Umiejętności poznawcze - jak pomagają nam w codziennym życiu

Umiejętności poznawcze tradycyjnie kojarzono z możliwościami intelektualnymi. Dowiedz się, jak pomagają nam one w codziennym życiu!
Umiejętności poznawcze - jak pomagają nam w codziennym życiu

Ostatnia aktualizacja: 04 lutego, 2022

Planowanie nauki do egzaminu, myślenie o rozwiązaniach problemu w pracy, przypominanie sobie hasła, którego nie używałeś od dawna. Co te sytuacje mają wspólnego? Pokazują, że wykorzystujemy różne umiejętności poznawcze! Są one niezbędne do tego, abyśmy mogli poprawnie funkcjonować.

Umiejętności poznawcze umożliwiają nam również planowanie, osąd i zapamiętywanie. Dowiedzmy się o nich trochę więcej.

Czym są umiejętności poznawcze?

Umiejętności poznawcze to te, które mają do czynienia z przetwarzaniem, interpretowaniem i wyszukiwaniem informacji. Poprzez działania takie jak selekcja, analiza i gromadzenie umożliwiają nam tworzenie i przyswajanie wiedzy.

Niektóre klasyfikacje dzielą umiejętności poznawcze na umiejętności podstawowe i wyższe. Podstawowe to uwaga, pamięć, pozyskiwanie i wyszukiwanie informacji oraz zdolności organizacyjne i analiza, a także przekształcanie tych informacji i percepcji.

Zobacz też: Popraw swoje umiejętności krytycznego myślenia dzięki tym 6 czynnościom

Nadrzędne to rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, myślenie krytyczne i kreatywne oraz metapoznanie. Wyższe są rozumiane jako połączenie podstawowych.

Dla wielu szkół myślenia umiejętności poznawcze to te, które odróżniają nas od innych żywych istot. Znani są również jako menedżerowie wiedzy.

Podsumowując, zdaniem Herrery Clavero tego typu umiejętności wymagają zdolności do reprezentacji (poprzez rysowanie, czytanie itp.), selekcji (skupienie przez uwagę) i samokierowania (samokontrola).

Kobieta w okularach myśli.
Kilka zdolności łączy się w umiejętności poznawcze. Są podstawowe i wyższe.

Przykłady umiejętności poznawczych

Niektóre z umiejętności poznawczych to:

  1. Pamięć: pozwala nam przechowywać informacje i uzyskiwać do nich dostęp w celu późniejszego odzyskania. Istnieją różne rodzaje pamięci. Na przykład krótko- i długoterminowe, semantyczne, epizodyczne, proceduralne, między innymi.
  2. Uwaga: pozwala nam skupić się na pewnych aspektach sytuacji. Z tego korzystamy później, ponieważ trudno byłoby się skoncentrować, obsługując wiele bodźców jednocześnie.
  3. Planowanie: przewiduje przyszłość, projektuje strategie.
  4. Rozumowanie: pozwala nam analizować sytuację i wyciągać wnioski indukcyjnie (wzorce są identyfikowane w celu ustalenia czegoś ogólnego) albo dedukcyjne (zaczynając od ogólnego, aby zobaczyć, jak zachowuje się na poziomie indywidualnym).
  5. Ocena: to zdolność, która pozwala analizować sytuację, biorąc pod uwagę różne aspekty. Obejmuje również reorganizację opartą na odczytaniu sytuacji.
  6. Rozumienie: to umiejętność rozumienia informacji i powiązania ich z innymi danymi. W ten sposób wykorzystujemy je do podejmowania decyzji.
  7. Elastyczność poznawcza: pozwala nam wypróbować różne myśli od zwykłych, aby zrozumieć perspektywę innych. Podobnie uczymy się z doświadczeń i włączamy tę nową wiedzę do naszego bagażu.
  8. Rozwiązywanie problemów: jest to zdolność poznawcza ściśle powiązana z poprzednim punktem, ponieważ będąc elastycznym w naszym sposobie myślenia, jesteśmy również w stanie szukać nowych sposobów wyjścia.
  9. Metapoznanie: jest to wyższy poziom poznania, który pozwala nam myśleć o naszych myślach. To wiedza naszej wiedzy.
  10. Percepcja: jest to kolejna bardzo ważna umiejętność poznawcza, ponieważ pozwala nam wychwycić pewne sygnały z otoczenia i przekształcić je w przydatne informacje.
  11. Język: jest uważany za zdolność poznawczą, chociaż istnieją pewne teorie, które klasyfikują ją jako konsekwencję wykorzystania tych umiejętności.
  12. Umiejętności wzrokowo-przestrzenne: to te, które pozwalają manipulować przedmiotami za pomocą obrazów mentalnych, zarówno w dwóch, jak i trzech wymiarach. Na przykład obliczanie lub szacowanie pozycji przedmiotu, jeśli go obrócisz.
Starszy mężczyzna czyta
Niektóre umiejętności poznawcze pogarszają się wraz z wiekiem. Tak jest na przykład w przypadku pamięci.

Znacznie więcej niż zwykłe powtarzanie

Dziś wiemy, że rozwoju i promocji umiejętności poznawczych nie osiąga się poprzez zwykłe powtarzanie pomysłu w kółko. Obecnie stosowane są modele, które pozwalają eksperymentować i tworzyć z informacjami, opierając się na strategiach zabawy.

Przeczytaj również: Czy witamina B może wspierać funkcje poznawcze?

Fakt zapamiętywania nie gwarantuje utrwalenia wiedzy, a tym bardziej prawidłowego jej wykorzystania. Oprócz posiadania odpowiednich umiejętności trzeba wiedzieć, kiedy i jak z nich korzystać.

W szkole rozwój umiejętności poznawczych koncentrował się głównie na długich tekstach, na zajęciach zapamiętywania, na słowach nauczyciela przy niewielkiej wymianie z uczniami. Dzisiejszy świat wzywa nas do ponownego przemyślenia sposobów, w jakie ludzie czytają, organizują się, studiują i uczą.

W ten sposób można wzmocnić rozwój umiejętności poznawczych, a także powiązać je z innymi rodzajami umiejętności; na przykład te związane z inteligencją emocjonalną.

Dlatego ważne jest, aby pomyśleć o praktykach i innych rodzajach uczenia się, które pozwalają nam powiązać to, czego się uczymy, tak aby nie była to hermetyczna, zwarta i wyizolowana wiedza o kontekście.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Defaz Cruz, G. J. (2017). El desarrollo de habilidades cognitivas mediante la resolución de problemas matemáticos. Journal of Science and Research2(5), 14-17. https://doi.org/10.26910/issn.2528-8083vol2iss5.2017pp14-17
  • Aguilera, Marisol. (2020). El aprendizaje cooperativo y el desarrollo de las habilidades cognitivas. Revista EDUCARE – UPEL-IPB – Segunda Nueva Etapa 2.0. 24. 51-74. 10.46498/reduipb.v24i1.1226.
  • Gómez Cumpa, José W., de la Cruz Vives, Miguel Ángel, HerreraRamírez, Mª Inmaculada, Martínez  Velasco, Jesús, González, Fredy E., Poggioli, Lisette, Ruiz Bolívar, Carlos, Cazau, Pablo, Martínez Miguélez, Miguel, Herrera Clavero, Francisco y Ramírez Salguero, Mª Inmaculada (2004). NEUROCIENCIA COGNITIVA Y EDUCACIÓN – Neurociencia Cognitiva y Educación. Lambayeque: Fondo Editorial FACHSE – UNPRG.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.