Łyżeczkowanie macicy - na czym polega i kiedy jest wykonywane?

Procedury wspomaganego rozrodu mogą być frustrujące dla par. Czasami, nawet w przypadku zdrowej ciąży, zdarzają się niepowodzenia implantacji zarodka. To właśnie w takich przypadkach łyżeczkowanie macicy może okazać się procedurą konieczną do wykonania.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Mariel Mendoza.

Ostatnia aktualizacja: 16 marca, 2023

Łyżeczkowanie macicy, znane również jako abrazja macicy, jest małoinwazyjną procedurą, w której oczyszcza się wewnętrzną warstwę macicy (endometrium) w celu pobudzenia jej regeneracji. Ma to za zadanie zwiększyć prawdopodobieństwo powodzenia podczas procesu implantacji zarodka.

Łyżeczkowanie macicy to jedna z procedur stosowanych w technikach wspomaganego rozrodu u kobiet, które nie zachodzą w ciążę z powodu powtarzających się niepowodzeń podczas implantacji. Zabieg nie jest wolny od skutków ubocznych, a jego efekty są poddawane nieustannym badaniom i obserwacjom. Zobaczmy szczegółowo, na czym polega łyżeczkowanie macicy oraz kiedy lekarz może zalecić wykonanie tego zabiegu.

Kiedy zaleca się łyżeczkowanie macicy?

Łyżeczkowanie macicy jest zalecane u kobiet, które przeszły co najmniej dwa cykle zapłodnienia pozaustrojowego i miały powtarzające się niepowodzenia implantacji. Oznacza to, że pomimo dobrej jakości zarodków proces ich zagnieżdżania nie powiódł się.

Możliwe, że w takich przypadkach problem ma związek z połączeniem między zarodkiem a macicą, ponieważ zazwyczaj nie wykrywa się żadnych nieprawidłowości w komórkach jajowych ani plemnikach.

Łyżeczkowanie macicy – na czym polega ta procedura?

Podczas łyżeczkowania macicy dochodzi do niewielkiego uszkodzenia lub „skrobania” błony śluzowej wyściełającej wnętrze macicy, czyli endometrium. To właśnie tam zagnieżdża się zarodek. Procedura jest bezpieczna, prosta i nie zajmuje więcej niż pół godziny.

Zwykle wykonuje się ją w ramach konsultacji ginekologicznej za pomocą biopsji endometrium lub histeroskopii, gdy konieczne jest dokładniejsze zobrazowanie budowy macicy w celu wykluczenia możliwych przyczyn niepowodzenia implantacji zarodka.

W trakcie tego procesu przez otwór w szyjce macicy wprowadza się elastyczny cewnik o grubości 3 milimetrów w celu zeskrobania warstwy endometrium. Jest to narzędzie podobne do tego stosowanego do implantacji zarodka.

W przypadku histeroskopii można przyjrzeć się wnętrzu macicy. W takim przypadku wprowadzany jest endoskop, który pozwala nie tylko usunąć warstwę pokrywającą ścianki macicy, ale także za pomocą kamery poszukać polipów, mięśniaków czy wad anatomicznych.

Kiedy należy zaplanować zabieg?

Lekarze zalecają wykonanie łyżeczkowania macicy w połowie fazy lutealnej cyklu poprzedzającego transfer zarodka. Czyli około 21 dnia cyklu miesiączkowego u przeciętnej kobiety lub na tydzień przed prawdopodobną datą wystąpienia miesiączki cyklu, w którym planuje się transfer zarodka.

Transfer zarodków może dotyczyć zarówno zarodków zapłodnionych komórką jajową i plemnikiem od samej pary lub poprzez dawstwo zarodków.

Co należy wziąć pod uwagę na zakończenie procedury?

Po zakończeniu zabiegu zaleca się unikanie współżycia tej samej nocy. Ponadto podczas krwawienia po zabiegu należy unikać używania tamponów lub kubeczków menstruacyjnych.

Jak działa łyżeczkowanie macicy?

Mechanizm, dzięki któremu łyżeczkowanie macicy zwiększa szanse na implantację zarodka, jest nadal niejasny. Specjaliści sugerują jednak, że wywołanie uszkodzenia endometrium wyzwala odpowiedź zapalną, która sprzyja regeneracji tkanki, co z kolei poprawia połączenie między endometrium a zarodkiem.

Ta reakcja wyzwala uwalnianie czynników wzrostu, różnych substancji chemicznych i niektórych hormonów, które promują naprawę nabłonka. Ponadto uważa się, że może aktywować wydzielanie substancji wspomagających implantację.

Możliwe negatywne skutki

Łyżeczkowanie macicy to technika małoinwazyjna, więc specjaliści uważają ją za bezpieczną. Ogólnie rzecz biorąc, ma bardzo niewiele działań niepożądanych. Częste jest lekkie krwawienie po zabiegu, a także skurcze brzucha podobne do tych występujących podczas menstruacji.

Z drugiej strony, w bardzo rzadkich przypadkach może dojść do infekcji dróg rodnych lub przypadkowej perforacji macicy. Najważniejsze jest wykluczenie ciąży poprzez poszukanie pęcherzyka ciążowego za pomocą ultrasonografii przezpochwowej, ponieważ łyżeczkowanie macicy w przypadku ciąży grozi poronieniem.

Kontrowersje wokół zabiegu

W 2021 roku na stronie internetowej Cochrane Library opublikowano przegląd wielu badań, w którym autorzy doszli do wniosku, że nie ma wystarczających dowodów na poparcie stosowania łyżeczkowania macicy jako metody zwiększania wskaźnika ciąż klinicznych.

Dlatego specjaliści nie zalecają rutynowego wykonywania go kobietom, które zamierzają poddać się zabiegowi zapłodnienia in vitro.

Przez lata lekarze sugerowali, że zabieg może zwiększać szanse na implantację zarodka. Jednak jego skuteczność określono tylko w przypadku kobiet z wcześniejszym niepowodzeniem tego procesu, wyniki nie są zatem obiektywne.

Ponieważ jednak procedura jest minimalnie inwazyjna, a przy tym bezpieczna i niedroga, specjaliści nadal uważają ją za opcję wartą wzięcia pod uwagę. Szczególnie w przypadku par w krajach rozwijających się lub po dwóch bądź więcej nieudanych próbach zapłodnienia in vitro.

Konieczne są dalsze badania efektów jego stosowania, aby określić jego prawdziwe korzyści.

O czym warto pamiętać?

Obecnie istnieje wiele możliwości wspomaganego rozrodu i można je dostosować do indywidualnych potrzeb pacjentki. Dlatego, zanim zdecydujesz się na łyżeczkowanie macicy, dobrze jest zbadać jego zalety i wady. Idealnie byłoby, gdyby na wszystkie pytania odpowiedział specjalista ginekolog.