyli czynniku transportującym tlen.
• Pomaga w utrzymaniu dobrej wydajności i skuteczności układu odpornościowego.

Powyższe punkty jeszcze Cię nie przekonały? Żelazo uczestniczy również w wielu kluczowych reakcjach chemicznych zachodzących w organizmie i jest wręcz niezbędne do produkcji i uwalniania energii.

Niedobór żelaza pogarsza funkcjonowanie organizmu w sposób, którego nie będziesz w stanie zlekceważyć.

Poziom żelaza w Twoim organizmie – rzeczywisty kontra zalecany

Możesz zrobić badania krwi, aby dowiedzieć się w prosty i szybki sposób, czy dotyczy Cię niedobór żelaza. Warto to zrobić nawet wtedy, gdy nie masz żadnych problemów ze zdrowiem – w ramach profilaktyki. O czym będą świadczyć uzyskane w ten sposób wyniki?

• Normalne wartości u dorosłych mężczyzn wynoszą od 80 do 180 μg / dl.
• U dorosłych kobiet są to odpowiednio wartości od 60 do 160 ug / dl.
• Dla dzieci zakres prawidłowego poziomu żelaza we krwi zmienia się od 50 do 120 ug / dl.
• U niemowląt poniżej 1 roku powinny wynosić od 100 do 250 ug / dl.

Jeśli poziom żelaza we krwi jest wyższy niż górna wartość podanego zakresu, możesz zmagać się z następującymi chorobami:

• hemochromatoza,
• zapalenie wątroby,
• schorzenie z grupy niedokrwistości hemolitycznych,
• zatrucie żelazem,

Niedobór żelaza może być spowodowany także:

• ciążą,
• niedożywieniem,
• nowotworem,
• przewlekłą utratą krwi,
• przewlekłą obfitą menstruacją (hypermenorrhoea).

Są to oczywiście tylko niektóre z możliwych przyczyn. Jeśli więc masz poziom żelaza we krwi wyższy od normalnych wartości, skonsultuj się z lekarzem, aby uzyskać odpowiednią diagnozę.

Konsekwencje, jakie niesie ze sobą niedobór żelaza

Zwróć uwagę, czy organizm wysyła Ci oznaki, aby zasygnalizować niedobór żelaza i związaną z tym konieczność podjęcia kroków mających na celu uzupełnienie poziomu tego niezbędnego składnika odżywczego.

Jeśli zauważyłeś u siebie kilka z tych objawów, skonsultuj się z lekarzem i poddaj badaniu krwi:

1. Uczucie osłabienia i zmęczenia

Niezależnie od tego, ile godzin prześpisz lub ile razy w ciągu dnia znajdziesz czas na odpoczynek, zawsze czujesz zmęczenie i brak siły do działania.

Ciężko jest Ci rano wstać z łóżka i potrafisz wręcz zasnąć w dowolnym miejscu i w dowolnym momencie.

Opisane powyżej objawy mogą wskazywać na niedobór żelaza. Pierwiastek śladowy umożliwia transport tlenu do komórek organizmu. Jeśli organizm ma za mało żelaza, tkanki nie otrzymują swojego “paliwa” i najzwyczajniej w świecie nie funkcjonują wydajnie.

Mniejszy poziom sił witalnych i uczucie skrajnego zmęczenia nawet po zakończeniu niezbyt wyczerpujących czynności mogą oznaczać niedobór żelaza.

2. Słaba wydajność w pracy i kiepski nastrój

Brak tego niezwykle istotnego składnika odżywczego ma bezpośredni wpływ na stan emocjonalny. Jeżeli zwykle jesteśmy dla wszystkich wokół bardzo uprzejmi i tryskamy dobrym humorem, ze względu na niedobór żelaza jesteśmy przygnębieni i mamy kiepski nastrój.

Ponadto, jeśli taki stan emocjonalny nas już zmęczy, konsekwencjami będą na przykład problemy z wydajnością w pracy, niezdolność do koncentracji, a także kłopoty ze sprawnym wykonywaniem codziennych czynności.

Jeśli masz wrażenie, że ostatnio wszystko “leci Ci z rąk”, ciągle się mylisz i nie potrafisz skoncentrować się na swoich zadaniach, zbadaj poziom żelaza w krwi.

Co więcej, niedobór żelaza ma negatywny wpływ na pamięć i koncentrację. Będziesz musiał włożyć dwukrotnie więcej wysiłku w wykonanie czynności, które do tej pory przychodziły Ci z łatwością. Szybko stracisz motywację do działania, nawet jeśli zamierzasz robić coś, co naprawdę lubisz.

3. Bladość skóry

W przypadku niedokrwistości Twoja skóra prawdopodobnie nabierze bardziej bladego odcienia.

Wynika to z tego, że zarówno skóra właściwa, jak i błony śluzowe znajdujące się bezpośrednio pod nią, nie otrzymują wystarczająco dużo tlenu. Powodem jest zmniejszenie ilości oksyhemoglobiny w naczyniach krwionośnych zasilających tę tkankę.

4. Zawroty głowy i nudności

Jedną z konsekwencji braku żelaza i deficytu związanego z ilością tlenu jest uczucie ciągłych zawrotów głowy i nudności.

Ponadto, podczas próby szybszego oddychania może pojawić się także uczucie braku powietrza lub niemożności złapania oddechu. Może przekładać się to też na podświadome próby szybszego i częstszego oddychania – zjawisko to w medycynie nosi nazwę tachypnoe.

Osoby, które nie spożywają wystarczającej ilości tego składnika odżywczego, mogą także utracić świadomość (zemdleć) o dowolnej porze dnia. Mogą również mieć wrażenie “dzwonienia” w uszach lub zmagać się z dolegliwościami wywołanymi przez lipodystrofię.

5. Kołatania serca

Gwałtowne uderzenia serca zwane ogólnie kołataniem powinny niepokoić dopiero wtedy, gdy pojawiają się w czasach braku aktywności fizycznej, ponieważ mogą wskazywać na niedobór żelaza.

Kiedy krew nie krąży w organizmie w odpowiedni sposób, układ krążenia musi podjąć odpowiednie kroki, aby zwiększyć swoją sprawność, czyli skuteczniej pompować krew do każdego narządu, a następnie ją od niego odbierać.

W tym celu reguluje między innymi funkcjonowanie Twojego serca. W przypadku bardziej skomplikowanych stanów może wystąpić w tym momencie częstoskurcz, arytmia, a nawet ostry zawał mięśnia sercowego. Koniecznie należy więc zwracać uwagę na te objawy.

6. Łamliwe, delikatne paznokcie i wzmożone wypadanie włosów

Kiedy masz cienkie paznokcie, które łatwo pękają, rozwarstwiają się lub mają białe plamki na różowej tkance pod paznokciem, prawdopodobnie masz niedobór żelaza lub witamin.

Jeżeli zmagasz się z wypadaniem włosów, możliwe, że krew zasilająca mieszki włosowe ma niewystarczającą ilość tlenu, przez co nie zapewnia im odpowiedniego odżywienia.

Najprostszym i z reguły najbardziej trafnym wyjaśnieniem tego problemu jest niedobór żelaza i od tego należy zacząć szukanie przyczyny tego niepożądanego zjawiska.