Norepinefryna - co to jest i do czego służy?
Norepinefryna, znana również jako noradrenalina, jest neuroprzekaźnikiem odpowiedzi adrenergicznej. Jest to katecholamina syntetyzowana w organizmie z aminokwasu tyrozyny.
Ten neuroprzekaźnik jest syntetyzowany w nadnerczach i neuronach pozwojowych układu współczulnego i ośrodkowego układu nerwowego. Ale jak norepinefryna oddziałuje na organizm?
W jaki sposób norepinefryna oddziałuje na organizm?
Norepinefryna wiąże się z receptorami adrenergicznymi, aby w ten sposób wyzwolić swoje działanie w organizmie. Receptory te można podzielić na dwie grupy: receptory α (z których znane są dwa podtypy: α1 i α2) oraz receptory β-adrenergiczne, w których z kolei istnieją trzy podtypy.
Reakcja adrenergiczna aktywuje się, gdy dana osoba znajduje się w niebezpieczeństwie lub w stresującej sytuacji. To całkowicie normalna odpowiedź organizmu. Polega ona na tym, że centralny układ nerwowy wysyła serię sygnałów przez sympatyczny układ nerwowy do różnych narządów.
W gruczołach nerkowych układ ten jest w stanie stymulować syntezę i uwalnianie do krwi zarówno epinefryny (adrenaliny), jak i norepinefryny (noradrenaliny). Dzięki temu te dwie substancje odpowiednio rozprowadzają się po całym organizmie.
Zwykle uwalnia się więcej adrenaliny niż noradrenaliny, w przybliżeniu w proporcjach 80–20%. Kiedy docierają do różnych narządów i wiążą się z odpowiednimi receptorami, uruchamia się seria reakcji, powodując wystąpienie charakterystycznych efektów aktywacji tych receptorów.
Zobaczmy poniżej, jakie efekty fizjologiczne wywołuje norepinefryna w różnych narządach.
Norepinefryna uwalnia się do krwi, aby mogła się łatwo przemieszczać i docierać do różnych narządów. Jej zadanie polega na wywołaniu ich reakcji. I tak w układzie oddechowym powoduje rozszerzenie dróg oddechowych, aby ułatwić oddychanie w stresującej sytuacji.
W naczyniach krwionośnych z kolei powoduje zwężenie naczyń, a w sercu charakterystyczny wzrost częstości akcji serca. Te efekty fizjologiczne próbują zwiększyć przepływ tlenu i krwi do głównych grup mięśni. Oznacza to, że w sytuacji stresu lub niebezpieczeństwa nasz organizm odpowiednio się przygotowuje do lepszego reagowania.
Oprócz wyżej wymienionych działań norepinefryna wpływa również na metabolizm. Wpływa bowiem zarówno na wydzielanie insuliny, jak i na uwolnienie zapasów tłuszczu. Wywołuje jednak jeszcze więcej efektów w tym obszarze, nie tylko te dwa wymienione.
Co więcej, ten neuroprzekaźnik ma znaczący wpływ na uwagę, czujność i system nagradzania w mózgu. Własnie ze względu na jej działanie na ośrodkowy układ nerwowy norepinefryna pełni raczej funkcję neuroprzekaźnika. Nie uważa się więc jej za hormon, jak ma to miejsce w przypadku adrenaliny.
Jednak kiedy się uwalnia do układu krążenia i wywiera działanie na komórki na odległość, działa jak hormon. Natomiast kiedy oddziałuje między dwiema sąsiadującymi komórkami, działa jak neuroprzekaźnik.
Zainteresował Ci ten temat? Przeczytaj również artykuł: Uzależnienie od opioidów: dlaczego się rozwija?
Zastosowania norepinefryny
Norepinefryna może być stosowana w leczeniu zespołu nadpobudliwości z deficytem uwagi, a także w depresji i niedociśnieniu.
Norepinefryna w leczeniu zaburzenia deficytu uwagi
Wraz z dopaminą norepinefryna odgrywa ważną rolę zarówno w skupieniu uwagi, jak i w procesie koncentracji. Z tego powodu pacjentów z zaburzeniem deficytu uwagi leczy się zwykle lekami psychostymulującymi.
Podaje się metylofenidat, w celu zwiększenia poziomu noradrenaliny i dopaminy w mózgu, a tym samym poprawy obrazu klinicznego tego zaburzenia.
Depresja i norepinefryna
Leki hamujące wychwyt zwrotny serotoniny lub SSRI również zwiększają ilość norepinefryny w przestrzeni presynaptycznej. Nie są one jednak w pełni selektywne dla tego neuroprzekaźnika,
Badania wskazują, że leki te wpływają również na przenoszenie dopaminy. Tak więc, jeśli transporter noradrenaliny normalnie wytwarza jakiekolwiek cząsteczki dopaminy, wówczas leki te poprawią również transmisję dopaminergiczną.
Zatem działanie przeciwdepresyjne związane ze zwiększonym poziomem norepinefryny może również wynikać z równoczesnego wzrostu dopaminy.
Z pewnością również Cię zainteresuje ten artykuł: Depresja – 5 zdrowych przekąsek na lepsze samopoczucie
Niedociśnienie
Ze względu na silne działanie zwężające naczynia krwionośne norepinefryna jest zalecana dla pacjentów z krytycznym ryzykiem niedociśnienia. W tym celu podaje się ją dożylnie. Za wywołanie tych efektów odpowiada w tym przypadku aktywacja receptorów α 1 i α 2.
Wniosek
Norepinefryna, znana również jako noradrenalina, jest neuroprzekaźnikiem, który jest uwalniany, szczególnie gdy znajdujemy się w sytuacji stresowej lub niebezpieczeństwie. Działa tak samo jak adrenalina, ale głównie na poziomie centralnego układu nerwowego. Dlatego uważa się ją za neuroprzekaźnik, a nie za hormon.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Yunta, J., Palau, M., Salvadó, B., & Valls, A. (2006). Neurobiología del TDAH. Acta Neurol Colomb.
- Soares, M. B. D. M., Moreno, R. A., & Moreno, D. H. (1999). Psicofarmacologia de antidepressivos. Revista Brasileira de Psiquiatria.
- Goodale Elizabeth P., & Tucker Vivian L. (2007). El papel de la norepinefrina y de la dopamina en la depresión. Revistas de Toxicomanias .
