Rodzeństwo: jego więzi pochodzą z serca

Ta trwająca już od najmłodszych lat sytuacja społeczna jest tym, co pomaga nam nauczyć się dzielić z innymi, kontrolować intensywność emocji takich jak złość lub zazdrość, a także opanować umiejętność wczuwania się w rolę kogoś innego, co pozwala rozwinąć w sobie empatię.

Generalnie r odzeństwo w wieku dziecięcym i nastoletnim zazwyczaj walczy między sobą o uwagę ze strony swoich rodziców. Natomiast po wejściu w dorosłość wszelkie różnice się zacierają i bracia lub siostry zaczynają dbać siebie wzajemnie.

Relacje łączące rodzeństwo mogą być niekiedy dość skomplikowane, ale także i wyjątkowe.

Według badania przeprowadzonego przez Instytut Badań Osobowości i Społecznych (ang. Institute of Personality and Social Researchi na Uniwersytecie Kalifornijskim mieszczącym się w Berkeley, kolejność narodzin w przypadku rodzeństwa jest jedną z najważniejszych kwestii rozwoju dziecka.

Będąc dzieckiem każdy z nas musiał stosować pewne strategie w celu zwrócenia na siebie uwagi rodziców. Jednakże kiedy rodzeństwo dorasta, to najczęściej zdarza się tak, że wszelkie nieporozumienia z przeszłości zacierają się. Dawni rywale lub rywalki zaczynają się o siebie troszczyć.

Jest to pewna specjalna więź, której nie można świadomie wybrać. Tym, co łączy tych ludzi jest wspólna krew. I to właśnie wspólne spędzanie każdego kolejnego dnia przez pierwsze kilkanaście lat życia tworzy silną więź, która wykracza poza czas, pokolenia i wiek.

Rodzeństwo potrafi również wytworzyć sporo własnej tożsamości. Zazwyczaj także to właśnie z jego strony otrzymamy najwięcej wsparcia we wszystkich trudniejszych chwilach w życiu. Warto więc przyjrzeć się bliżej temu zagadnieniu.

Więzi łączące rodzeństwo, a znaczenie kolejności narodzin

Zawsze zaskakiwała mnie liczba przeprowadzonych z perspektywy psychologicznej badań koncentrujących się na wyjaśnieniu znaczenia kolejności urodzenia się.

Starsze rodzeństwo

W książce “Born to Rebel” autorstwa psychologa ewolucyjnego Franka J. Sullowaya z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley znaleźć można wyjaśnienie kilku kwestii. Chodzi o to, że starsze rodzeństwo charakteryzuje się pewnymi cechami, z którymi wiele osób się łatwo może zidentyfikować:

• Na ogół starsi bracia lub siostry są bardziej odpowiedzialni i łatwiej oraz szybciej są w stanie zaakceptować zmiany w obrębie rodziny.
• To właśnie starsze rodzeństwo zazwyczaj staje przed rodzicami jako ta część potomstwa, która odpowiada za wszelkiego rodzaju wybryki i nieposłuszeństwo.
• Często również się zdarza sytuacja, w której starsze rodzeństwo zwykle otrzymuje od rodziców więcej wpajanych wartości i zasad. Z kolei pozostałe, młodsze dzieci są traktowane z większą pobłażliwością i mniejszą liczbą ograniczeń.
• Jeśli taka zależność zachodzi, to najstarsze dzieci mogą albo zaakceptować te wartości, albo – jak już wspomnieliśmy wcześniej – mogą się przeciwko nim buntować.

Dziecko „środkowe”

Często dość ironicznie stwierdza się, że dziecko w wieku pomiędzy najmłodszym i najstarszym jest swoistą “ziemią niczyją”. Szuka ono swojego miejsca w rodzinie. Dlatego też często domaga się zwrócenia na siebie uwagi.

Ono z reguły nie chce przyporządkować się sztywno ustalonej przez pozostałe rodzeństwo hierarchii. Ono będzie najbardziej żywiołowo reagować na to, co odbierze jako jakąkolwiek niesprawiedliwość.

