Traumy emocjonalne z dzieciństwa – upiory dorosłości

Większość z nas jest w dorosłym życiu napiętnowana niezagojonymi ranami emocjonalnymi z okresu dzieciństwa. Dowiedz się, o jakich traumach mowa i zrób wszystko, aby uchronić przed nimi swoje własne dzieci.
Traumy emocjonalne z dzieciństwa – upiory dorosłości

Napisany przez Daniela Colmenares

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Niektóre traumy emocjonalne z dzieciństwa towarzyszą nam przez całe życie. Odbijają się one szerokim echem na naszym zdrowiu psychicznym już w okresie dojrzewania. A później ciągną się za nami przez wszystkie etapy dorosłego życia. Rzeczywiście, psychologowie podkreślają, że doświadczenia z najwcześniejszych lat życia mają decydujący wpływ na kształt naszej osobowości.

Dzieciństwo to czas, w którym formuje się charakter i osobowość, a także nasze reakcje wobec przeciwności losu i najróżniejszych problemów, z jakimi spotykamy się na co dzień. Nieuleczone traumy emocjonalne z lat dziecięcych są produktem niezdrowej atmosfery w domu rodzinnym oraz skomplikowanych relacji pomiędzy członkami rodziny.

Chociaż pewne zdarzenia zaszły bardzo dawno temu, niestety pozostawiają one w nas trwały ślad na długo. W niektórych przypadkach nawet i na całe życie. Stąd w życiu dorosłym doświadczamy nierzadko tych samych emocji i lęków, co we wczesnych latach dzieciństwa.

Przeanalizuj poniższe przykłady emocjonalnych ran, które nigdy się nie goją. Zrób, co w twojej mocy, aby uchronić przed nimi swoje własne dzieci. Naucz się prowadzić z nimi otwarty dialog i ucz je od najmłodszych lat zwalczać lęki, strach i ich ograniczenia. Wychowanie dzieci to praca zespołowa, w której czynny udział powinny brać obydwie strony.

Traumy emocjonalne z dzieciństwa – 6 przykładów

Znaczna większość problemów w dorosłym życiu ma swoje źródło w traumatycznych przeżyciach z czasów dzieciństwa. Zarówno nasza osobowość, jak i reakcja wobec różnych życiowych sytuacji są wysoce uwarunkowane przez doświadczenia z okresu wczesnych lat dzieciństwa.

Jeśli owe doświadczenia były negatywne i doprowadziły cię jako dziecko do wielkiego emocjonalnego bólu, jest wielce prawdopodobne, że już nigdy się od nich nie uwolnisz. Tego typu lęki i traumy emocjonalne będą ci towarzyszyły przez resztę życia. Zwykle wtedy, gdy musimy się zmierzyć z trudnymi sytuacjami, reagujemy tak samo jak nauczyliśmy się tego w dzieciństwie.

Zamyślony chłopeic

Jeśli w najwcześniejszych latach życia doświadczamy poważnych kryzysów, również będą one nas męczyły na etapie dorosłości. W obliczu problemów nasze „wewnętrzne dziecko”, które bywało upokarzane, zdradzone lub pozbawione poczucia własnej wartości, uzewnętrznia się i odsłania nasze największe lęki.

To zupełnie normalne, że traumy emocjonalne, których doświadczamy jako dzieci, głęboko zakorzeniają się w naszej duszy i nie chcą ustąpić. Jeśli chcesz się z nimi uporać, warto wybrać się do psychologa. Być może z jego pomocą zdołasz na zawsze pożegnać się z upiorami z przeszłości.

Przeczytaj koniecznie artykuł: Wybaczaj i zostaw za sobą przeszłość

1. Upokorzenie

Jeśli koledzy z klasy, najbliższa rodzina lub krewni w którymkolwiek momencie okrutnie z ciebie zadrwili, nie akceptowali któregoś z elementów twojego wyglądu lub zachowania, prawdopodobnie podświadomie wykształciłeś osobowość pełnego kompleksów introwertyka.

Często zdarza się, że ofiara nadmiernej krytyki w okresie dzieciństwa wyrasta na bezwzględną osobę. Jej celem jest chęć zadania bólu całemu światu. Chce, aby inni czuli się tak, jak ona kilkanaście lat temu.

