Rumień nagły: co to jest i jak go leczyć?

Termin „szósta choroba” był używany do określenia typowej infekcji wieku dziecięcego. Nazwa ta wyszła z użycia ze względu na fakt, że postęp technologiczny umożliwił powiązanie rumienia nagłego z wirusem.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Maryel Alvarado Nieto.

Ostatnia aktualizacja: 24 stycznia, 2023

Rumień nagły, zwany także trzydniówką, jest infekcją wywołaną przez wirusa. Na początku ubiegłego wieku należał do grupy częstych schorzeń u dzieci, których wspólną cechą było pojawienie się wysypki na skórze.

Choroby te obejmowały między innymi odrę, różyczkę i ospę wietrzną, i numerowano je w miarę jak były opisywane. W ten sposób rumień nagły stał się znana jako „choroba szósta”.

Termin medyczny exanthema subitum odnosi się do obecności wysypki na powierzchni ciała. Kiedy wysypka obejmuje błony śluzowe, używa się terminu enanthema.

Dlaczego pojawia się rumień nagły?

Wiadomo, że rumień nagły ma pochodzenie wirusowe związane z ludzkim wirusem opryszczki (HHV) typu 6 i 7. Istnieją dwa warianty HHV-6 (A i B), ale to typ 6B najczęściej powoduje trzydniówkę.

Wirusy te występują u ponad 95% dorosłych, więc jest to bardzo rozpowszechniona infekcja na całym świecie.

Jak dotąd uważa się, że mechanizm przenoszenia przebiega na kropelkach śliny, które rozprzestrzeniają się podczas oddychania, kaszlu lub mówienia. Jednak może również wystąpić infekcja wrodzona, ponieważ HHV ma zdolność wiązania się z genomem, przenosząc się wraz z chromosomami podczas poczęcia, chociaż taka transmisja zdarza się rzadko.

Obecność wirusa w różnych komórkach organizmu utrzymuje się do końca życia.

Kto choruje na rumień nagły?

Ponad 95% osób, u których wystąpił rumień nagły, ma od 6 miesięcy do 3 lat. Dlatego uznano go za typową przypadłość wieku dziecięcego.

Jednakże, ponieważ wirus pozostaje w organizmie w postaci uśpionej, może się reaktywować, chociaż zwykle w sposób niezauważony. Również u noworodków stan ten występuje rzadko ze względu na ochronę zapewnianą przez matczyne przeciwciała, które przedostały się przez łożysko.

Objawy rumienia nagłego

Rumień nagły zwykle obejmuje klatkę piersiową i brzuch, z niewielkimi wysypkami na powierzchni kończyn, na twarzy i za uszami. Bardzo rzadko można zaobserwować zmiany na podniebieniu i języku.

Początkowym objawem jest gorączka, która zwykle jest wysoka i utrzymuje się przez kilka dni. Po normalizacji temperatury pojawia się typowy objaw: małe, nieregularne, różowawe krostki, głównie na tułowiu.

Ważne jest, aby pamiętać, że gdy pojawia się wysypka, gorączka ustępuje. Dlatego dziecko jest zwykle w dobrym stanie ogólnym. Z tego powodu rodzice czasami bagatelizują infekcję.

Oprócz wysypki, niektórzy pacjenci mają również zapalenie migdałków, zapalenie gardła lub zapalenie ucha środkowego, których objawy sugerują pochodzenie wirusowe. Podobnie często występuje powiększenie łańcuchów węzłów chłonnych szyi, chociaż podczas ich badanie ich dziecko nie zgłasza bólu.

U niektórych pacjentów infekcja może przebiegać bezobjawowo. Inne mniej powszechne objawy obejmują:

• Biegunka
• Wymioty
• Bóle głowy
• Ból brzucha
• Czerwonawe plamy na podniebieniu i języku.

Po 24 do 48 godzinach wysypka całkowicie znika.

Należy zauważyć, że czasami w obawie przed wysoką gorączką, lekarz może w pospiechu przepisać antybiotyki. Ponieważ wysypka pojawia się kilka dni później, łatwo ją błędnie zinterpretować jako reakcję nadwrażliwości na lek.

Powikłania rumienia nagłego

Nie wiadomo jeszcze, którzy pacjenci są najbardziej narażeni na powikłania, ale nawet jedna trzecia dzieci jest zagrożona. Najpoważniejsze są te, które wpływają na ośrodkowy układ nerwowy (OUN), obejmujące drgawki gorączkowe i zapalenie mózgu.

Jeśli chodzi o mechanizmy zdolne do wywoływania objawów neurologicznych, wiele pozostaje do odkrycia. W rzeczywistości niektórzy autorzy twierdzą, że wirus pozostaje w OUN po pierwszej infekcji, niosąc ze sobą zwiększone ryzyko drgawek gorączkowych i objawów neurologicznych u pacjenta.

Jednak istnieją rozbieżności między różnymi badaniami, dlatego potrzebne są dalsze badania.

Z drugiej strony, choć rumień nagły zwykle uważa się za nieistotną chorobę, osoby z niedoborami układu odpornościowego oraz osoby po przeszczepach wykazują większą predyspozycję do cięższych infekcji, a także większe ryzyko powikłań i reaktywacji wirusa. Dlatego tak ważna jest ścisła obserwacja biorców przeszczepów.

Jak diagnozuje się rumień nagły?

Infekcję można zdiagnozować podczas wizyty lekarskiej. Diagnoza opiera się zarówno na obecności wysypki, jak i na ustąpieniu gorączki przed pojawieniem się wysypki. Badania uzupełniające nie są niezbędne, ale mogą potwierdzić obecność przeciwciał.

Podobnie, czasem stosuje się reakcję łańcuchową polimerazy (PCR) do wykrywania DNA wirusa. Ale jej koszt, w porównaniu ze względnym brakiem powagi stanu pacjenta, nie uzasadnia regularnego stosowania.

Diagnostyka różnicowa

Główna różnica w stosunku do innych osutek wieku dziecięcego polega na tym, że w tym stanie gorączka ustępuje przed pojawieniem się zmian chorobowych. Z drugiej strony cechy charakterystyczne wysypki pomagają odróżnić ją od innych procesów wirusowych.

Jednak ważne jest, aby znać kilka różnicujących diagnoz:

• Ospa wietrzna
• Szkarlatyna
• Odra
• Zakaźna mononukleoza

Jak się leczy rumień nagły?

Ponieważ jest to proces wirusowy, który ustępuje całkowicie samoistnie, nie wymaga specjalnego leczenia. Dlatego zaleca się po prostu opanowanie objawów dziecka.

Oznacza to, że w celu zbicia gorączki należy przepisać leki przeciwgorączkowe. Podobnie ważne jest zalecenie odpoczynku i przyjmowania płynów.

Niektórzy autorzy uważają, że podawanie leków przeciwwirusowych (na przykład gancyklowiru) może mieć pewną użyteczność w zmniejszaniu miana wirusa. Jednak ta teoria nie została udowodniona i potrzebne są dalsze badania.