Ból fizyczny i lęk oraz związek między nimi

Wyniki kilku badań naukowych wskazują niezbicie na to, że ból fizyczny i lęk często pojawiają się razem. Ma to sens, ponieważ ciało i umysł nie są dwoma oddzielnymi bytami. Przeciwnie, współpracują razem i wpływają na siebie nawzajem. Tak więc każda z tych płaszczyzn wpływa na drugą, chociaż ta korelacja często pozostaje niezauważona i lekceważona.
Ból fizyczny i lęk oraz związek między nimi

Napisany przez Edith Sánchez

Ostatnia aktualizacja: 09 sierpnia, 2022

Ból fizyczny i lęk to objawy, które często idą ze sobą w parze. Według raportu Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego zaprezentowanym na 161. ogólnokrajowym kongresie, aż 60% pacjentów ze stanami lękowymi cierpi także na ból fizyczny. Ponadto w 80% przypadków występuje u nich depresja.

W innym badaniu, którego wyniki zostały opublikowane w Journal of Affective Disorders naukowcy pokazują, że aż 78% osób z problemami psychicznymi uskarża się także na objawy organiczne, w tym między innymi ból fizyczny.

Mimo tego, że dane same w sobie są dowodami potwierdzającymi tę tezę, to jednak szacunki wskazują, że aż w 60% przypadków konsultacji lekarze nie dostrzegają związku między bólem fizycznym a lękiem. Wynika to z tego, że dominuje u nich podejście podzielone na poszczególne specjalności, w ramach których zajmują się oni osobno objawami fizycznymi i psychicznymi.

W naszym dzisiejszym artykule postaramy się nieco przybliżyć Ci to ciekawe zagadnienie. Zapraszamy zatem do lektury!

Lęk to powszechny problem, który może także powodować ból fizyczny

Wyniki kilku badań naukowych wskazują niezbicie na to, że ból fizyczny i lęk często pojawiają się razem. Ma to sens, ponieważ ciało i umysł nie są dwoma oddzielnymi bytami. Przeciwnie, współpracują razem i wpływają na siebie nawzajem. Tak więc każda z tych płaszczyzn wpływa na drugą, chociaż ta korelacja często pozostaje niezauważona i lekceważona.

Lęk pod różnymi postaciami jest obecnie bardzo często spotykanym problemem w naszym społeczeństwie. I choć wiąże się on z licznymi zaburzeniami emocjonalnymi, ma to również związek z objawami czysto fizycznymi.

Zatem lęk jest nieprzyjemnym stanem, którego praktycznie wszyscy ludzie doświadczają, przynajmniej chwilowo, w tym, czy w innym momencie swojego życia. Dzieje się tak, ponieważ jest to reakcja na bodźce postrzegane przez nas jako stanowiące jakiś rodzaj zagrożenia.

Czasami bodźce te są związane z faktycznym problemem, a innym razem odpowiadają postrzeganym lub wyobrażonym przez nas niebezpieczeństwom. Nadmiernie intensywne, występujące jednocześnie bodźce również prowadzą do powstania stanu niepokoju i zaburzeń lękowych.

Niektórzy naukowcy uważają, że życie w dużych miastach ma także spory potencjał do generowania takiego niepokoju. Te pełne bodźców zewnętrznych środowiska implikują kolejne stany czujności, które razem generują stres, a ostatecznie lęk.

Niepokój generuje także pewien specyficzny, nieokreślony lęk, który prowadzi do uruchamiania zachowań typowo obronnych. W tym stanie występują również zmiany organiczne, takie jak przyspieszenie akcji serca, wzmożone pocenie się i pobudzenie procesów oddychania. Oczywiście te zmiany fizjologiczne z czasem zmienią także na stałe funkcjonowanie naszego organizmu.

Badanie obejmujące ból fizyczny i lęk jako jedną całość

Amerykańskie badanie, które objęło 1317 pacjentów w 80 ośrodkach zdrowia, a którego wyniki opublikowane zostały przez General Council of Psychology, pokazuje, że aż 981 badanych osób miało pewien poziom lęku.

Naukowcy ustalili w jego trakcie, że 59% pacjentów z lękiem odczuwa również ból fizyczny. Oczywiste jest zatem to, że istnieje ścisła korelacja między lękiem a bólem fizycznym. Ale warto zauważyć także to, że odsetek ten wzrósł o 19%, jeśli wystąpiła także depresja. Najbardziej niepokojące jest to, że spośród badanych osób tylko 17% otrzymało jakiś rodzaj leczenia swoich problemów psychicznych.

Wielu pacjentów odczuwa ból fizyczny, dla którego lekarze nie potrafią znaleźć żadnego organicznego wyjaśnienia. W ten sposób ból staje się sposobem, w jaki niektórzy ludzie wyrażają swoje emocjonalne cierpienie. Jednak nie wszyscy lekarze akceptują tę korelację, albo też podchodzą do niej wystarczająco poważnie.

