Karoteny - czym są i jakie są ich zalety?
Karoteny mają właściwości zdrowotne, ponieważ stanowią grupę naturalnych związków wytwarzanych przez rośliny. W przyrodzie substancje te są odpowiedzialne za pigmentację niektórych owoców i warzyw. Ponadto wywierają działanie na organizm ludzki.
Termin karoteny obejmuje te związki chemiczne, które zawierają atomy węgla i wodoru. Według różnych badań karoteny są naturalnymi przeciwutleniaczami, które działają profilaktycznie w chorobach i mają ogromne znaczenie w przyrodzie. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na ten temat.
Jakie znaczenie odgrywają karoteny w przyrodzie
Rośliny, oprócz produkcji chlorofilu, syntetyzują karoteny, aby skutecznie wychwytywać światło słoneczne. Innymi słowy, związki te są niezbędne do fotosyntezy. Pochłaniają światło ultrafioletowe, fioletowe i niebieskie, natomiast rozpraszają światło pomarańczowe lub czerwone, a przy niższych stężeniach światło żółte.
Wraz z nadejściem jesieni chlorofil (odpowiedzialny za zielony kolor) ulega degradacji, a pozostałe pigmenty pozostają. W ten sposób pojawiają się pomarańczowe, czerwone i żółte odcienie liści i niektórych kwiatów. Te same kolory znajdujemy też w warzywach takich, jak marchewki, dynia, pomidory i bataty.
Ponadto w królestwie roślin karoteny są również odpowiedzialne za kolor glonów i grzybów.
Ponadto u wielu gatunków zwierząt służą do zabarwiania piór i dziobów niektórych ptaków, szkieletu skorupiaków oraz mięśni lub skóry ryb. W rzeczywistości stworzenia wszystkożerne mają żółtawy kolor tkanki tłuszczowej w wyniku zatrzymywania i magazynowania tych związków ze swojego pożywienia.
W związku z tym, ten odcień pigmentacji można również znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mleko, masło czy jajka.
Jak są klasyfikowane karoteny i na czym polega ich działanie?
Karoteny, znane również jako karotenoidy lub prekursory witaminy A, to związki rozpuszczalne w tłuszczach. Innymi słowy, ich wchłanianie można poprawić, jeśli spożyjemy je zmieszane z lipidami.
A zatem gotowanie, doprawianie i smażenie w oleju (lub innym tłuszczu) żywności, która jest źródłem karotenów, wzmacnia ich działanie. Coś całkiem przeciwnego dzieje się z większością składników odżywczych. Karoteny zasadniczo dzielą się na dwie grupy:
- Ksantofile: luteina i zeaksantyna.
- Karoteny: beta-karoten i likopen.
Wśród dominujący charakter mają beta-karoten, likopen i luteina.
Zobacz także ten praktyczny temat: Olej marchewkowy na piękne i zdrowe włosy!
Korzyści zdrowotne wynikające z karotenów
Jak wspomniano, karoteny przynoszą korzyści związane z możliwością ochrony organizmu przed chorobami oraz poprawą układu odpornościowego. Wśród ich różnorodnych działań wyróżniają się następujące funkcje.
Pomagają zachować dobry stan wzroku
Ponieważ substancje te są prekursorami witaminy A, są niezbędne do utrzymania dobrego stanu zdrowia oczu. Zapobiegają też chorobom, takim jak ślepota, ślepota nocna i zespół suchego oka. W tym celu zaleca się włączenie co najmniej 6 miligramów tego składnika odżywczego do codziennej diety.
Biorąc pod uwagę powyższe, jedną z głównych przyczyn problemów ze wzrokiem jest zwyrodnienie siatkówki. W rzeczywistości wydatnie się do tego przyczynia ciągła ekspozycja na światło niebieskie. Na szczęście karoteny potrafią je wchłonąć, zapobiegając uszkodzeniom, a nawet zatrzymując postęp choroby.
Przynoszą korzyści dla układu sercowo-naczyniowego
Ponieważ karotenoidy są związkami o działaniu przeciwutleniającym, zmniejszają stan zapalny w organizmie. Dowody naukowe pokazują w związku z tym, że zmniejszają one ryzyko wystąpienia problemów z sercem, takich jak miażdżyca tętnic – choroba, w której cholesterol blokuje naczynia krwionośne.
Pomagają również w przeciwdziałaniu czynnikom ryzyka, takim jak nadciśnienie, otyłość brzuszna i nietolerancja glukozy. Wszystko to z kolei zmniejsza możliwość wystąpienia poważnego zdarzenia sercowo-naczyniowego.