Takie egoistyczne i pozbawione skrupułów zachowanie ma swoje źródło w drwinach pod adresem małego człowieka, który jest na etapie kształtowania swojego charakteru i osobowości.

2. Strach przed byciem porzuconym

Dzieci, które dorastają w atmosferze nieustannego lęku i strachu przed byciem porzuconymi, w dorosłym życiu usilnie próbują sobie wynagrodzić traumy emocjonalne z dawnych lat. Podświadomie porzucają one nie tylko partnerów, ale także i życiowe projekty.

Takie zachowanie jest związane ze strachem przed porzuceniem, odrzuceniem lub klęską. W celu zachowania równowagi emocjonalnej osoby te wolą zostawiać partnera, zanim on je porzuci. Bez względu na rodzaj związku w jakim żyją, tacy ludzie nie potrafią się cieszyć życiem i bezwarunkową miłością partnera, zawsze widząc na horyzoncie poważne zagrożenie.

Z ust osób noszących w sobie poważny strach przed byciem porzuconym często padają następujące stwierdzenia. „Odejdę od ciebie, zanim ty zostawisz mnie.” „Jeśli teraz odejdziesz, możesz nie wracać”. „Skoro nikt mnie nie popiera, nie będę dalej w to brnąć.”

Chłopiec przytulony do mamy

Najskuteczniejszą metodą leczenia tego typu traumy emocjonalnej z dzieciństwa jest psychoterapia. Jej celem jest pokonanie lęku przez byciem porzuconym i samotnością, walka z własnymi ograniczeniami i, przede wszystkim, ze strachem przed fizyczna bliskością z osobą, która darzymy uczuciem.

3. Niskie poczucie własnej wartości a traumy emocjonalne

Poczucie własnej wartości oraz wysoka samoocena to elementy osobowości, które rozwijają się w okresie dzieciństwa i mają znaczący wpływ na całe nasze dalsze życie.

Czynnikiem odpowiadającym za pozytywne postrzeganie siebie i wiarę w własne możliwości jest najbliższa rodzina. To właśnie rodzice, dziadkowie i rodzeństwo powinni stymulować pozytywny rozwój dziecka, zachęcając je do różnych zajęć, chwaląc za osiągnięcia, czy też motywując do dalszej pracy.

Jeśli jako rodzic nie jesteś w stanie akceptować i kochać swojego dziecka takim, jakim jest, ono przez całe życie będzie zmagało się z poczuciem, że nie jest dla ciebie wystarczająco dobre. Nigdy nie będzie zatem w stanie sprostać twoim wymaganiom. Pamiętaj, że każde dziecko jest inne, a to nie oznacza, że jedne są gorsze od drugich. Twoje też jest pod jakimś względem wyjątkowe.

Staraj się okazywać zainteresowanie swojemu dziecku. Chwal jego codzienne osiągnięcia (nawet te najmniejsze i niewiele znaczące), ciesz się jego szczęściem i tym, co robi. Przytulaj je często i dodawaj otuchy. Dzięki temu mały człowiek będzie czuł się dowartościowany i doceniany przez najbliższych mu ludzi.

Jest więc wielka szansa, że wyrośnie on na człowieka pewnego siebie i pozytywnie nastawionego do życia.

Pamiętaj, że osoby o niskiej samoocenie są niezdecydowane, leniwe i apatyczne. Co więcej są one pesymistycznie nastawione do życia, niechętne do działania oraz z łatwością się zawstydzają. Stąd też warto od najmłodszych lat życia dziecka wspólnie pracować nad jego poczuciem własnej wartości.

4. Niesprawiedliwość

Kiedy dziecko jest często traktowane niesprawiedliwie lub nie otrzymuje szansy na wytłumaczenie swojego postępowania, stopniowo zaczyna obniżać się jego samoocena i zaczyna tracić wiarę w siebie.

Dziecko patrzące przez okno i jego traumy emocjonalne

Niesprawiedliwość i wewnętrzne poczucie krzywdy to traumy emocjonalne z dzieciństwa, które mogą bardzo negatywnie wpłynąć na życie człowieka w dorosłym wieku.

