Żal: wewnętrzny ból, na który nie da się przygotować

Żal po stracie bliskiej osoby jest inaczej odczuwany przez każdą z nas. Potrzeba czasu, by sobie z tym poradzić.

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Bernardo Peña.

Napisany przez Valeria Sabater

Ostatnia aktualizacja: 06 czerwca, 2023

Żal i żałoba to naturalna reakcja na każdy rodzaj straty, niezależnie od jej obiektu. Każda osoba przeżywa taką stratę na swój własny sposób, jedyną wspólną rzeczą jest czas, który w niemal każdym przypadku jest potrzebny, by dojść o siebie i nauczyć się żyć na nowo.

Żal to bardzo intymny i złożony proces, na którym opiera się cała trudna sztuka pożegnań. Krok po kroku, przechodząc przez wszystkie jego etapy, wrócimy z powrotem na swoją dawną ścieżkę, a osoby nam najbliższe na zawsze pozostaną w naszych sercach.

Droga do zaakceptowania straty jest długa i bolesna, ale warto podjąć wysiłek, by móc żyć dalej. Pamięć o bliskiej osobie jest naszą najcenniejszą pamiątką, warto więc ja pielęgnować i uczynić z niej mocny fundament naszego nowego życia.

Żal i żałoba nie polega bowiem na zapominaniu, ale na wyleczeniu wewnętrznego bólu i pogodzeniu się ze stratą. Poniżej znajdziesz kilka naszych porad i strategii, jak radzić sobie z taką stratą i jak przejść przez wszystkie etapy żałoby.

Mój żal a Twój żal

Jest to bardzo ważna prawda, którą podkreślają psychologowie i psychiatrzy na całym świecie: nikt z nas nie przechodzi procesu żałoby w taki sam sposób; wszystko zależy od naszych indywidualnych cech i należy pozwolić sobie na żal w takiej formie, jaka akurat dla nas jest najlepsza.

Czasami znajdują się wokół nas ludzie powtarzający swoje uniwersalne porady na temat żalu i sposobów na dochodzenie do siebie po stracie. Poniżej opowiemy przez chwilę o głównych mitach dotyczących żałoby.

Mity na temat żałoby

• Ktoś, kto nie okazuje swojego żalu na zewnątrz, nie przechodzi prawidłowo procesu żałoby. To nie prawda! Wszystko zależy od indywidualnych cech każdego z nas.
• Ciężko oczekiwać od osoby, która na co dzień nie okazuje zbyt otwarcie swoich emocji, że zacznie to robić w przypadku żałoby. Pozwólmy jej więc na przeżywanie straty po swojemu, okazując nasze wsparcie.
• Niektórzy po stracie potrzebują zostać sami ze swoimi myślami, inni szukają pomocy u psychologa. Każda z tych dróg jest równie dobra, wystarczy tylko dobrać swoją ścieżkę do własnych potrzeb.
• Inny mit głosi, że czas leczy rany. Do pewnego stopnia jest to prawda, jednak sam czas to za mało i nie wystarczy do zagojenia emocjonalnych ran i pozbierania się po stracie.
• Warto podkreślić jedną bardzo ważną rzecz: pewien rodzaj pustki po stracie na zawsze pozostanie w Twoim sercu; sam czas nie wystarczy, aby tę pustkę zapełnić. Oczywiście pomoże Ci na tyle, że ból stanie się nieporównywalnie mniejszy i będziesz mogła żyć dalej.
• Kolejny mit: ból trwa w danej konkretnej chwili i jeśli go nie czujesz, to znaczy, że masz problem z okazywaniem emocji. To nieprawda i trzeba powiedzieć głośno, że ból to również skomplikowany i indywidualny proces.

Żal po stracie bliskiej osobie, niezależnie od przyczyn, nie musi być nagły i gwałtowny. Zdarza się, że niektórzy z nas reagują emocjonalnie dopiero po wielu tygodniach. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy pozbawieni uczuć, ale raczej, że potrzebujemy więcej czasu niż inni na poukładanie sobie w głowie i w sercu.