Ból fizyczny i lęk

Lęk może prowadzić do bólów mięśni, bólów głowy, objawów żołądkowych i innych dolegliwości fizycznych, a specjalista powinien umieć je właściwie ocenić. Zazwyczaj osoby z lękiem cierpią na bóle głowy, bóle mięśni, bóle brzucha i klatki piersiowej. Zobaczmy zatem skąd biorą się takie objawy:

  • Bóle mięśni. Niepokój powoduje między innymi napięcie mięśni. Jeśli pozostanie ono przez dłuższy czas na mniej więcej stałym poziomie, może doprowadzi to do bólu mięśni, a także do uczucia przeciążenia i skurczów. Najczęściej tego typu ból fizyczny kumuluje się w plecach i szyi.
  • Bóle głowy. Ten ból fizyczny pacjenci opisują niekiedy jak rodzaj kasku, który szczelnie obejmuje całą głowę i uciska na nią z każdej strony. Często zdarza się, że w czaszce występuje także wrażenie mrowienia lub kłucia. Jest to napięciowy ból głowy spowodowany skurczem mięśni i skóry głowy oraz szyi.
  • Bóle brzucha. Zakłócenie procesów oddychania może powodować powstawanie gazów i wzdęć. Ponadto stany podwyższonej nerwowości również wpływają na funkcjonowanie układu pokarmowego. Wiele osób ze stanami lękowymi często odczuwa także ból brzucha.
  • Bóle w klatce piersiowej. Wiele osób odczuwa również ból fizyczny w klatce piersiowej. Taki stan rzeczy wywołuje u nich spore poczucie niepewności i może dodatkowo zwiększać niepokój. Ale jest to po prostu problem o charakterze typowo mięśniowym. Nie musisz się w takim przypadku obawiać o problemy z sercem.

Co można zrobić w takiej sytuacji

Najważniejsze jest, aby przyznać w takim momencie, że wszyscy jesteśmy w pewnym stopniu narażeni na lęk. Z tego powodu musimy przerzucić się na taki styl życia, który pozwoli nam znaleźć miejsce i czas na wypoczynek i rekreację. Oczywiście będziemy potrzebować znacznie więcej takiego czasu, jeśli już teraz doświadczamy fizycznego bólu i stanów niepokoju.

Ćwiczenia fizyczne są jednym z najbardziej skutecznych sposobów przywracania równowagi naszym emocjom. Zwykle wystarczy jeden niewielki trening, przez 15 minut dziennie, abyśmy poczuli się lepiej. Jeszcze lepiej będzie, jeśli połączysz go z pewnymi praktykami relaksacyjnymi.

W przypadkach, w których drążący nas lęk jest nadmiernie intensywny, musimy skonsultować się ze specjalistą z dziedziny zdrowia psychicznego. Medycyna i psychologia znają obecnie wiele skutecznych terapii i technik, które mogą pomóc Ci odpowiednio zarządzać swoimi emocjami.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Queraltó, J. M. (2005). Análisis de los factores psicológicos moduladores del dolor crónico benigno. Anuario de psicología/The UB Journal of psychology, 36(1), 37-60.
  • Lumley MA, Cohen JL, Borszcz GS, et al. Pain and emotion: a biopsychosocial review of recent research. J Clin Psychol. 2011;67(9):942–968. doi:10.1002/jclp.20816
  • Anderson E, Shivakumar G. Effects of exercise and physical activity on anxiety. Front Psychiatry. 2013;4:27. Published 2013 Apr 23. doi:10.3389/fpsyt.2013.00027
  • Sheng J, Liu S, Wang Y, Cui R, Zhang X. The Link between Depression and Chronic Pain: Neural Mechanisms in the Brain. Neural Plast. 2017;2017:9724371. doi:10.1155/2017/9724371
  • de Heer EW, Gerrits MM, Beekman AT, et al. The association of depression and anxiety with pain: a study from NESDA [published correction appears in PLoS One. 2014;9(12):e115077]. PLoS One. 2014;9(10):e106907. Published 2014 Oct 15. doi:10.1371/journal.pone.0106907
  • Woo AK. Depression and Anxiety in Pain. Rev Pain. 2010;4(1):8–12. doi:10.1177/204946371000400103
  • Psicólogos, C. (2008). DOLOR FÍSICO ASOCIADO A TRASTORNOS COMO LA ANSIEDAD Y LA DEPRESIÓN – INFRADIAGNÓSTICO E INFRATRATAMIENTO EN ATENCIÓN PRIMARIA. Retrieved 9 August 2020, from http://www.infocop.es/view_article.asp?id=1897

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.