Świadomość ciała: co to jest, korzyści i wskazówki
Najprostszym sposobem, aby zdefiniować świadomość ciała jest stwierdzenie, że jest to umiejętność słuchania tego, co mówi twoje ciało. W ten sposób poznajesz siebie lepiej, a to prowadzi do głębszej i wyższej jakości samoopieki.
Bardzo często ludzie myślą o swoim ciele tylko wtedy, gdy pojawia się dyskomfort lub zmienia się jego wygląd. Tymczasem świadomość ciała to znacznie więcej. Polega na zwracaniu uwagi na swoje ciało, jego kondycję, ruch i samopoczucie.
Idealnie byłoby, gdyby świadomość ciała zaczęła się kształtować w dzieciństwie. Niestety, prawie nigdy się to nie zdarza, więc wkraczamy w dorosłość, nie wiedząc tak naprawdę, jakie jest nasze ciało, jak mówi i co nam komunikuje.
Czym jest świadomość ciała?
Świadomość ciała to zdolność do tworzenia realistycznego mentalnego obrazu części ciała; gdzie się znajdują, jak na siebie wpływają i jak się poruszają. Krótko mówiąc, jest to połączenie z własnym ciałem. Jest to również znane jako kinestezja.
Świadomość ta obejmuje układ proprioceptywny i przedsionkowy. Ten pierwszy informuje cię, gdzie są twoje mięśnie i jak się poruszają. Ten drugi pozwala na orientację w przestrzeni oraz utrzymanie równowagi, postawy i stabilności głowy.
Świadomość ciała obejmuje również zdolność odbierania sygnałów z twojego ciała: głodu, pragnienia, zmęczenia itp.. Ma również związek z bardziej złożonymi sytuacjami, takimi jak pożądanie seksualne lub potrzeba towarzystwa.
Jakie korzyści daje świadomość ciała
Świadomość ciała jest ważna dla lepszego zdrowia fizycznego i emocjonalnego. Ma również znaczenie w kwestii dbania o ruch, uczenia się nowych zadań i lepszej sprawności motorycznej. Niektóre z konkretnych korzyści są następujące.
Sądzimy, że spodoba ci się również ten artykuł: Mikromedytacja: czym jest, jakie są jej zalety i jak ją praktykować
Lepsza kontrola ruchów
Posiadanie świadomości ciała wymaga wiedzy o tym, gdzie znajduje się twoje ciało w przestrzeni. Pozwala to na lepsze połączenie umysł-fizyczność i przekłada się na większą kontrolę ruchów, a także większą równowagę i stabilność.
Kontrola wagi
Badanie z 2018 roku wykazało, że osoby o mniejszej świadomości ciała częściej jedzą więcej, niż jest to właściwe, nawet jeśli nie są głodne. Dlatego im większa świadomość, tym mniejsze ryzyko wystąpienia problemów takich jak nadwaga i otyłość.
Zarządzanie bólem
Badania opublikowane w Plos One wykazały, że ludzie, którzy nie mieli dobrego kontaktu ze swoim ciałem, wykazywali również niską samoocenę, więcej objawów depresyjnych i mniejszy kontakt fizyczny z innymi. Jednocześnie osoby z większą świadomością ciała mają większą samoakceptację, większą witalność i mniejszy ból fizyczny.
Rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb
Zidentyfikowanie prawdziwych potrzeb organizmu pomaga osiągnąć wyższą jakość życia. Na przykład, kiedy czujesz się zmęczony, możesz odczuwać to jako pragnienie czekolady lub czegoś w tym stylu. Jeśli prawidłowo zidentyfikujesz potrzebę, możesz się zdrzemnąć zamiast jeść coś, czego nie potrzebujesz.
Dobre samopoczucie psychiczne i emocjonalne
Brak świadomości ciała może również prowadzić do stresu, niepokoju, depresji, a nawet zawrotów głowy. Jeśli nie ma takiego połączenia z ciałem, możesz czuć się niepewnie na własnym miejscu lub będąc w ruchu. Wręcz przeciwnie, bycie uważnym zapewnia poczucie bezpieczeństwa i spokój umysłu.
Jak rozwijać świadomość ciała?
Istnieje kilka metod rozwijania świadomości ciała. Idealnie byłoby, gdyby ten rodzaj praktyki był wykonywany regularnie, aby stopniowo zwiększać połączenie umysł-ciało.
1. Skanowanie ciała
Polega na leżeniu na podłodze z zamkniętymi oczami. Następnie zaczynasz “przechodzić” przez każdą część ciała, zatrzymując się chwilę na każdej z nich. Pomyśl i poczuj, jaka ona jest. Poruszaj nią, aby bardziej skupić swoją uwagę. Kiedy uznasz to za stosowne, przejdź do kolejnej części i kontynuuj odkrywanie swojego ciała w ten sposób.
