Zwichnięcie - przyczyny występowania i sposoby leczenia

W przypadku poważnego zwichnięcia bardzo ważne jest zachowanie spokoju i nie przeciążanie stawu, by nie powodować bólu i umożliwić szybszą rekonwalescencję

Zwichnięcie czy też naciągnięcie to kontuzje przytrafiające się o wiele częściej, niż mogłoby się wydawać. Mają z nimi do czynienia nie tylko sportowcy. Zwichnięcie może przytrafić się praktycznie każdej z nas, na skutek wypadku w domu czy na ulicy.

Czytając ten artykuł dowiesz się jak dochodzi do tego, że powstaje zwichnięcie, a także co możesz zrobić, żeby szybciej wrócić do pełnej sprawności, gdy taka kontuzja przytrafi się właśnie Tobie.

Zwichnięcie – co powinnaś o nim wiedzieć

Zwichnięcie to kontuzja, w przypadku której dochodzi do urazu stawu. Przyczyny mogą być różne, ale przede wszystkim mówimy o skręceniu, naciągnięciu lub nadmiernym rozciągnięciu. Zwichnięciu prawie zawsze towarzyszy występowanie stanu zapalnego, bólu i krwiaka, który uniemożliwia pełny zakres ruchu.

Występuje zazwyczaj na skutek upadku lub uderzenia, albo na skutek nadmiernego, silnego ruchu. Przede wszystkim powinnyśmy mieć świadomość na temat tego, co odróżnia skręcenie, zwichnięcie i naderwanie.

• Zwichnięcie jest kontuzją bardziej “surową”, ponieważ tworzy oddzielenie kości.
• Kiedy natomiast mówimy o naderwaniu, to warto wiedzieć, że biorą w nim udział przede wszystkim tkanki mięśniowe.

Czas rekonwalescencji i powrotu do pełnej sprawności w przypadku, gdy występuje zwichnięcie, zależy przede wszystkim od skali urazu.

Nie bez znaczenia pozostaje również, czy dochodzi do niego często, sporadycznie, czy na przykład przydarzyło się nam po raz pierwszy. Zwichnięcia te występują najczęściej w miejscach takich jak:

• Kostka u nogi
• Łokieć
• Nadgarstek
• Kciuk
• Szyja
• Kolano
• Ramię

W zależności od naszej aktywności fizycznej, możemy cierpieć taką kontuzję w konkretnym miejscu naszego ciała. Choć – nie licząc osób zajmujących się jakąś dziedziną sportową – najczęściej dochodzi do niej na skutek niepoprawnego wykonania jakiegoś ruchu, bądź w wyniku wypadku.

Jeśli chodzi o zwichnięcia, to wyróżniamy trzy stopnie urazu:

Pierwszy stopień

Mamy z nim do czynienia, gdy występuje częściowe naciągnięcie i nie doszło do zerwania więzadła. Wciąż można też wykonywać bardzo delikatne ruchy. Takie zwichnięcie regeneruje się całkowicie, nie pozostawiając po sobie żadnych trwałych uszkodzeń.

Drugi stopień

Dochodzi do częściowego lub całkowitego zerwania więzadła, możliwe ruchy są niepoprawne i towarzyszy mu bardzo silny ból. Istnieje duża szansa na całkowitą regenerację, ale jest to zależne od przestrzegania zaleceń dotyczących odpowiedniej ilości wypoczynku. Czasem pozostają lekkie następstwa urazu.

Trzeci stopień

Dochodzi do całkowitego zniszczenia więzadła w połączeniu z oderwaniem fragmentu kości, do którego przyczepione było więzadło. W tym przypadku nie obejdzie się bez interwencji chirurga i prawie zawsze pozostają trwałe uszkodzenia, większe bądź mniejsze (sztywność, wątłość czy ból).

Zwichnięcie – leczenie i etapy rehabilitacji

Leczenie i rehabilitacja, które opiszemy poniżej dotyczą zwichnięcia pierwszego i drugiego stopnia, ponieważ w przypadku stopnia trzeciego wymagana jest natychmiastowa interwencja chirurgiczna. Kiedy tylko dojdzie do zwichnięcia, należy natychmiast usiąść na krześle lub położyć się na sofie. 

