Nieobecni rodzice - 6 cech dysfunkcyjnych rodziców
Co kryje się za tym tajemniczym określeniem? Nieobecni rodzice to ci, którzy nie są zdolni wytworzyć uczuciowej i emocjonalnej więzi ze swoimi dziećmi. Określenie przyczyn jest bardzo złożone, ale istnieje kilka ogólnych cech, które mogą dotyczyć takiego stanowiska.
Rodzice mogą zapewnić niezbędne wsparcie żywnościowe, odzież, bezpieczny dom, może na czas płacić rachunki i dbać o opiekę medyczną czy wyniki w szkole. Kiedy dziecko tego pragnie – od razu kupią zabawkę, lecz nadal mogą być to typowi “nieobecni rodzice“.
Więź emocjonalne, wartości, miłość i szacunek, które powinna jednoczyć rodziców z potomstwem nie są oparte na czynnikach materialnych.
Nieobecni rodzice – czym się charakteryzują?
Nieobecni rodzice to osoby, które nie mogą albo nie chcą zaangażować się emocjonalnie w życie swojego dziecka. Zazwyczaj tyczy się to ojców, jednak coraz częściej możemy zauważyć to zjawisko również wśród matek.
Pozostawia to nieodwracalne głębokie rany na psychice dziecka i wywołuje emocjonalną próżnię. Nie tego pragniemy dla naszych dzieci, prawda?
Wśród rodziców oderwanych emocjonalnie od dzieci panują pewne tendencje i wspólne charakterystyki, które postaramy się wyjaśnić poniżej. Jeśli zauważasz w sobie choć jedną z tych cech: to dobry czas na refleksję. Zaczerpnij pomocy u specjalistów czy swoich bliskich. Zrób to zanim konsekwencje będą już nieodwracalne.
Przeczytaj również: Wychowanie dzieci – lepszy przykład niż wykład
1. Narzucanie swojej woli
Często nieobecni rodzice mają tendencję do zauważania tylko swoich racji. Z łatwością przychodzi im osądzanie dzieci zakładając przy tym swoją nieomylność. Ponadto narzucają (często krzykiem) dzieciom swój punkt widzenia i wolę, nie tolerując innego rozwiązania. To zjawisko można nazwać: podporządkowaniem dziecka pod swoje dyktando.
Niestety trudno rozpoznać samodzielnie takie zachowanie. Brak zainteresowania dzieckiem ze strony rodziców, lekceważenie jego słów, myśli czy dokonań wiąże się z błędnym kołem wyrastającym w psychice dziecka.
Powszechne jest też stawianie bardzo wysokiej poprzeczki i narzucanie dziecku wygórowanych zadań, nie doceniając przy tym włożonego przez nich wysiłku. Wiąże się z tym zjawisko stosowania nieproporcjonalnych i nieadekwatnych do zachowania kar.
2. Zobojętnienie i bierność
Rodzic dba o bezpieczeństwo ekonomiczne domu, ale separuje się emocjonalnie. Nie angażuje się w edukację dziecka, biernie podchodzi do zachowań zarówno tych pozytywnych, które wymagają pochwały, jak i tych negatywnych wymagających nagany.
Całą odpowiedzialność “zrzuca się” na drugiego rodzica, często matkę. Nieobecni rodzice nie generują wspólnej przestrzeni, którą mogliby dzielić z dziećmi. Wręcz unikają jej, zajmując się swoimi sprawami.
Zobacz też: Wychować dziecko, czyli niedaleko pada jabłko od jabłoni
3. Niedojrzałość emocjonalna
Sytuacja kiedy rodzic odgrywa rolę Piotrusia Pana, który nigdy nie chce dorosnąć i pragnie zatrzymać się na poziomie emocjonalnym z dawnych lat. Taki styl życia bez określonej stabilizacji obciąża psychikę dziecka.
Jeśli rodzic nie posiada dojrzałej zdolności do podejmowania decyzji i określania granic, dzieci w przyszłości mogą ich nie lekceważyć.
Tacy nieobecni rodzice traktują posiadanie dziecka bardzo liberalnie i lekceważąco, bowiem więcej czasu spędzają skupiając się na sobie – ignorując potrzeby dziecka. Traktują swoje potrzeby priorytetowo , a jeśli nie uda się im spełnić swoich zachcianek potrafią wyładować frustrację na dzieciach.
4. Nieobecni rodzice i brak czasu
Nigdy nie ma ich w domu bo są zajęci swoim zawodowym życiem. Uważają, że dziecko pojawiło się w złym momencie, bo nadal nie osiągneli szczytu kariery.
