Toksyczne zachowania rodziców – 7 przykładów

Czasem, mimo najlepszych intencji możemy wykazywać destrukcyjne zachwania względem naszych dzieci. Poznaj 7 z nich i upewnij się, że nie popełniasz tych czestych błędów wychowawczych.
Toksyczne zachowania rodziców – 7 przykładów

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Kiedy dzieci przychodzą na świat, to nie dostajemy w zestawie podręcznika uczącego nas, jak być lepszymi rodzicami. Tak naprawdę w wielu przypadkach ich zła postawa i nastawienie do otaczającej rzeczywistości kształtowana będzie przez toksyczne zachowania rodziców, które wpływają negatywnie na rozwój dziecka.

Rzecz jasna dorośli zawsze starają się wychowywać swoje dzieci najlepiej jak potrafią, na ile pozwalają im ich wiedza i umiejętności. Ale w wielu wypadkach nie zdają sobie sprawy z tego, że wykazują oni podręcznikowe wręcz toksyczne zachowania, które zdecydowanie szkodzą, zamiast pomagać.

Czasami nie jesteśmy w pełni świadomi tego, że nasze postępowanie, które uważamy za w pełni prawidłowe idealnie wręcz pasuje do definicji określającej toksyczne zachowania, powodujące więcej szkód niż pożytku.

I właśnie na tym zagadnieniu postaramy się dzisiaj skupić. Mamy zarazem nadzieję na to, że uda nam się otworzyć Ci oczy na rzeczywistość, której zapewne nie udało Ci się do tej pory dostrzec.

Toksyczne zachowania rodziców

Mimo tego, że może być Ci trudno w to uwierzyć, dobre intencje same w sobie nie są wystarczające. Trzeba umieć spojrzeć krytycznym okiem na samego siebie. Należy nauczyć się rozpoznawać toksyczne zachowania, które mogłyby mieć negatywny wpływ na Twoje dzieci.

Sprawa jest o tyle istotna, że może to wpłynąć na ich samoocenę bardziej niż cokolwiek innego. Przełoży się to na poważne problemy w przyszłości.

Ale… czy to właśnie rodzice ponoszą całkowitą winę za te toksyczne zachowania? Nie. Czasami są one po prostu “skopiowane” od ich własnych rodziców. Nie istnieją bowiem nawet obecnie, ani tym bardziej dawniej kursy tego, jak być dobrymi rodzicami.

Rodzic i dziecko

Chcesz dowiedzieć się więcej? Koniecznie przeczytaj również ten artykuł: Wychować dziecko, czyli niedaleko pada jabłko od jabłoni

To jest wiedza i umiejętności, których nabywa się poprzez doświadczenie. Dlatego też mamy zamiar zaprezentować dziś 7 przypadków uznawanych za typowe toksyczne zachowania. Być może będziesz w stanie je u siebie dostrzec i pozbyć się ich.

Ważna jest przy tym umiejętność zachowania otwartego umysłu i przyznania się do nieprawidłowego postępowania. Pomyśl przy tym o swoim dziecku i o tym, jak jest ono dla Ciebie ważne.

Zatem przejdźmy wreszcie do konkretów!

1. Nadmierna krytyka dziecka

W wielu przypadkach trudno jest uświadomić sobie, jak krytyczny jesteś w stosunku do swoich dzieci. To dobrze, że wskazujesz im popełnione błędy. Pomagasz w ten sposób im się zmienić na lepsze, dzięki uświadomieniu sobie, w których momentach ich postępowanie lub decyzje okazały się być nietrafione.

Ale należy także uświadomić sobie, że ciągła krytyka nie jest niczym dobrym. Bycie nadmiernie krytycznym w stosunku do swoich dzieci może wytworzyć w nich poczucie niepewności i podważyć ich wiarę we własne umiejętności i mocne strony.

2. Karanie dzieci za okazywanie negatywnych emocji

Często mocno upraszczamy rozróżnianie pozytywnych i negatywnych emocji. Tak naprawdę w wielu przypadkach te uznawane za negatywne – tak naprawdę są rzeczywiście pozytywne. Strach dla przykładu, może pomóc Ci uratować życie w więcej niż jednej tylko sytuacji.

Dziecko a toksyczne zachowania rodziców

Dlatego też trzeba pozwolić dziecku wyrażać jego emocje. Niech płacze, niech okazuje smutek. Jeśli boi się czegoś, także niech da temu wyraz.

Represje i kary nigdy nie są dobrym rozwiązaniem. Prędzej czy później dziecko da bowiem upust wszystkim tym tłumionym przez lata negatywnym emocjom, niekiedy w mocno wybuchowy sposób.

3. Podejmowanie decyzji za nie

Nawet jeśli uważamy, że dzieci to tylko dzieci, to nie oznacza to, że nie mają one prawa głosu. Istnieją rzecz jasna pewne sprawy, w których decyzję będą musieli podjąć rodzice. Jednak za klasyczne toksyczne zachowania uważa się interweniowanie dosłownie we wszystkich aspektach ich życia.

Niech Twoje dzieci uczą się podjęcia samodzielnych decyzji, których mają świadomość. Pozwoli to zwiększyć ich własną samoocenę i zaufanie do własnych możliwości, a Ty z kolei będziesz w stanie uniknąć nadmiernego wtrącania się w ich życie.

Koniecznie przeczytaj również ten artykuł: Dojrzałość emocjonalna i życie doskonałe

4. Wywoływanie strachu w dzieciach

Dzieci muszą żyć w bezpiecznym otoczeniu, któremu w pełni ufają, a nie w takim, gdzie strach jest częścią codzienności. Dzieci muszą popełniać błędy, odkrywać i poznawać wszystkie aspekty życia, co pozwoli im znacznie pewniej wkroczyć w dorosłość.