Często osoby, które we wczesnych latach życia regularnie stykały się z niesprawiedliwym traktowaniem, na późniejszych etapach życia mają tendencję do nieustannego krytykowania całego swojego otoczenia.

5. Lęk separacyjny

Lęk separacyjny to strach przed oddzieleniem dziecka od rodzica bądź rodziców. Ten stan emocjonalny jest naturalny tylko w pierwszych tygodniach bądź miesiącach życia. Jednym z przejawów, że strach ten przybrał formę trwałej traumy, jest obawa przed samotnością. Towarzyszy jej rozpaczliwe wołanie o nieustanne okazywanie miłości ze strony bliskich.

Osoby zmagające się w dzieciństwie z silnym lękiem separacyjnym wyrastają na ludzi nieśmiałych. Są uległe, pozbawione pozytywnej samooceny i niepewne swojej wartości.

6. Zdrada

Mamy tu na myśli zdradę ze strony najbliższej rodziny. Kiedy rodzic składa dziecku obietnice i ich nie dotrzymuje, młodemu człowiek żyje w ciągłym poczuciu rozczarowania. To z kolei przyczynia się do nadwątlenia jego samooceny.

Co więcej, dzieci, które doznają tej traumy emocjonalnej w dorosłym życiu, są nieśmiałe. Co więcej, mają problemy z nawiązywaniem kontaktu z otoczeniem.

Pamiętaj, że szacunek i lojalność względem dziecka sprawią, iż to wyroście na pewną siebie i pozbawioną złości dorosłą osobę. Zadbaj więc o zdrowie emocjonalne swojego maluszka i spełniaj wszystkie złożone mu obietnice.

Traumy emocjonalne: Refleksje końcowe

Traumy emocjonalne, których doświadczamy w dzieciństwie, w ogromnym stopniu determinują naszą formę postrzegania świata. Ponadto wpływają na sposób reakcji w codziennym życiu. Jeśli nie chcesz, by twoje dziecko na etapie dorosłości zmagało się z upiorami z przeszłości i bólem emocjonalnym, zapewnij mu szczęśliwe oraz pełne zrozumienia i szacunku dzieciństwo.

Jako rodzic bierz czynny udział w wychowaniu i rozwoju swojego dziecka.Nie przekazuj tej odpowiedzialności na osoby trzecie. Pamiętaj jednocześnie, że każda istota ludzka jest inna i rozwija swoją osobowość we własnym tempie i na swój własny sposób. Staraj się więc nie porównywać swojej pociechy do jej przyjaciół czy kolegów z klasy.

Jeśli chcesz zmienić lub skorygować zachowanie swojego dziecka, zaproś je do szczerego dialogu. Zachęć do refleksji nad jego postępowaniem. Nigdy nie wymierzaj mu niesprawiedliwej kary!

Obowiązkiem każdego rodzica jest nauczenie swojego dziecka porozumiewania się z innymi. Mowa tu o dialogu opartym na szczerości i szacunku względem rozmówcy. W ten sposób młody człowiek nie będzie bał się rozmawiać o swoich lękach, problemach czy innych nurtujących go sprawach. Nauczcie się oboje szukać rozwiązania problemów, gdy te znajdują się jeszcze w zalążku.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Ellis, P. (2018). Emotional resilience. Wounds UK. https://doi.org/10.1136/adc.2004.068163
  • Spinazzola, J., Hodgdon, H., Liang, L.-J., Ford, J. D., Layne, C. M., Pynoos, R., … Kisiel, C. (2014). Unseen wounds: The contribution of psychological maltreatment to child and adolescent mental health and risk outcomes. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy. https://doi.org/10.1037/a0037766
  • Stebnicki, M. A. (2007). Empathy fatigue: Healing the mind, body, and spirit of professional counselors. American Journal of Psychiatric Rehabilitation. https://doi.org/10.1080/15487760701680570
  • McCauley, J. (1997). Clinical characteristics of women with a history of childhood abuse: unhealed wounds. JAMA: The Journal of the American Medical Association. https://doi.org/10.1210/endo.142.10.8416

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.