System nagradzania w mózgu: na jakiej zasadzie on działa?
System nagradzania w mózgu to kolejny ciekawy i złożony aspekt naszego mózgu. Jest to mechanizm, który pozwala ludziom odczuwać przyjemność podczas doświadczania różnego rodzaju pewnych sytuacji. W rzeczywistości jest to także w naturalny sposób na dostosowanie się do nowych warunków i poprawę szans na przetrwanie.
Dzieje się tak, ponieważ kiedy kojarzysz przyjemne doznania z jakąś formą działania, stymulujesz w ten sposób procesy poznawcze. Na przykład system nagradzania w mózgu przypisuje przyjemność stosunkom seksualnym, co sprawia, że ludzie chcą je częściej uprawiać. W ten sposób zapewnione jest przetrwanie naszego gatunku.
W tym konkretnym układzie udział bierze wiele obszarów mózgu. Dlatego właśnie badanie tego zjawiska jest dość skomplikowane i opiera się na konieczności analizy mnóstwa różnorodnych czynników. Ponadto system nagradzania w mózgu działa nie tylko na podstawowe czynności, takie jak jedzenie lub seks.
W rzeczywistości jest to dość ważna kwestia. Nawet bierze udział w powstawaniu uzależnienia od narkotyków lub satysfakcjonujących rodzajów aktywności, takich jak uprawianie sportu. Ze względu na jego znaczenie postanowiliśmy w tym artykule wyjaśnić podstawy, na jakich opiera się system nagradzania w mózgu.
Jeśli chciałbyś dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat, zapraszamy do poświęcenia kilku minut na lekturę naszego dzisiejszego artykułu!
Podstawowe struktury zaangażowane w system nagradzania w mózgu
Omawiany przez nas w tym artykule system nagród znajduje się w naszym mózgu. W rzeczywistości nie jest jednak zlokalizowany w jednym konkretnym obszarze tego organu. Podobnie jak większość jego funkcji, odpowiedzialne za niego części mózgu rozmieszczone są w różnych obszarach, które są ze sobą połączone, tworząc jeden sprawnie funkcjonujący układ.
Liczne badania wykazały, że system nagradzania w mózgu może być aktywowany między innymi przez niektóre narkotyki, takie jak kokaina lub heroina.
Odpowiednio pełna znajomość tych obszarów jest bardzo złożoną kwestią, ponieważ nasz mózg jest trudnym organem do analizy i badania. Jednak eksperci wiedzą już doskonale, że niektóre obszary aktywnie uczestniczą w tym systemie nagradzania. Należą do nich przede wszystkim:
- Pole brzuszne nakrywki (zwane także polem Tsaia)
- Jądro półleżące, które jest częścią jąder podstawy
- Podwzgórze i hipokamp
- Ciało migdałowate
- Kora przedczołowa
- Gałka blada
- Przysadka mózgowa
Podsumowując w skrócie powyższe rozważania, możemy powiedzieć, że większość systemu nagradzania w mózgu znajduje się w obwodzie zwanym „mezolimbicznym szlakiem dopaminergicznym”. Jak łatwo odgadnąć na podstawie nazwy, to właśnie dopamina jest tą substancją, która umożliwia pełną aktywację tego układu.
Zobacz także: Neurobiologia podpowiada: 7 sposobów na szczęście
Jakie sytuacje aktywują system nagradzania w mózgu?
Jak już wspomnieliśmy powyżej, system nagrody w naszym mózgu jest w rzeczywistości funkcją adaptacyjną. Jest on więc nieodłącznie związany z podstawowymi potrzebami, które pozwalają nam przetrwać indywidualnie i jako gatunek.
Po pierwsze, system nagradzania w mózgu odpowiada za takie podstawowe aspekty, jak jedzenie, picie lub uprawianie seksu. Smak jedzenia sprawia nam przyjemność. Podobnie jak również picie wody, gdy jesteś spragniony. Albo też uprawianie stosunków seksualnych. W ten sposób stymulujemy procesy poznawcze i nabieramy chęci do powtarzania tych działań.
Nie są to jednak jedyne funkcje, które motywują ten specyficzny system nagrody w naszym mózgu. Na przykład możesz czerpać przyjemność z różnego rodzaju gier i zabaw, sportu i, oczywiście, także z zażywania narkotyków. Wiele badań wykazało, że kokaina, oprócz innych substancji, również aktywuje ten system nagradzania w mózgu.
Nieuchronnie może to doprowadzić do podjęcia rozważań na temat ryzyka dla systemu nagradzania w mózgu. Uzależnienia są jakby nie spojrzeć negatywną częścią tego cudownego mechanizmu adaptacji.
Jak działają narkotyki na ten konkretny system nagradzania w mózgu?
Po pierwsze, zażywanie narkotyków takich jak kokaina lub heroina jest całkowicie dobrowolną decyzją. Zwykle jest to wynik ciekawości lub fałszywie pozytywnego obrazu tych używek stworzonego przez społeczeństwo.
Jednak zażywanie narkotyków już za pierwszym razem bardzo intensywnie aktywuje system nagradzania w mózgu. Generuje ono w ten sposób intensywne uczucie przyjemności, które mimowolnie sprawia, że chcesz ponownie zażyć tę substancję.
W przypadku silnych uzależnień system nagradzania w mózgu może ulec istotnym zmianom. Na przykład ludzie uzależnieni od heroiny z trudem odczuwają przyjemność z jakichkolwiek innych czynności, które nie są związane z zażywaniem tej konkretnej substancji. Innymi słowy, niewiele innych rzeczy takie osoby jest w stanie zaspokoić.
Ważne jest jednak, aby wiedzieć, że efekt taki powodują nie tylko substancje. Istnieje również wiele innych uzależnień niezwiązanych z zażywaniem narkotyków. Należą do nich na przykład kompulsywny hazard. Ostatecznie wynik końcowy z punktu widzenia naszego mózgu jest prawie taki sam.
Zobacz także: Uzależnienie emocjonalne – 5 największych dylematów
Kilka słów tytułem podsumowania naszego dzisiejszego artykułu
System nagradzania w mózgu jest niezwykle złożonym mechanizmem. Pozwolił nam on dostosować się i przetrwać jako osobniki i cały gatunek. Ma to jednak również liczne negatywne aspekty, takie jak podatność na uzależnienia.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
-
Urigüen, L., & Callado, L. F. (2010). Cocaína y cerebro. Trastornos Adictivos, 12(4), 129-134.
-
Razón Hernández, K. C., Rodríguez Serrano, L. M., & León Jacinto, U. (2018). Neurobiología del sistema de recompensa en las conductas adictivas: consumo de alcohol. Revista Electrónica de Psicología Iztacala, 20(4).
-
Méndez Díaz, M., Ruiz Contreras, A. E., Gómez, B. P., Romano, A., Caynas, S., & Prospéro García, O. (2010). El cerebro y las drogas, sus mecanismos neurobiológicos. Salud mental, 33(5), 451-456.