System oceniania w szkole - poradnik dla rodziców

Stopnie szkolne są synonimem stresu dla wielu rodziców i dzieci. Wspieranie i zachęcanie dzieci do uczenia się, zadawania pytań i znajdowania odpowiedzi może być sposobem na uzyskiwanie przez nie coraz to lepszych wyników w nauce.

Obecny system oceniania w szkołach to nie tylko wielki problem dla samych dzieci, ale również dla ich rodziców. Już od pierwszego dnia w szkole młody człowiek zaczyna martwić się o swoje stopnie. Czasem wiążą się one z wielką radością, a czasem z frustracją i rozczarowaniem.

Jako rodzice zwykle podchodzimy bardzo poważnie do tematu nauki i osiąganych przez nasze pociechy wyników. W wielu przypadkach traktujemy go tak, jakby bezpośrednio dotyczył nas samych – zupełnie jakbyśmy poprzez oceny naszych dzieci byli oceniani i my.

Zupełnie nie zdajemy sobie jednak sprawy z tego, że system oceniania jest niewymiernym odbiciem pozyskiwania i zapamiętywania pewnych treści akademickich. Na podstawie ocen nie możemy stwierdzić, czy nasze dzieci nauczyły się dużo, czy nie.

Pamiętajmy jednak, że szkolne oceny to aspekt, którym możemy manipulować, by nie przysparzać zbyt wielu cierpienia naszym pociechom. Dowiedz się więcej na temat systemu oceniania oraz jak postępować z dzieckiem, które ma problemy z osiąganiem satysfakcjonujących cię wyników.

System oceniania – co powinniśmy o nim wiedzieć?

• Oceny szkolne są pomiarem wiedzy zależnym od okoliczności. Wynik uzyskuje się na podstawie egzaminów identycznych dla wszystkich dzieci. A przecież nie wszystkie ośmio- czy dziesięciolatki mają ten sam poziom dojrzałości, zainteresowań czy styl uczenia się.

• Ocena nie zawsze jest wynikiem wysiłku i wkładu naszej pociechy w naukę. Dla niektórych uczniów zdobycie szóstki może zakładać minimalny wysiłek, podczas gdy dla innych niższa ocena może wiązać się z naprawdę wielkim trudem.
• Na podstawie ocen w szkole możemy odkryć prawdziwe zainteresowania i talenty swoich dzieci. Jednym łatwiej przychodzi matematyka, inni mają większe zdolności językowe, sportowe czy humanistyczne.
• Zaliczenie testu nie zawsze jest synonimem zdobycia wiedzy. System oceniania wymaga, aby dziecko uzyskało pozytywną ocenę, by pójść dalej w edukacji, jednakże nie musi być gwarancją tego, że maluch rzeczywiście czegoś się nauczył.
• Oceny szkolne nie stanowią o wartości dziecka. Chociaż są one narzędziem do kategoryzowania uczniów, absolutnie nie powinny stanowić o jego wartości, a już na pewno nie być środkiem kontroli, zastraszania lub karania.

Jak możemy pomóc dziecku?

Nie koncentruj się wyłącznie na ocenach

Zanim skarcisz swoją pociechę za słabą ocenę, dowiedz się, jaki włożyło ona wysiłek w przygotowanie się do sprawdzianu czy odpowiedzi.

Pamiętaj, że nie można być dobrym z wszystkiego. Być może nauka matematyki dla twojego dziecka jest autentyczną gehenną i rzeczywiście poświęca jej wiele czasu, ale nie jest w stanie osiągnąć lepszych wyników w tej dziedzinie.

Motywuj dziecko do codziennej pracy

Jako rodzice jesteśmy tak przewrażliwieni na punkcie ocen, że skupiamy się wyłącznie na sprawdzianach. Zmień nieco swoje nastawienie i nie przykładaj aż takiej uwagi do konkretnych ocen. Staraj się raczej motywować swoją pociechę do codziennej, systematycznej pracy.

Pochwal dziecko, kiedy siedzi nad zadaniami. Dowiedz się, czego się dziś nauczyło. Zapytaj, które przedmioty lubi najbardziej. Dzięki temu wzmocnisz nie tylko więzi na linii rodzic-dziecko, ale także zmotywujesz dziecko do dalszej pracy i umocnisz jego poczucie własnej wartości.

Kiedy dziecko wie, że uczy się dla siebie i nie musi za wszelką cenę spełniać oczekiwań rodziców i nauczycieli, znacznie chętniej doskonali swoje umiejętności. To, co dziś mu nie wyszło, prawdopodobnie jutro będzie dużo lepsze. Taka atmosfera nauki pobudza dziecko do szybszego i bardziej precyzyjnego wykonywania zadań.

Wspólnie organizujcie czas nauki

Jako rodzic powinieneś organizować dziecku czas nauki. System oceniania jest bezwzględny i nawet jeśli się z nim nie zgadzamy, trzeba się jakoś do niego zaadaptować. Po pierwsze: jasno określcie czas na naukę i zabawę czy zajęcia własne.

Zapoznaj się z zakresem zadań domowych swojej pociechy, aby móc wyznaczyć czas potrzebny do ich wykonania. Następnie nadzoruj każde z nich. Jeśli maluch wykonał coś niepoprawnie, niech od razu to poprawi.

Niezwykle istotne jest także odpowiednie zaopatrzenie ucznia. Zadbaj o to, by nie brakowało mu żadnych materiałów szkolnych ani książek. Po upływie wyznaczonego czasu nauki sprawdź, czy wszystkie zadania zostały wykonane prawidłowo.

Pozwól dziecku w spokoju odrabiać zadania

Aby dziecko mogło “podciągnąć” swoje oceny, bez wątpienia potrzebuje odpowiednich warunków do nauki. Postaraj się zapewnić mu cichy i spokojny kąt, gdzie będzie mogło się skupić.

