Jaki jest wpływ kofeiny na dzieci?

5 minut

Wpływ kofeiny na dzieci zawsze był tematem kontrowersyjnym. Warto więc dowiedzieć się co na ten temat mówi nauka.

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Maria Patricia Pinero Corredor.

Ostatnia aktualizacja: 24 lutego, 2023

Zainteresowanie niektórych specjalistów spożyciem kofeiny u dzieci wynika z ich przekonania, że dzieci są szczególnie wrażliwą częścią populacji, ponieważ wciąż jeszcze rosną i znajdują się na etapie rozwoju. Ważne jest, aby rodzice uważnie obserwowali czy spożywane przez ich dziecko nie produkty nie wywołują negatywnych skutków w jego organizmie. Jednym z produktów niewskazanych w przypadku dzieci jest kofeina.

Jakie są skutki kofeiny u dzieci? Nadal istnieje wiele kontrowersji na ten temat. Przyjrzyjmy się bliżej temu, co w tym kontekście ma do powiedzenia nauka.

Czym jest kofeina?

Kofeina to związek chemiczny występujący w niektórych warzywach. Wśród nich wymienić można ziarna kawy, kakao, liście herbaty, guaranę czy orzechy kola. Inne podobne związki to teina, guaranina lub mateina.

Ludzie piją kofeinę od IX wieku. Jest to zatem najczęściej spożywany środek psychostymulujący na świecie i jednocześnie najbardziej społecznie akceptowany.

Spożycie kofeiny stymuluje ośrodkowy układ nerwowy, a przy zmniejszonych dawkach ludzie czują się pobudzeni i mają więcej energii. Zalecane ilości przynoszące korzyści zdrowotne u dorosłych wahają się od niskich do umiarkowanych, czyli od 100 do 300 miligramów dziennie.

Zaobserwowano na przykład, że dawki te mogą zmniejszać ryzyko cukrzycy typu 2 i chorób układu krążenia, a także sprzyjać utracie wagi. Niewykluczone też, że mogą zapobiegać rakowi jelita grubego.

Wpływ kofeiny na dzieci jest nadal badany.

Kofeina jest dodawana do szerokiej gamy produktów spożywczych, takich jak ciasta, lody, słodycze i napoje typu cola czy napoje energetyczne. Dlatego ważne jest, aby zostało to odnotowane na etykiecie produktu i nie pozostało niezauważone.

Przeczytaj również: Czy kawa tuczy? Odkryj, ile kalorii jest w każdym rodzaju

Ile kofeiny znajduje się w żywności i napojach?

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) ustalił zawartość kofeiny w różnych produktach spożywczych. Wartości wyrażono w miligramach (mg) kofeiny na porcję. Oto rezultaty:

Filiżanka filtrowanej kawy o pojemności 200 mililitrów: 90 mg
250-mililitrowa puszka napoju energetycznego: 80 mg
60-mililitrowe espresso: 80 mg
Filiżanka herbaty o pojemności 220 mililitrów: 50 mg
Zwykła puszka napoju typu cola o pojemności 355 mililitrów: 40 mg
50-gramowy kawałek gorzkiej czekolady: 20 mg
50-gramowy batonik mlecznej czekolady: 10 mg

Inne produkty spożywcze, które często zawierają kofeinę, to jogurt i lody zmieszane z kakao lub kawą. W przypadku kakao im jest ono czystsze, tym więcej zawiera kofeiny. Kiedy jest zmieszane z cukrem lub jest rozcieńczone, organizm przyswaja ją w mniejszej ilości.

Kofeinę mogą zawierać również niektóre suplementy stosowane podczas treningów. Dlatego ważne jest, aby nastolatki konsultowały się w tej sprawie ze swoim instruktorem lub pracownikiem służby zdrowia.

Z drugiej strony najbardziej znane źródło kofeiny, jakim jest kawa, nie zawsze dostarcza jej w takiej samej ilości. Według Międzynarodowej Organizacji Kawy proporcja tego stymulanta różni się w zależności od pochodzenia ziarna, składu mieszanki oraz sposobu przygotowania.

Kawa rozpuszczalna zawiera mniej kofeiny, ale jej objętość może być większa. Ogólnie rzecz biorąc, wartości wahają się od 80 do 115 miligramów kofeiny w 150-mililitrowej filiżance kawy.

Wpływ kofeiny na dzieci

Początek kontaktu dzieci z kofeiną może nastąpić już od momentu poczęcia, poprzez łożysko. Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) ustaliło, że 3 na 4 dzieci spożywa kofeinę w postaci stałych pokarmów lub napojów. Najczęstsze z produktów, które ją dostarczają to w tym przypadku słodkie napoje gazowane, a następnie batony czekoladowe i napoje energetyczne.

