Zanieczyszczenie krzyżowe: na czym polega?

Zanieczyszczenie krzyżowe to jedna z najczęstszych przyczyn chorób przenoszonych przez żywność. Na czym polega? Jak go uniknąć?

Przejrzane i zatwierdzone przez: dietetyk Florencia Villafañe.

Napisany przez Florencia Villafañe

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Zanieczyszczenie krzyżowe to jedna z najczęstszych przyczyn rozwoju chorób przenoszonych przez żywność. Jak do niej dochodzi? Dowiedz się czegoś więcej na ten temat!

Jednym z głównych czynników powodujących wspomniane choroby jest nieodpowiednie obchodzenie się z żywnością. Według oficjalnych informacji, przechowywanie, przygotowanie i higiena materiałów, w tym przyrządów, mają wpływ na ochronę przed infekcją.

Gdy pewne aspekty produkcji, przygotowywania i przechowywania nie są odpowiednio kontrolowane, wzrasta ryzyko pojawienia się zanieczyszczeń.

Zanieczyszczenie krzyżowe: co to jest?

Zanieczyszczenie krzyżowe następuje, gdy czynniki biologiczne, fizyczne lub chemiczne przechodzą z zakażonego produktu na inny.

Do czynników biologicznych należą bakterie, wirusy i grzyby, do fizycznych kawałki szkła, plastiku czy innych materiałów, do chemicznych resztki nawozów, środków do dezynfekcji itp.

Zanieczyszczenie krzyżowe bezpośrednie

Dochodzi do niego, gdy zanieczyszczony produkt wejdzie w kontakt z innym. Na przykład, gdy utrzymywane w odpowiednich warunkach higienicznych produkty zostaną zmieszane z innymi, przechowywanymi w nieodpowiednich warunkach. Dodanie zakażonego pomidora do sałatki spowoduje przeniesienie zarazków na inne jej składniki.

Do zanieczyszczenia krzyżowego bezpośredniego dochodzi również, gdy produkty są nieodpowiednio przechowywane w lodówce – te gotowe do spożycia nie powinny mieć kontaktu z surowymi.

Zanieczyszczenie krzyżowe pośrednie

Dochodzi do niego, gdy zarazki dostają się do produktów przez zewnętrzne elementy, na przykład nóż, deskę do krojenia, przyrządy kuchenne czy ręce. Nie powinno się, na przykład, kroić tym samym nożem surowego mięsa i gotowej pieczeni.

Jak dbać o higienę podczas przygotowywania jedzenia?

Przede wszystkim dbaj o higienę miejsca, gdzie przygotowujesz jedzenie – przyrządy, sprzęt itd. Utrzymuj je w czystości i dezynfekuj. Należy pamiętać o następujących aspektach:

• Usuwaj brud z powierzchni – resztki jedzenia powinny być zbywane wodą, detergentami i szczotkami.
• Dezynfekuj, by wyeliminować mikroorganizmy – korzystaj z detergentów, ciepłej wody i pary. Dezynfekcja nie zastępuje jednak czyszczenia i ma sens tylko po uprzednim umyciu.
• Zaczynaj od najbrudniejszych miejsc.

Jak uniknąć zanieczyszczenia krzyżowego?

Należy mieć na uwadze następujące zasady:

• Przechowywać detergenty i środki dezynfekujące w jednym miejscu, daleko od żywności.
• Regularnie czyścić powierzchnie kuchenne korzystając z ciepłej wody i detergentów. Nie wpuszczać do kuchni zwierząt domowych.
• Używać jednorazowych ręczników papierowych do wycierania powierzchni. Ściereczki regularnie wymieniać.
• Płukać powierzchnie i przyrządy po dezynfekcji, by usunąć resztki detergentów. Nie nakładać jednocześnie środków czyszczących i dezynfekujących, gdyż znoszą swoje działanie.
• Korzystać tylko z czystych narzędzi podczas przygotowywania jedzenia.
• Przykrywać żywność folią lub wkładać do pudełek przed włożeniem do lodówki.
• Trzymać surowe produkty w dolnej części lodówki, z dala od tych gotowych do spożycia.
• Dezynfekować i chronić uszkodzenia skóry wodoodpornymi plastrami. Nie gotować podczas choroby lub infekcji skóry.
• Myć ręce wodą i mydłem podczas i po przygotowaniu jedzenia oraz zawsze, gdy zostaną zanieczyszczone (po dotknięciu surowych produktów, po skorzystaniu z toalety czy użyciu detergentu).

Co jeszcze trzeba wiedzieć?

Przyczyny zanieczyszczenia są różne i nie da się dokładnie stwierdzić, kiedy produkt mu uległ. Przestrzeganie zasad znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia zakażenia żywności oraz będących jego wynikiem chorób i zatruć pokarmowych.