Dysleksja - symptomy i leczenie

Czym jest dysleksja? Dysleksja jest zaburzeniem które łatwo wykryć w dzieciństwie. Mimo że dzieci cierpiące na dysleksje mają normalny poziom inteligencji, ich umiejętność czytania jest zaburzona.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Maricela Jiménez López.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 13 kwietnia, 2023

Dysleksja jest zaklasyfikowana jako zaburzenie czytania. Główne symptomy to problemy z precyzją i płynnością rozpoznawania słów, czyniąc prawie niemożliwym literowanie. Innymi słowy, ludzie z dysleksją mają problemy z czytaniem i wysławianiem czytanych słów.

Dysleksja zazwyczaj występuje wraz z problemami z pisaniem i trudnościami w matematycznym oraz logicznym myśleniu.

Ważne jest by podkreślić fakt że, ludzie z dysleksją maja normalny rozwój intelektualny. Ich problemy z czytaniem i pisaniem nie mają żadnego podłoża w problemach z rozwojem intelektualnym.

Kogo dotyczy dysleksja?

Dysleksja jest chorobą, która w większości przypadków jest wykrywana w dzieciństwie. Mimo że jest łatwa w zdiagnozowaniu to jest zaburzeniem, które może z nami zostać przez całe życie i sprawiać duże problemy.

Dane statystyczne mówią że, dysleksja dotyka od 5 do 10 procent populacji. W przeliczeniu wychodzi na to że w szkole podstawowej w klasie złożonej z 25 dzieci przynajmniej jedno będzie miało dysleksje.

Jak dysleksja wpływa na życie ludzi?

Pierwsze problemy są widoczne w początkowych latach dziecka w szkole. Trudności w nauce czytania tworzą duża barierę dla tych dzieci.

Nie jest to jedynie związane z rozwojem edukacji ale ma również wpływ na rozwój osobisty dziecka. Po tym wszystkim, w większości przypadków, wpływa to na samoocenę.

W wielu przypadkach, te trudności tworzą niechęć w stosunku do czytania.  Konsekwencje tego są następujące:

• Niewystarczający lub ubogi zakres słów
• Problem z czytaniem ze zrozumieniem
• Problemy ze zrozumieniem, dedukowaniem i wyciąganiem wniosków w zetknięciu z trudniejszymi teksami.

Ludzie z dysleksją, w większości przypadków, są świadomi swoich ograniczeń. To wyjaśnia częstotliwość  z którą ludzie z dysleksją cierpią z powodu niskiej samooceny, lęków czy nawet depresji.

Dlaczego występuje dysleksja?

by odpowiedzieć na to pytanie, przedstawimy odpowiedzi krok po kroku.

1. Jak czytamy i piszemy słowa?

Kiedy przychodzi do wyjaśnienia jak czytamy i piszemy najczęściej uznawaną odpowiedzią jest hipoteza dwukierunkowego modelu czytania. Według tego modelu w celu napisania słowa możemy:

• Napisać z pamięci w przypadku gdy już znamy to słowo. To jest to co się nazywa “drogą leksykalną”. Jest ona oparta na wizualnym przeliterowaniu słowa.
• Znaczy to że, zapisujemy informacje w mózgu na podstawie tego w jaki sposób słowo jest zapisane. Na przykład, uczymy się jak zapisujemy słowo “łazienka”. Następnym razem gdy chcemy je zapisać , przywołujemy je ze swojej pamięci gdzie informacja o jego pisowni została zarejestrowana.
• Inną opcja jest przekształcić formę fonetyczną w formę graficzną. Innymi słowy, przekształcamy to co słyszymy w zapis graficzny które się pokrywają. Jest to opcja wykorzystywana w zapisywaniu nowych, dopiero usłyszanych słów.
• W pierwszych latach dzieciństwa uczymy się jak przekształcać formę fonetyczną w formę graficzną. Uczymy się, że litera “B” współgra z dźwiękiem, a litera “S” współgra z innym dźwiękiem. Dzięki temu jesteśmy w stanie napisać słowa które słyszymy po raz pierwszy.
• Jest to bardzo proste, uczymy się dźwięków które tworzą słowa później, po prostu przekształcamy je w zapis graficzny. Ta teoria oparta jest na ostatnich odkryciach powstałych w trakcie badań nad obrazem mózgu ponieważ anatomiczna podstawa została już zbadana.

2. Co się wtedy dzieje w mózgu?

Generalnie oznacza to że, połączenia pomiędzy obszarami mózgu odpowiedzialnymi za język są stłumione.

3. Jakie obszary mózgu odpowiedzialne są za język?

Po pierwsze, obszar Broca. Może on zostać znaleziony w obszarze płatu czołowego w dominującej półkuli. Dla większości populacji oznacza to lewą półkulę.

Jednakże, znajduje się on po prawej stronie w przypadku pewnego procentu osób leworęcznych. Generalnie,  jest on odpowiedzialny za artykulacje słów, ich wybór oraz za ciche czytanie.

Po drugie, obszar Wernick’a. Można go znaleźć między płatem skroniowym a ciemieniem dominującej półkuli.

Jego główne funkcje odpowiedzialne są za rozpoznawanie usłyszanych słów. Ponadto, jest to rejon w którym znajdują się sekwencje które tworzą słowa.

Jakie są typy dysleksji?

• Dysleksja fonologiczna. Ludzie z tym typem dysleksji wykorzystują drogę leksykalną. Oznacza to, że są w stanie “wizualnie” przeczytać słowo. Oznacza to, że z łatwością czytają znane im słowa, ale nie są w stanie przeczytać nie znanych słów, gdyż ich zapis nie jest zapisany w pamięci.
• Dysleksja powierzchowna (wizualna). Ludzie z tą dysleksją używają drogę fonetyczną. Zatem czytają słowo sylaba po sylabie. Przez to mają problemy ze słowami, których pisownia różni się od wymowy fonetycznej.
• Głęboka lub mieszana dysleksja. Jest to najpoważniejsza ze wszystkich typów dysleksji w którym, obie drogi są uszkodzone. Wynikiem tego są znaczące problemy z czytaniem, liczne błędy ortograficzne, a nawet mylenie znaczenia różnych słów.

Leczenie

Ogólnie rzecz biorąc leczenie najczęściej składa się z:

• Wsparcia wyspecjalizowanych nauczycieli
• Pracy z terapeutą mowy
• Monitorowanego nauczania technik uczenia się
• Powtarzania i ćwiczenia tego co już zostało nauczone

Wsparcie rodziny odgrywa dużą rolę w leczeniu dysleksji. Nie chodzi tylko o motywowanie dzieci by robiły postępy w nauce i rozwoju osobistym.

Dodatkowo chodzi o akcentowanie działań naukowych. Wtedy ich techniki nauki znacznie się polepszą zwłaszcza jeśli chodzi o czytanie i pisanie.

Ponadto bardzo ważne jest by dzieci brały udział w aktywnościach budujących ich samoocenę (sport, dodatkowe zajęcia) by poprawić ich samopoczucie.

Z innej strony, jeżeli dziecko ma duże problemy z lękami lub depresją powinno się poszukać pomocy specjalisty.