Kofeina a sen

Badania wykazały, że dzieci w wieku od 5 do 15 lat, które spożywały od 1 do 5 puszek coli dziennie (50-250 miligramów kofeiny), wykazywały znaczące zmiany w swoich cyklach snu.

Calamaro wyjaśnił również, że kofeina może opóźnić całkowity czas nocnego cyklu snu u dzieci od 4 do 15 minut. Inni naukowcy z kolei łączą kofeinę z zaburzeniami snu, takimi jak bezsenność.

Zmiana nastroju

Możliwe, że kofeina może powodować u dzieci stres i niepokój. Stan czujności, który generuje, nie pozwala im rozpoznać naturalnego zmęczenia po aktywności.

W tym kontekście badanie przeprowadzone na uczniach w wieku od 11 do 17 lat wykazało, że kofeina zwiększa ryzyko lęku i depresji, podczas gdy nie ma większego wpływu na poziom stresu. Z drugiej strony Luebbe i Bell zaobserwowali, że grupa dzieci, które spożywały 15,24 mg/kg kofeiny 3 lub 4 razy w tygodniu, okazała się bardziej emocjonalna i depresyjna w porównaniu z grupą nastolatków, którzy jej nie przyjmowali.

Inni eksperci potwierdzili, że dzieci z depresją spożywają więcej kofeiny, ponieważ zmniejsza ona negatywne objawy związane z tym zaburzeniem.

Kofeina wpływa na niektóre funkcje poznawcze

W badaniu sprawdzono związek między spożyciem kofeiny w dzieciństwie a funkcjami poznawczymi. Ponad 11 000 dzieci w wieku od 9 do 10 lat spożywało średnio 13 miligramów kofeiny dziennie. Zaobserwowano, że te, które zwiększyły spożycie, miały najniższe wyniki w testach poznawczych.

Najbardziej dotknięte funkcje poznawcze to pamięć epizodyczna i robocza, rozumienie słownictwa, elastyczność poznawcza i szybkość przetwarzania informacji. Niektórzy autorzy stwierdzili, że spożywanie napojów na bazie coli przez dzieci zwiększa występowanie objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, znanego jako ADHD.

Inne wtórne zmiany

Kofeina może również powodować nudności i brak apetytu. Jako rodzic musisz zadbać o to, by nie wpłynęło to na prawidłowy wzrost i rozwój dziecka.

Ponadto, gdy pomija się kofeinę, mogą wystąpić bóle głowy, ponieważ organizm odpowiada wycofaniem ośrodkowego układu nerwowego.

Zobacz też: Herbata lub kawa po posiłku: dobra czy szkodliwa?

Pozytywne efekty przy niskich dawkach

Zespół naukowców zmierzył spożycie różnych dawek kofeiny podczas ćwiczeń beztlenowych u dzieci w wieku od 8 do 10 lat. Stwierdzono, że niskie dawki kofeiny nie wpływały na żadne parametry, ale wyższe dawki zwiększały siłę i wydolność fizyczną.

Ponadto badano kofeinę jako środek terapeutyczny pierwszego rzutu w zmianach dynamiki mózgowej lub oddechowej. Leczenie schorzeń układu oddechowego kofeiną wydaje się skuteczne.

Czekolada — Im większa zawartość czystego kakao, tym wyższa zawartość kofeiny w produkcie spożywczym.

Zalecane dawkowanie kofeiny u dzieci

Podobnie jak w przypadku dorosłych, zalecane dawki kofeiny różnią się w zależności od przedstawianych propozycji. Niektóre wytyczne dotyczące spożycia w Kanadzie postulują, że dzieci poniżej 12 roku życia nie powinny przyjmować więcej, niż 85 miligramów kofeiny dziennie.

Podczas gdy inne badanie ograniczyło sugestię do 2,5 miligrama kofeiny na kilogram masy ciała dziennie. Powyżej tej ilości kofeina byłaby już uważana za toksyczną dla dzieci.

Jak ograniczyć spożycie ukrytej kofeiny

Łatwo rozpoznać główne źródła kofeiny. Kawa, herbata, czekolada, a zwłaszcza napoje typu cola dostarczają dzieciom wysokich dawek kofeiny. Dlatego w razie potrzeby należy bezwzględnie ograniczyć częstotliwość ich spożycia w normalnej diecie.

Z drugiej strony, w przypadku produktów, które zawierają kofeinę w preparacie, należy dokładnie sprawdzić etykietę, aby sprawdzić, czy zawierają one kofeinę. W razie wątpliwości skonsultuj się z pracownikiem służby zdrowia, aby ustalić, kiedy Twoje dziecko spożywa zbyt dużo kofeiny.