Jeśli ciągle się czegoś boją, to jako dorośli ludzie także będą odczuwać niepewność i strach. Powinieneś pamiętać o tym, aby nie wzbudzać w nich ciągłego poczucia strachu. Życie w strachu tak naprawdę nie ma niczego wspólnego z prawdziwą egzystencją.

5. Obarczanie odpowiedzialnością

Czasami rodzice przelewają swoje frustracje i porażki na swoje dzieci, co sprawia, że czują się one odpowiedzialne za rzeczy, z którymi tak naprawdę nie mają niczego wspólnego.

Matka z córką

Tego typu toksyczne zachowanie może spowodować naprawdę spore problemy w przyszłości. Dziecko może utożsamiać się z przyczyną frustracji rodziców. Nikt nie ma prawa wzbudzać u innych poczucia winy bez przyczyny, a tym bardziej rodzice u swoich dzieci.

6. Miłość oparta na warunkach

Jest to duży błąd, który wielu rodziców popełnia nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Miłość rodzicielska do dziecka nie powinna być obłożona jakimikolwiek warunkami. Nie może być ona uzależniona od sukcesów, jakie dziecko odnosi na przykład w szkole i tego, jak się ono zachowuje.

Tego typu postępowanie wywoła u dziecka poczucie tego, że nie zasługuje ono w pełni na miłość matki, czy też ojca i będzie nosić w sobie tę świadomość aż do końca swojego życia.

7. Brak jasno określonych zasad

Kolejnym zachowaniem, które można określić jako toksyczne jest sytuacja, gdy posiadasz kilkoro dzieci i nie jesteś w stanie poświęcić im należytej uwagi. A może po prostu – nie zamierzasz ich w żaden sposób ograniczać – łudząc się, że w ten sposób pozwolisz im łatwiej poznawać świat. Jest to naprawdę poważny błąd.

Dzieci potrzebują wyraźnie określonych granic, które pozwolą im poruszać się w bezpiecznym środowisku, w którym nie są narażone na żadne niebezpieczeństwa.

Ustalenie jasnych zasad umożliwi dzieciom prawidłowy rozwój i pozwoli im uniknąć negatywnych wzorców, a co za tym idzie niepożądanego zachowania.

Jeśli będąc rodzicem powielasz wyżej opisywane niekorzystne wzorce, bądź też zauważyłeś je u swoich rodziców, powinieneś dołożyć wszelkich starań, aby nad nimi pracować.

Miłość do misia

Twoim zadaniem jest sterowanie rozwojem młodych ludzi, którzy będą musieli w przyszłości żyć w tym nieprzyjaznym świecie i utrzymywać kontakty z innymi osobami. Opisane powyżej toksyczne zachowania w żaden sposób nie ułatwią im tego przyszłego zadania, a raczej zdecydowanie je utrudnią.

Zacznijmy zatem eliminować niepożądane sposoby postępowania z naszej codzienności i ułatwmy naszemu dziecku późniejszy start w dorosłość.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Ballesteros-Moscosio, M. Á. (2017). Padres y madres sobreprotectores: el reto de la escuela y los docentes. Diálogo: Familia Colegio, 328, 22-28. https://www.researchgate.net/publication/337244477_Padres_y_madres_sobreprotectores_el_reto_de_la_escuela_y_los_docentes
  • Bi, X., Yang, Y., Li, H., Wang, M., Zhang, W., & Deater-Deckard, K. (2018). Parenting Styles and Parent-Adolescent Relationships: The Mediating Roles of Behavioral Autonomy and Parental Authority. Frontiers in Psychology9, 2187. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.02187
  • Fuentes, M. C., García-Ros, R., Pérez-González, F., & Sancerni, D. (2019). Effects of Parenting Styles on Self-Regulated Learning and Academic Stress in Spanish Adolescents. International Journal of Environmental Research and Public Health16(15), 2778. https://doi.org/10.3390/ijerph16152778
  • Gorostiaga, A., Aliri, J., Balluerka, N., & Lameirinhas, J. (2019). Parenting Styles and Internalizing Symptoms in Adolescence: A Systematic Literature Review. International Journal of Environmental Research and Public Health16(17), 3192. https://doi.org/10.3390/ijerph16173192
  • Kuppens, S., & Ceulemans, E. (2019). Parenting Styles: A Closer Look at a Well-Known Concept. Journal of Child and Family Studies28(1), 168–181. https://doi.org/10.1007/s10826-018-1242-x
  • Lorence, B., Hidalgo, V., Pérez-Padilla, J., & Menéndez, S. (2019). The Role of Parenting Styles on Behavior Problem Profiles of Adolescents. International Journal of Environmental Research and Public Health16(15), 2767. https://doi.org/10.3390/ijerph16152767
  • Ong, M. Y., Eilander, J., Saw, S. M., Xie, Y., Meaney, M. J., & Broekman, B. (2018). The influence of perceived parenting styles on socio-emotional development from pre-puberty into puberty. European Child & Adolescent Psychiatry27(1), 37–46. https://doi.org/10.1007/s00787-017-1016-9
  • Parra, Á., Sánchez-Queija, I., García-Mendoza, M., Coimbra, S., Egídio Oliveira, J., & Díez, M. (2019). Perceived Parenting Styles and Adjustment during Emerging Adulthood: A Cross-National Perspective. International Journal of Environmental Research and Public Health 16(15), 2757. https://doi.org/10.3390/ijerph16152757

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.