Nutri Score: nowe oznaczenie wartości odżywczej
Nutri Score to nowe sposób etykietowania dotyczący wartości odżywczych, które ocenia żywność na podstawie jej walorów odżywczych i zdrowotnych. W Europie jako pierwsze zatwierdziły jego wdrożenie takie kraje jak Francja, Belgia i Hiszpania.
Natomiast od 2020 roku system Nutri Score funkcjonuje już w 10 krajach europejskich, w tym również w Polsce.
Rozwój Nutri Score w krajach europejskich
Algorytm Nutri Score został stworzony już w 2005 roku. Zespół badawczy z Uniwersytetu Oksfordzkiego opracował go wówczas w celu regulacji reklam skierowanych do dzieci.
Później, w 2015 roku, zauważono, że jego zastosowanie w niektórych produktach dało wyniki niezgodne z zaleceniami żywieniowymi zdrowia publicznego. Wyższa Rada Zdrowia Publicznego Francji ustaliła więc kryteria dla uzyskania algorytmu, który dałby zgodne wyniki dla dowolnego produktu.
Ostatnia modyfikacja miała miejsce na początku roku 2020, a „winę” za to ponosi Hiszpania. Algorytm Nutri Score dał bowiem wynik negatywny oliwie z oliwek, mimo że jest zdrowym produktem. Na szczęście Francja rozpatrzyła pozytywnie wniosek Hiszpanii.
W konsekwencji usunięto oliwę z oliwek z listy produktów, które mają zostać poddane ocenie Nutri Score.
Jak działa Nutri Score?
Efektem końcowym Nutri Score jest uproszczony system oznaczania wartości odżywczych. Ma on na celu informowanie konsumenta w jasny, prosty i bezpośredni sposób.
Etykieta znajduje się z przodu każdego produktu. Odpowiedni kolor identyfikuje kategorię odżywczą. Skala waha się od zielonego (zdrowszy) do czerwonego (mniej zdrowy), przechodząc przez trzy opcje pośrednie. Ponadto każdy kolor jest powiązany z literą (A-E), aby pomóc osobom z daltonizmem.
Klasyfikacja jest wynikiem operacji matematycznej, w której kalorie, cukier, sól i tłuszcze nasycone wpływają negatywnie; podczas gdy błonnik i białko dają więcej punktów.
Nutri Score: dobry system na początek, jednak niepozbawiony ograniczeń
Z założenia system powinien być bardzo dobrą opcją. Bez posiadania rozległej wiedzy żywieniowej pozwala przeciętnemu konsumentowi na wybór zdrowej żywności. Jednak system nadal ma pewne ograniczenia. I jeśli nie weźmiemy ich pod uwagę, etykiety Nutri Score mogą czasem wprowadzać w błąd.
W konsekwencji możemy wybierać niezdrową żywność w przekonaniu, że jest zdrowa.
Nutri Score dotyczy tylko żywności zawierającej więcej niż jeden składnik
Jest to mądre posunięcie i nie oznacza, że nieoznakowane produkty są gorsze. Wręcz przeciwnie. Jeśli jednak nie zostanie to dobrze wyjaśnione, możemy popełnić błąd, dokonując odwrotnej interpretacji. Moglibyśmy pomyśleć „jeśli nie ma etykiety, produkt jest gorszy od pozostałych”.
Dowiedz się więcej również na ten temat: Sposób na przejedzenie: koktajle warzywne
Stosowanie nowego oznaczenia wartości odżywczej jest dobrowolne
W tej chwili stosowanie NutriScore jest dobrowolne i każda firma ma swobodę umieszczania go lub nie na każdym ze swoich produktów.
Należy również wziąć pod uwagę, że fakt, czy dana firma postanowiła nie stosować się do systemu, nie jest ani dobry, ani zły. Można jednak popełnić błąd, myśląc, że jakość jej produktów jest równa jakości żywności, która nie ma etykiety, ponieważ nie musi jej mieć (owoce, warzywa, jajka…).
W związku z tym Coca Cola, PepsiCo, Nestlé, Mars, Unilever i Mondelez w 2017 roku odrzuciły stosowanie Nutri Score i postanowiły stworzyć Evolved Nutrition Label (ENL). Jest to system trójkolorowy, który po analizie ilościowej daje wynik na porcję, a nie na 100 gramów.