• Dziecko takie będzie starać się wyróżnić pod jakimś względem, być mądrzejsze od swojego starszego brata lub siostry, a także bardziej inteligentne od młodszego rodzeństwa.
• Badania naukowe wykazują, że osoby, które miały lub mają zarówno młodsze, jak i starsze rodzeństwo, zawsze będą próbowały nawiązywać osobiste i emocjonalne relacje oparte na zasadach wyraźnej równości, pozbawione jakichkolwiek oznak dominacji lub uległego zachowania.
• Co ciekawe, zjawiska obserwowane w popkulturze potwierdzają pewne teoretyczne wnioski. Mówią one o tym, że dziecko w wieku buntu z chęcią jednak podda się wpływom starszego, bardziej odpowiedzialnego rodzeństwa. Ten rodzaj zachowań lub wzorców jednak nie sprawdza się we wszystkich przypadkach.

W obrębie pojedynczej rodziny bez wątpienia istnieje wiele istotnych różnic.

Najmłodszy z rodzeństwa

Według książki “Więzy, które trwają wiecznie” (z ang. Ties that Last Forever) autorstwa Jürga Fricka, najmłodsze dziecko w rodzinie może wykazywać dwa bardzo różne skrajne nastawienia.

• Może ono stać się niezależnym dzieckiem o silnym charakterze, które będzie starało się opuścić dom rodzinny tak wcześnie, jak to możliwe. Ale równe dobrze może to być chłopiec lub dziewczynka wykazująca najsilniejsze przywiązanie zarówno do swoich rodziców, jak i do starszego rodzeństwo.

Można w pewnym uproszczeniu stwierdzić, że takie dziecko zawsze będzie żyć z tytułem “najmłodszego w rodzinie”. Tylko od niego zależy, czy potraktuje to jako przeszkodę, czy też wręcz przeciwnie, jako swoją siłę.

Rodzeństwo: związek ambiwalentny, ale potężny

Pora zakończyć już rozważania na temat znaczenia kolejności urodzenia. Każdy wie, że w okresie dzieciństwa i dorastania dzieci walczą ze sobą, aby ugruntować swoją pozycję w rodzinie.

Zazdrość zaczyna się pojawiać podczas momentów konfrontacji i bardzo skomplikowanych sytuacji. Rodzeństwo pomaga na wzajemne rozwijanie zdolności interpersonalnych.

Ta trwająca już od najmłodszych lat sytuacja społeczna jest tym, co pomaga nam nauczyć się dzielić z innymi, kontrolować intensywność emocji. Uczymy się panować nad emocjami, takimi jak złość lub zazdrość, a także opanować umiejętność wczuwania się w rolę kogoś innego, co pozwala rozwinąć w sobie empatię.

Jest ktoś wokół Ciebie, do kogo możesz mieć ambiwalentny stosunek. Często zdarza się tak, że rodzeństwo utrzymuje ze sobą bardzo złożone relacje. Twoja osobowość może nie zgadzać się z Twoim rodzeństwem pod względem wyznawanych idei, wartości i namiętności.

Ta więź krwi, a także wspomnienia dawnych czasów spędzanych wspólnie powodują, że rodzeństwo trzyma się zawsze razem. Bracia i siostry cieszą się na myśl o wspólnych spotkaniach, wśród których odradza się poczucie koleżeństwa i wspólnoty.

Miłość, która narodziła się w okresie dzieciństwa trwa nawet do schyłku dorosłego życia. Nasi bracia i siostry są źródłem jedności i równowagi, która pozostanie z nami na zawsze. Wszyscy mamy swoje własne upodobania, nasze małe szaleństwa i swoje codzienne obowiązki.

Rodzeństwo ma jednak pewne cechy wspólne, czasami nawet bracia lub siostry potrafią śmiać się w ten sam sposób. I mimo tego, że ich życie podąża zupełnie inną ścieżką, to zawsze będą się oni spotykać w tym samym miejscu. Na skrzyżowaniu o nazwie „miłość”.