Kultura anulowania - na czym polega to zjawisko?

W dzisiejszych czasach odmienne działanie lub wydawanie opinii innej od tego, co uważa się za słuszne, może mieć poważne konsekwencje. Zwłaszcza dla osób publicznych. Narusza to wolność słowa i stanowi zagrożenie dla społeczeństwa.

Kultura anulowania jest nowym zjawiskiem. Według Dictionary.com polega ona na wycofaniu wsparcia dla osób publicznych lub firm w odpowiedzi na działanie lub komentarz uznany za obraźliwy lub niedopuszczalny.

Intencje tego zjawiska są często godne pochwały, np. wykorzenienie szkodliwych lub przestępczych postaw. Konsekwencje bywają jednak bezwzględne, powodując nieodwracalne i nieproporcjonalne szkody dla poszkodowanych. Akt anulowania zaszkodził nawet ludziom, którzy nie popełnili żadnego wykroczenia, a jedynie myśleli inaczej.

Zważywszy na to wszystko, kultura anulowania stanowi zagrożenie dla społeczeństwa. Ponadto zachęca do nietolerancji, ogranicza wolność wypowiedzi i stanowi ryzyko dla nienaruszalności. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat tego zjawiska, a także alternatywy, jakie możemy promować, aby uniknąć jego negatywnych konsekwencji.

Jak się narodziła kultura anulowania?

Uważa się, że jedno z pierwszych pojawień się tego terminu miało miejsce w filmie New Jack City, w roku 1991, kiedy jeden z bohaterów mówi: „Anuluj to ***. Kupię sobie coś innego”. Później, w 2014 roku, ponownie pojawił się w reality show Love and Hip-Hop: New Jork, w którym jedna z postaci powiedziała do drugiej: „Anulowane”.

Jednak Rommel Piña, dyrektor wydziału dziennikarskiego na Uniwersytecie Finis Terrae, potwierdza, że ​​anulowanie to zjawisko, które istnieje od dawna. W zależności od pokolenia nazywano to jedynie w różny sposób. Na przykład kiedyś nazywano to prawem lodu.

Kultura anulowania, jak wiadomo dzisiaj, zaczęła zdobywać popularność w sieciach społecznościowych od 2017 roku. Zwłaszcza ze względu na pojawienie się ruchu #MeToo, którego celem było potępienie napaści na tle seksualnym i molestowania. Początek ruchu maił związek z zarzutami wobec producenta filmowego Harveya Weinsteina.

Według Rommel Piña zjawisko to jest ściśle związane z sieciami społecznościowymi i zostało spopularyzowane przez niektóre ruchy feministyczne. W ten sposób akt anulowania jest najnowszym sposobem protestu ze strony internautów przeciwko faktom, komentarzom lub działaniom osób publicznych, które są uważane za niedopuszczalne lub obraźliwe.

Dziś kultura anulowania ma już swoich obrońców i krytyków. Wśród tej drugiej kategorii ważne miejsce zajmuje grupa 150 celebrytów (m.in. J.K Rowling, pisarka słynnej sagi o Harrym Potterze), która w 2020 roku podpisała manifest przeciwko temu zjawisku.

Jak kultura anulowania wpływa na swobodę wypowiedzi?

Wolność wypowiedzi jest prawem człowieka, odzwierciedlonym w artykule 19 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Oznacza to, że każdy może swobodnie wyrażać swoją opinię i wyrażać się w dowolny sposób, i nikt nie powinien temu przeszkadzać, ani w to ingerować.

W tym sensie kultura anulowania narusza wolność wypowiedzi. Wyrażenie swojego punktu widzenia (uznanego za niedopuszczalny) wywołuje bowiem szereg reakcji, które dokuczają i szkodzą autorowi opinii.

W większości przypadków, zjawisko to ma poważne konsekwencje dla osób nim dotkniętych. Obejmują one publiczne drwiny, groźby śmierci a nawet utratę pracy.

W tym ostatnim scenariuszu powszechne jest, że urażona grupa wywiera presję na firmę, w której pracuje dana osoba, aby podjęła działania w tej sprawie. Jeśli firma tego nie zrobi, grożą bojkotem organizacji.

Reakcje te wpływają również na integralność psychiczną ofiar. Co może się wiązać z dużo poważniejszymi skutkami, takimi jak samobójstwo. Dlatego w sieciach społecznościowych ciągle wzywa się do zachowania bardziej uprzejmej i tolerancyjnej postawy.

Kultura anulowania, oprócz tego, że ogranicza naszą wolność, jest też pożywką dla efektu potwierdzenia, czyli błędu konfirmacji. Wszystko to czyni nas mniej racjonalnymi, bardziej nietolerancyjnymi i reakcyjnymi.