Jednym z etapów żałoby jest w końcu wyparcie. Niezdolność do zaakceptowania czyjegoś odejścia może trwać dość długo, aż przejdzie w kolejną fazę – ból i złość.

Techniki radzenia sobie z żalem

Jeszcze raz powtórzmy: żal i ból to bardzo intymny i indywidualny proces, pełen lepszych i gorszych chwil. Dochodzenie do siebie po stracie to kręta ścieżka pełna pułapek, ale na końcu jest Twoje zwycięstwo – powrót do normalności.

Nie istnieje jednak uniwersalna technika radzenia sobie z żalem, która sprawdziłaby się w każdym wypadku. Każdy z nas rozumie i przeżywa swój ból na inny sposób. Poniżej znajdziesz jednak kilka technik, z których możesz skorzystać wedle potrzeb,  a może przyniosą Ci ulgę i spokój wewnętrzny. Trzymamy za Ciebie kciuki!

Kontroluj swoje myśli

Po stracie najbliższej osoby, tak bardzo skupiamy się na uczuciach i emocjach, że przestajemy kontrolować własny umysł. Nasze myśli giną w gąszczu emocji, strachu, bólu i lęku.

• Musisz kontrolować swoje myśli i nauczyć się je identyfikować i nazywać. Dzięki temu będziesz w stanie lepiej zapanować także nad swoimi emocjami.
• Kontrola swojego umysłu w ciężkich chwilach sprawia, że nie obwiniasz się za to, co się wydarzyło, nie szukasz też innych odpowiedzialnych za tę tragedię. Pozwól sobie na łzy i zaakceptuj pustkę, która z Tobą zostanie.

Siła wyobraźni

Ta technika okazała się być skuteczną dla wielu różnych osób. Ułatwia ona przejście przez trudny etap pożegnania, a wizualizacja ma także działanie oczyszczające i pozwalające zamknąć pewien etap naszego życia. O co chodzi i jak wykorzystać tę technikę?

• Znajdź miejsce, gdzie możesz zostać sam na sam ze swoimi myślami. Zadbaj o to, żeby było Ci wygodnie, oddychaj głęboko.
• Oczyść swój umysł z niepotrzebnych myśli i skup się tylko na jednej rzeczy: na osobie, którą kochałaś i którą straciłaś.
• Teraz wyobraź obie tę osobę, niech stanie przed Twoimi oczami uśmiechnięta, spokojna i szczęśliwa. Nie wstydź się, porozmawiaj z nią, jeśli tego właśnie potrzebujesz.

Dialog przeprowadzony we własnej głowie pomaga nam pozbyć się kumulujących się wewnątrz emocji i oczyścić się ze smutku czy niedopowiedzeń.

Powiedz głośno o swojej miłości i bólu, a potem pozwól tej osobie odejść. Teraz masz czyste sumienie, wiesz, że wszystko zostało powiedziane i wyjaśnione.

Zapełniaj pustkę każdego dnia

Teraz, kiedy już zaakceptowałaś fakt, że bliskiej osoby nie ma przy Tobie, czas na kolejny krok. Wciąż bowiem pozostały z Tobą rany emocjonalne i pustka, którą należy czymś zapełnić.

• Czeka Cię teraz codzienna walka o powrót do normalności, ale warto się jej podjąć. Zrozum, że nie jesteś sama i nie musisz bać się prosić o pomoc.
• Nie bój się swojego szczęścia i uśmiechu. Bliska osoba na zawsze pozostanie w Twoim sercu i na pewno nie chciałaby, żebyś do końca życia opłakiwała tę stratę. Uśmiechaj się również dla niej.

Niech Twoje życie będzie swojego rodzaju hołdem dla pamięci tej osoby. Jeśli musisz – płacz, jeśli chcesz – śmiej się. Wypełnij pustkę nowymi wyzwaniami, ze świadomością, że nie musisz zapominać o przeszłości. Powodzenia!