Posiadanie swojej własnej przestrzeni do nauki jest niezwykle ważne dla naszych pociech. Nie powinno w niej być zabawek, telewizora i innych urządzeń elektronicznych, które mogłyby dekoncentrować dziecko. Jeśli nie ma cię w domu, znajdź sposób na to, by zdalnie kontrolować malucha.

Ponadto upewnij się, że twoje dziecko dysponuje odpowiednią ilością czasu na odpoczynek i sen. To niezwykle ważny aspekt dla rozwijającego się młodego organizmu.

Bądź w nieustannym kontakcie z nauczycielem

Nie każ ani nie nagradzaj za naukę

Staraj się unikać zarówno karania dziecka za wyniki w nauce, jak i nagradzania go rzeczami materialnymi za dobre stopnie. Znacznie lepszą metodą są zwyczajne słowa pochwały bądź nagany. Jeśli twoja pociecha dostała piątkę, powiedz jej, że jesteś z niej dumny i zachęć do dalszego wysiłku.

Z kolei, jeśli malec przyniósł dwóję, nie wymierzaj mu kary. Powiedz mu, że to nic dobrego i że należy poprawić złą ocenę, jak najszybciej. Kary cielesne, szlabany, zastraszanie i tym podobne niestety na nic się zdają. System oceniania jest, jaki jest i w jakiś sposób musimy zmotywować dziecko do nauki.

Obietnice otrzymania wymarzonego prezentu za uzyskanie dobrego stopnia też nie jest dobrym rozwiązaniem. Chociaż mogą stanowić motywację dla młodego człowieka, mogą też doprowadzić do sytuacji, że młody człowiek będzie się uczył dla celów materialnych a nie w ramach samorozwoju i samodoskonalenia.

Nie wymagaj określonej oceny

Nie wymagaj od dziecka określonych ocen. Jasno i wyraźnie wytłumacz mu rolę edukacji w życiu, na czym polega system oceniania i na jakie aspekty jego życia mogą wpłynąć uzyskane wyniki.

Zachęcaj swoją pociechę do jak największego wysiłku, a z pewnością jej oceny będą coraz lepsze. Ponadto uświadom jej, iż niedotrzymywanie ustalonych terminów i brak stosowania określonych metod nauki może mieć poważne konsekwencje.

Kontroluj materiał, jaki twoje dziecko musi przyswoić

Podziel dłuższe materiały na części, aby dziecko było w stanie szybciej je przyswoić. Taka metoda małych kroków, małych wyzwań, świetnie sprawdza się jako narzędzie motywujące. Malec czuje się dowartościowany, gdy potrafi osiągnąć wyznaczony cel.

Pracujcie nad każdym tematem oddzielnie

Zrób listę tego, co twoje dziecko musi powtórzyć i poprawić. Wspólnie przerabiajcie temat po temacie. Odpowiednie rozplanowanie nauki pomoże twojemu dziecku zachować motywację, a także uniknąć frustracji i zmęczenia.

Ustal priorytety i systematycznie pracujcie nad brakami. Kiedy twoja pociecha opanuje jeden temat, przejdźcie do drugiego. Nie zmuszaj jej do nauki ponad siły!

Dziecko przyniosło jedynkę – co robić?

• Znajdź przyczynę niezaliczenia danej partii materiału. Spotkaj się z nauczycielem, poznaj jego punkt widzenia i z jego pomocą opracuj plan zajęć dla swojej pociechy. Jeśli przyczyną było lenistwo dziecka, musisz bardziej kontrolować je podczas codziennej nauki oraz znaleźć sposób na zwiększenie jego motywacji.

• Spokojnie porozmawiaj z dzieckiem. Postaraj się zrozumieć, dlaczego nie potrafiło zaliczyć sprawdzianu. Być może musicie wypróbować nowe metody nauki, które pozytywnie wpłyną na motywację i zaangażowanie dziecka w naukę.
• Staraj się nie krzyczeć na dziecko ani go nie obrażaj. W ten sposób możesz jeszcze bardziej pogłębić jego niechęć do nauki. Koniecznie poznaj powody uzyskania złej oceny.
• Umacniaj w swoim dziecku poczucie odpowiedzialności. Osiągane wyniki są owocem wysiłku i zaangażowania włożonych w naukę. Staraj się też nie usprawiedliwiać swojej pociechy, gdy nie ma ku temu rzeczywistego powodu. To, że nauczyciel się uwziął albo koledzy nie pozwalają się skoncentrować to tylko wymówki, które do niczego dobrego was nie zaprowadzą.
• Nie porównuj swojego dziecka z jego kolegami z klasy lub rodzeństwem. Każde dziecko jest jedyne w swoim rodzaju i podobnie jak posiada słabości, również ma mnóstwo mocnych stron. Trzeba je tylko odkryć!
• Staraj się nie przekształcić obowiązku nauki w karę. Takie postępowanie prowadzi do utrwalania się negatywnych uwarunkowań w mózgu twojej pociechy, które wiążą naukę ze złem i nudą.

Porady końcowe

Szkoła jest nieuniknionym etapem edukacji i rozwoju intelektualnego dla naszych dzieci. System oceniania, chociaż w wielu przypadkach nieobiektywny i niesprawiedliwy, stanowi wyznacznik umiejętności i inteligencji naszych pociech, które stanowią bazę do pięcia się po kolejnych szczeblach edukacji.

Jeśli spróbowałeś wszystkiego, a oceny twojego dziecka się nie polepszyły, pójdźcie do specjalisty. Być może twoja pociecha zmaga się z jakimś poważniejszym problemem rozwojowym. Poproś o pomoc w szkole albo wybierz się z dzieckiem do psychologa.