Wreszcie zawstydzanie, cenzurowanie lub lekceważenie innych punktów widzenia ma odwrotny skutek niż ten, do którego się dąży. Innymi słowy, akt anulowania sprawia, że ​​osoby dotknięte tym zjawiskiem nie kwestionują już słuszności swoich argumentów, ale raczej własną wolność.

Ten efekt sprawia, że jednostki będą jeszcze bardziej energicznie popierać swoje opinie i przekonania.

Jakie alternatywy pozostawia kultura anulowania?

To prawda, że kultura anulowania pomogła uwidocznić przemoc płciową, wykorzystywanie seksualne, rasizm i inne budzące zastrzeżenia ideologie. Jednak prawdą jest również, że podsyciła nietolerancję, przemoc i jednostronne myślenie.

Generalnie jest postrzegana przez swoich zwolenników jako skuteczny sposób na walkę ze szkodliwymi ruchami społecznymi. Wydaje się jednak, że zawodzi w swojej misji, stwarzając kolejną serię równie poważnych problemów.

Przypomina to typowy przypadek, w którym próbuje się zwalczać przemoc większą przemocą. To nie działa, ponieważ ostatecznie stosujemy takie same zachowanie jak te, które chcemy wykorzenić, niezależnie od tego jak szlachetne mamy intencje.

Rozmawiaj i słuchaj innych, którzy myślą inaczej

Jeśli ktoś komentuje lub podejmuje działania zgodne z prawem, poproś go o uzasadnienie swojego stanowiska, potem podaj swoje argumenty i pytaj o wszystko. Pomoże ci to zrozumieć poglądy drugiej strony i wyrażać bardziej świadome wersje twojego punktu widzenia.

Ponadto w ten sposób obie strony będą mogły dostrzec wszelkie niedociągnięcia we własnych wypowiedziach, co pomoże je wzmocnić lub zmienić.

Bądź bardziej pokorny i świadomy własnych słabości

Żaden człowiek nie jest doskonały. Trudno jednak uświadomić sobie i zaakceptować własne błędy. Zamiast tego łatwiej jest naznaczyć, upokorzyć lub zaatakować tego, kto się myli.

Jeśli zaakceptujemy fakt, że jesteśmy podatni na popełnianie błędów, zdobędziemy się na większą empatię wobec tych, którzy popełniają błędy. Ważne jest, abyśmy to sobie uświadomili i skorygowali swój punkt widzenia.

Nie dawaj się ponieść emocjom

Bardzo często zdarza się, że w obliczu komentarza lub działania, z którym się nie zgadzamy, reagujemy gwałtownie i dopuszczamy się działań, których konsekwencji nie jesteśmy świadomi.

Czasami jednak mogą być one poważne. Dlatego w takich sytuacjach postaraj się zachowywać racjonalnie i szukać najwłaściwszych rozwiązań.

Określ właściwe sposoby wymierzania sprawiedliwości

Kultura anulowania może dotknąć każdego, często niesprawiedliwie. Konsekwencje są zwykle nieproporcjonalne do wyrażonych działań lub opinii.

Ponadto, błędna interpretacja przekazu dodatkowo zniekształca zjawisko, zamieniając je w akt niesprawiedliwości.

Biorąc to pod uwagę, w obliczu wyrażania czegoś, co jest uważane za przestępstwo (takiego jak wykorzystywanie seksualne lub czyny rasistowskie), najlepiej jest ustalić właściwy sposób na wymierzenie sprawiedliwości. Osobiste wymierzanie kary  drugiej osobie może być najgorszą drogą.

Myślenie inaczej nie jest przestępstwem

Zawsze możemy spotkać ludzi, którzy myślą inaczej i nie ma w tym nic złego. Dlatego fakt, że ktoś ma odmienne poglądy polityczne, społeczne czy kulturowe, nie czyni go gorszym od nas.

Podobnie nie oznacza to, że zasługuje na to, by stać się ofiarą nieodwracalnych szkód. Ze drugiej strony, w obliczu czynów przestępczych, najlepiej będzie przyjąć takie formy działania, które przyczynią się do tego, że przestępcy poniosą słuszne konsekwencje swoich czynów.

Dziś coraz bardziej powszechna jest potrzeba ustalenia i oceny, co jest dobre, a co nie. Ten, kto wykracza poza te granice, zostaje anulowany. To działanie nie sprawi jednak, że ludzie zmienią swój punkt widzenia.

Wręcz przeciwnie, kultura anulowania jedynie pogłębi polaryzację i konflikt. Dialog, szacunek i integracja punktów widzenia wydaje się być lepszą alternatywą.