2. Zajęcia z muzyką
Dobrym sposobem rozwijania świadomości ciała jest identyfikacja i podążanie za tym, na czym koncentruje się twój wzrok. Dobrą techniką jest podążanie za rytmem piosenki za pomocą ruchów szyi, wykonując następującą sekwencję:
- Z prawej do lewej.
- Od góry do dołu.
- Po przekątnej w lewo, a następnie w prawo.
- Wykonaj szyją koło w jednym kierunku, a następnie w drugim.
3. Ćwiczenia równowagi
Wszystkie ćwiczenia równowagi idealnie się nadają dla zwiększenia świadomości ciała. Możesz zacząć od czegoś bardzo prostego, na przykład chodzenia po linii prostej bez zbaczania. Spróbuj też stanąć na jednej nodze i wytrzymać pozycję przez 1 minutę.
4. Chodzenie tyłem
Chodzenie do tyłu to doskonały sposób na lepsze poznanie swojego ciała. Zmusza cię do wykonania niezwykłego ruchu. Dlatego wymaga większej uwagi i koordynacji. Tylko pamiętaj, aby usunąć wszelkie przeszkody na drodze.
5. Joga
Joga jest doskonałą drogą do osiągnięcia świadomości ciała. W tej praktyce ćwiczy się połączenie między oddychaniem a ruchem. Oferuje wiele korzyści dla zdrowia fizycznego i psychicznego.
6. Tai chi
Tai chi to starożytna orientalna praktyka wywodząca się ze sztuk walki. Polega na wykonywaniu powolnych, świadomie kierowanych ruchów połączonych z oddechem.
Jest to bezpieczna dyscyplina i skutecznie zwiększa świadomość ciała. Łagodzi również stres, poprawia nastrój i sen. Czasami tai chi nazywa się również medytacją w ruchu.
Podoba Ci się ten artykuł? Możesz także przeczytać: 7 kwietnia, Światowy Dzień Zdrowia: 6 przydatnych wskazówek, jak dbać o zdrowie psychiczne
7. Praktyki medytacyjne
Istnieje kilka praktyk medytacyjnych, które zwiększają świadomość ciała:
- Medytacja skanowania ciała: wykonuje się ją w taki sam sposób, jak wspomniane wcześniej skanowanie ciała. Jednak w tym przypadku uwaga skupia się na odczuciu napięcia, bólu i drętwienia. Pomaga zmniejszyć stres i ból.
- Yoga Nidra: kierowana medytacja wprowadza na w stan pośredni między jawą a snem. To jak świadoma drzemka, podczas której ciało śpi, podczas gdy umysł pozostaje czujny.
- Aktywna medytacja jest niemal przeciwieństwem nidry jogi. Uspokaja umysł, podczas gdy ciało jest w ruchu.
8. Terapie świadomości ciała
W pewnych przypadkach, a zwłaszcza dla niektórych osób, bardziej korzystne może być spotkanie z terapeutą, który pomoże w procesie zwiększania świadomości ciała. Może to być fizjoterapia, terapia zajęciowa lub terapia somatyczna.
Świadomość ciała jest potrzebna każdemu
Każdy może wiele zyskać na zwiększeniu świadomości ciała. Nie jest konieczne angażowanie się w żadną złożoną praktykę. Jak widzieliśmy, istnieją bardzo proste ćwiczenia, które można wykonywać codziennie.
Ćwiczenia świadomości ciała są bardzo pomocne dla osób, które wracają do zdrowia po urazie, przeszły operację lub mają problemy neurologiczne. Jednak gdy inni rozwijają tę umiejętność, również poprawiają swoje zdrowie fizyczne i psychiczne. To uniwersalna umiejętność potrzebna każdemu.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Proffitt, R., & Hill, S. (2018). Unpredictability, body awareness, and eating in the absence of hunger: A cognitive schemas approach. APA PsycNet. https://psycnet.apa.org/record/2018-28422-003.
- Cramer, H. (2018, 28 febrero). Being aware of the painful body: Validation of the German Body Awareness Questionnaire and Body Responsiveness Questionnaire in patients with chronic pain. Plos One. https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0193000.
- Rodríguez Jiménez, R. M., Caja López, M. D. M., Gracia Parra, P., Velasco Quintana, P. J., & Terrón López, M. J. (2013). Inteligencia emocional y comunicación: la conciencia corporal como recurso. REDU. Revista de Docencia Universitaria, 11(1), 213-241.