Być może nie jest nawet ich intencją bycie wielkim nieobecnym w życiu swoich dzieci, ale odkładają rolę kochającego rodzica na poźniej, gdyż muszą spełnić wymagający harmonogram prac i zapewnić byt domu.
W tym przypadku łatwo popaść w pułapkę technologiczną. Choć nowinki oferują opcję dzielenia się wszystkim ze swoimi dziecmi i dają możliwość ciągłego kontaktu i zainteresowania – to nie wystarczy dla prawidłowego rozwoju psychiki młodych ludzi. Dziecko musi mieć okazję,aby wspólnie dzielić czas z rodzicem.
Miłość, która wyraża się za pośrednictwem sieci społecznościowych lub aplikacji takich jak WhatsApp: nie jest wystarczająca. Potrzebna jest manifestacja rodzicielskiej miłości: z uściskami i wspólnym oglądaniem filmów czy długimi spacerami.
5. Nieodpowiedzialność
Ta dotyczy rodziców, którzy lekkomyślnie nie angażują się w emocjonalne, afektywne ani ekonomiczne wsparcie dzieci. Często drugi rodzic musi walczyć o pomoc z zewnątrz. Potomstwo wyczuwa złe emocje co powoduje u nich uczucie bycia ciężarem dla rodziny; ten emocjonalny głaz noszą w sobie przez całe życie.
Wystarczy wspomnieć o rodzicach, którzy porzucili wszelkie zainteresowanie i wsparcie kiedy doszło do rozstania, rozwodu czy separacji. Dziecko nie powinno być elementem tej rozłąki.
6. Mściwa i nadopiekuńcza druga strona
Może zdarzyć się, że nieobecność jednego z rodziców wywołana jest toksycznym stosunkiem drugiej strony. To wiąże się np. z apodyktycznym i mściwym uosobieniem matek czy ojców, którzy traktują dziecko jak swoją osobistą własność lub kartę przetargową w ich konflikcie.
Często takie osoby, aby pokazać swoją wyższość uniemożliwiają kontakt drugiej stronie z dzieckiem, aby skierować uczucia dziecka wyłącznie na siebie. Tym sposobem ograniczają życie dojrzewającej osoby jaką jest dziecko.
Oczywiście nierzadko ma to formę nieświadomej zemsty na partnerze. Warto jednak pamiętać, że w tym konflikcie najbardziej cierpi dziecko. Efekty tej skazy na psychice mogą pojawić się nawet za kilkanaście lat. Nasza czujność nigdy nie powinna być uśpiona.
Konsekwencje nieobecnych rodziców
- Problemy w nawiązywaniu kontaktów z innymi.
- Trudności w wyrażaniu swoich emocji.
- Niezdolność do przestrzegania zasad i poszanowania autorytetu.
- Niezdolność pełnienia ról autorytatywnych.
- Brak woli lub niemożność skonstruowania i zmaterializowania swoich marzeń lub projektów.
- Silny bunt i brak zaufania w swoich przyszłych związkach.
- Skłonność do uzależnień.
Co ciekawe – odpowiedzialne i pełne miłości rodzicielstwo, to nie tylko szansa na zdrowy rozwój psychiczny dziecka, ale też możliwość dla samego rodzica by pokonać swoje lęki i zaleczyć rany, których sam doświadczył w dzieciństwie.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Dávila León, O. (1999). Políticas sociales, jóvenes y Estado: o el síndrome del padre ausente. Última década, (11).
- DOMÍNGUEZ MONTOYA, ÁLVARO, & MELLA CABRERA, PATRICIO. (2015). TRABAJO Y DERECHO: UN PADRE AUSENTE, EL CONFLICTO SOCIAL. Revista de derecho (Coquimbo), 22(1), 105-148. https://dx.doi.org/10.4067/S0718-97532015000100004
- Jaramillo Medina, Y. (2015). Efectos de la ausencia de la figura paterna en el desarrollo relacional de los niños santarrosanos entre 7 y 10 años (Doctoral dissertation, Psicologia).
- Obregón-Velasco, Nydia, & Rivera-Heredia, María Elena. (2015). Impacto de la migración del padre en los jóvenes: cuando la migración se convierte en abandono. CienciaUAT, 10(1), 56-67. Recuperado en 05 de febrero de 2019, de http://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S2007-78582015000200056&lng=es&tlng=es.
- Zuluaga, D. M. M., Hincapié, N. C., & Carmona, N. D. M. (2016). Enfrentando la ausencia de los padres: recursos psicosociales y construcción de bienestar. Revista Colombiana de Ciencias Sociales, 7(1), 181-200.