Karoteny spowalniają starzenie się skóry
Chociaż starzenie się skóry zachodzi naturalnie, promienie ultrafioletowe są w stanie przyspieszyć ten proces. Aby do tego nie dopuścić, warto zastosować zalecenia badania „Odżywcze znaczenie pigmentów karotenoidowych”.
Mianowicie, spożycie odpowiedniej ilości tych składników chroni organizm przed zmianami komórkowymi i zapobiega uszkodzeniom skóry.
Taki efekt zapewniają likopen i beta-karoten. Podawanie ich w postaci suplementów również ma skuteczne działanie.
Przeczytaj również ten ciekawy artykuł: Zdrowa marchew – czy znasz wszystkie jej zalety?
Zmniejszają ryzyko różnych chorób
Oprócz działań już opisanych karotenoidy pomagają również chronić komórki przed rozwojem raka skóry. Wiąże się to z ich działaniem przeciwutleniającym i opóźnieniem procesu starzenia, które eliminuje skumulowane błędy komórkowe.
Oznacza to, że składnik odżywczy blokuje zmiany w komórkach, które mogą prowadzić do złośliwej degeneracji.
Główne źródła karotenów
Karotenoiy występują w różnych grupach roślin, choć nie według jakiegoś unikalnego wzoru. Na ogół możemy je jednak znaleźć w warzywach i owocach o czerwonym, pomarańczowym i żółtym zabarwieniu. Wśród nich wyróżnia się marchewka, mango, czerwona papryka, papaja i pomidor.
Korzyści z karotenów możemy również uzyskać spożywając produkty takie jak brzoskwinie, guawy, śliwki, bataty, żółtka jaj, kukurydzę, dynię, jarmuż i mandarynki.
Karoteny i ich zalety: o czym należy pamiętać?
Jak widać, karoteny są korzystne dla zdrowia człowieka, ponieważ są substancjami przeciwutleniającymi, które mają wszechstronne działanie. W szczególności pomagają organizmowi chronić komórki, tkanki i narządy przed szkodliwym działaniem substancji toksycznych. W ten sposób zapobiegają rozwojowi uszkodzeń, degeneracji lub nowotworów.
Z tego powodu ważne jest, aby spożywać różnorodne produkty spożywcze, w których występują one w dużych ilościach. Zaleca się skonsultowanie się z dietetykiem, który doradzi, które produkty, oprócz wymienionych wyżej, mogą wzmocnić układ odpornościowy.
Należy również pamiętać, że karoteny są dostępne w suplementach witaminy A, ale należy je stosować wyłącznie zgodnie z zaleceniami lekarza. Ich nadmiar może bowiem spowodować poważne komplikacje zdrowotne.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Cruz Bojórquez, R. M., González Gallego, J., & Sánchez Collado, P. (2013). Propiedades funcionales y beneficios para la salud del licopeno. Nutrición Hospitalaria, 28(1), 6-15.
- Vitale, Arturo Alberto, Eduardo Alberto Bernatene, and Alicia Beatriz Pomilio. “Carotenoides en quimioprevención: Licopeno.” Acta bioquímica clínica latinoamericana 44.2 (2010): 195-238.
- Ciccone, M. M., Cortese, F., Gesualdo, M., Carbonara, S., Zito, A., Ricci, G., … & Riccioni, G. (2013). Dietary intake of carotenoids and their antioxidant and anti-inflammatory effects in cardiovascular care. Mediators of inflammation, 2013.
- Taricco, M. EL AGUACATE: PRECIOSO ALIADO DE LA SALUD.
- Olmedilla Alonso, Begoña. “Efectos de¿ nuevos¿ nutrientes sobre la retina y la función visual.” (2008).
- CAROTENOIDES. (2012). Sociedad Argentina de Nutrición. Disponible en: http://www.sanutricion.org.ar/files/upload/files/carotenoides.pdf
- Olmedilla Alonso, Begoña. “Las vitaminas, carotenoides y minerales.” (2017).
- Carranco Jáuregui, María Elena, Ma Calvo Carrillo, and Fernando Pérez-Gil Romo. “Carotenoides y su función antioxidante: Revisión.” Archivos latinoamericanos de nutricion 61.3 (2011): 233-241.
- Meléndez Martínez, Antonio Jesús, Isabel Vicario Romero, and Francisco José Heredia Mira. “Importancia nutricional de los pigmentos carotenoides.” (2004).
- Mesquita, S. S., C. M. L. L. Teixeira, and E. F. C. Servulo. “Carotenoides: propriedades, aplicações e mercado.” Revista virtual de Química 9.2 (2017): 672-688.