• Bardzo ważny jest odpoczynek i nie przeciążanie stawu. Kończyna powinna być uniesiona, tak aby nie doszło do nadmiernego obrzęku i stanu zapalnego.
• Zaleca się wykonywać zimne okłady w celu uniknięcia opuchlizny i bólu. Przykładanie lodu pomoże też w przyspieszeniu procesu rehabilitacji.
• Zawiń kilka kostek lodu w czysty i suchy kawałek materiału i przykładaj w miejscu, w którym wystąpiło zwichnięcie, aż do rozpuszczenia lodu. Przez trzy pierwsze dni czynność tę powtarzaj co trzy godziny.
• W zależności od skali zwichnięcia zawsze zaleca się unikanie poruszania kończyną. Na przykład w niektórych przypadkach wskazane jest zastosowanie bandaża elastycznego, szyny, a nawet gipsu.
• W całym procesie rehabilitacji powinno się przyjmować środki przeciwzapalne i przeciwbólowe zwłaszcza na noc.
• W nocy natomiast zwichniętą kończynę powinno się utrzymywać powyżej poziomu ciała. Można w tym celu zbudować odpowiednią podporę, używając w tym celu na przykład poduszek.

W przypadku zwichnięć pierwszego i drugiego stopnia wyróżniamy trzy etapy rehabilitacji. Oto one:

Etap pierwszy (pierwsze 72 godziny)

To czas, w którym nie wolno przeciążać zwichniętej kończyny. Należy zapewnić odpowiednie warunki pozwalające organizmowi na rekuperację. Kończynę należy utrzymywać wysoko, stosować chłodzące okłady z lodu, a także stosować bandaż w celu usztywnienia zwichniętego miejsca.

Etap drugi (od czwartego do siódmego dnia)

Na tym etapie wystarczy zapewnić względny odpoczynek. W razie potrzeby dla usprawnienia sprawnego przemieszczania się można zastosować kule.

Choć w rozsądny sposób można wykonywać już nieznaczne ruchy – i jest to nawet wskazane – to nadal kluczową rolę w procesie rehabilitacji odgrywa nie przeciążanie kończyny. Właśnie teraz szczególnie pomocne może się okazać stosowanie bandaża w celu usztywnienia kończyny, gdy wykonujemy delikatne ruchy.

Etap trzeci (począwszy od drugiego tygodnia)

Na tym etapie warto stosować bandaż elastyczny, który przyspieszy proces usuwania obrzęku i w znaczny sposób przyczyni się do uśmierzenia bólu, aż do jego zupełnego ustania. Wykonując ćwiczenia wzmacniające, kończyna stopniowo będzie odzyskiwała swoją sprawność. Z czasem też ustąpią wszelkie dolegliwości.

Zwichnięcie kostki – ćwiczenia rehabilitacyjne

Ze względu na to, że zwichnięcie, do którego dochodzi najczęściej dotyczy kostki, poświęcimy nieco więcej uwagi temu zagadnieniu. Jak można przyspieszyć proces gojenia? Oto kilka praktycznych ćwiczeń, które w przypadku urazu kostki mogą się okazać szczególnie przydatne.

Rozciąganie z wstęgą

Aby wykonać rozciąganie należy usiąść na brzegu sofy z wyprostowanymi nogami. Między kostkami należy umieścić wstęgę lub szarfę i tę, która uległa urazowi unieść w górę i stopniowo naciągać w miarę możliwości. Można też wykonywać rozciąganie siedząc lub stojąc, w zależności od możliwości danej osoby.

Wykonywanie delikatnych ruchów

Kiedy stan zapalny ustąpi, a ból nie będzie już tak dotkliwy można zacząć wykonywać delikatne ruchy. Ćwicz uszkodzoną kończyną poruszając nią we wszystkich możliwych kierunkach. Zwichniętą kończyną możesz na przykład kreślić w powietrzu kółka czy ósemki, co przyczyni się do odzyskiwania zakresu ruchów.

Zgięcia

Leżąc na płaskiej powierzchni ze stopami opartymi na podłożu staraj się podnosić stopę uginając ją w kostce. Ta czynność najbardziej przyczynia się do odzyskania pełnej sprawności potrzebnej przy chodzeniu.

Ćwiczenia z użyciem piłki

Możesz kupić jedną z piłeczek rehabilitacyjnych specjalnie przygotowanych do tego celu lub posłużyć się zwyczajną piłką przeznaczoną do gry tenisa. Połóż piłkę na podłożu, a na piłce ułóż odpowiednią stopę.

Staraj się wykonywać wszelkie możliwe ruchy naciskając przy tym piłkę. Ruchy powinny być okrężne.

Rozciąganie

Stań na nogach ze złączonymi stopami. Teraz uginając się staraj się sięgnąć rękoma do kostek, a najlepiej do samych pięt. Następnie rozstaw stopy na szerokość ramion i ponownie wykonaj to samo ćwiczenie. Następnie możesz powtarzać za każdym razem nieco zwiększając rozstaw stóp.