Oznacza to, że ich produkty pomimo złego składu odżywczego uzyskują dobre wyniki.
Nutri Score nie sankcjonuje obecności jakichkolwiek substancji słodzących
Ta okoliczność oznacza, że napój gazowany typu light, mimo że nie jest zdrowy, należy do tej samej kategorii, co inne produkty, które są zdrowe. To samo dotyczy słodzonych jogurtów, które mają równie dobre wyniki, jak ich naturalne odpowiedniki.
Należy pamiętać, że obecność sztucznych słodzików jest szkodliwa dla mikrobioty jelitowej, ponieważ zmienia jej skład i różnorodność. Mówi o tym ciekawy artykuł naukowy opublikowany w czasopiśmie „Food and Chemical Toxicology”.
Potwierdza to pogląd, że NutriScore jest przydatny tylko do porównywania różnych opcji z tej samej rodziny (rodzaje zbóż), różnych produktów tej samej marki (płatki czekoladowe różnych marek) lub różnych produktów, które spożywa się przy podobnych okazjach (płatki, ciastka, babeczki itp.).
Przeczytaj również ten przydatny materiał: Czy jedzenie ryb może zmniejszyć ból reumatyczny?
Nie premiuje obecności zdrowych tłuszczów
Dziś wiemy już, że tłuszcze jednonienasycone wykazały silne działanie ochronne dla serca, a omega-3 – świetne działanie przeciwzapalne. Wynika to miedzy innymi z badań opublikowanych w czasopiśmie „Biochemical Society Transactions”. Jednak ich obecność nie wypada pozytywnie w formule Nutri Score.
Nutri Score nie bierze pod uwagę jakości białka
Wiemy, że różne rodzaje białka sumują się i to prawda. Wydaje się jednak, że ich jakość nie ma znaczenia. Nutri Score nie bierze pod uwagę wartości biologicznej białka (tego, czy zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy) ani jego strawności (ilość białka przyswajalnego dla organizmu).
Nie wszystkie białka są sobie równe i Nutri Score nie bierze tego pod uwagę.
Nowy system oznaczania wartości odżywczej może przynieść niespójne wyniki
W praktyce wydaje się, że nowy system etykietowania może dawać niespójne wyniki. Dzieje się tak dzięki pozytywnej ocenie niektórych zbóż, które pomimo dużej ilości cukru zawierają dużą ilość błonnika.
Wysoka zawartość błonnika w produkcie sprawia, że efekt końcowy pochyla się w kierunku zielonej części skali, podczas gdy rzeczywistość jest zupełnie inna. Ponownie staje się jasne, że Nutri Score nie pozwala na porównania każdego typu.
Dobry system na początek, wymaga jednak poprawy
Można uznać Nutri Score za dobry system początkowy wprowadzony na rzecz zdrowia publicznego. Jego ograniczenia nie są na tyle poważne, aby temu zaprzeczać.
W rzeczywistości badanie przeprowadzone w 2018 roku z udziałem 12 000 osób z różnych krajów wykazało, że system ten uznano za najlepszy sposób na zidentyfikowanie najzdrowszej opcji produktu w tej samej kategorii. Oto kilka zaleceń dotyczących użytkowania:
- Prawdziwe, naturalne jedzenie, mimo że nie ma etykiety, zawsze będzie najlepszą opcją.
- Nie używaj systemu do dokonywania wszystkich porównań, ale jedynie do porównywania różnych opcji tego samego produktu lub tej samej rodziny (na przykład różne rodzaje płatków śniadaniowych lub napojów bezalkoholowych) lub do porównywania różnych produktów związanych z tą samą okazją (słodycze, przekąski na urodziny, na imprezę…).
- Jeśli musisz wybierać między produktem naturalnym a słodzonym, naturalny jest zawsze lepszy, bez względu na to, co mówi etykieta.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Lobach AR., Roberts A., Rowland IR., Assessing the in vivo data on low/no calorie sweeteners and the gut microbiota. Food Chem Toxicol, 2019. 124: 385-399.
- Calder PC., Omega 3 fatty acids and inflammatory processes: from molecules to man. Biochem Soc Trans, 2017. 45 (5): 1105-1115.
- Engenll M., Talati Z., Hercberg S., Pettigrew S., Julio C., Objetive understanding of front of package nutrition labels: an international comparative experimental study across 12 countries. Nutrients, 2018.
