Siarczyny w żywności - alergie i nadwrażliwość
Siarczyny są powszechnie znanymi związkami chemicznymi, które były już stosowane jako środki konserwujące produkty spożywcze przez starożytnych Greków i Rzymian.
Obecnie przemysł spożywczy wykorzystuje je do zapobiegania utlenianiu tłuszczów i olejów w produktach przetworzonych metodami przemysłowymi. Wynika to z tego, że siarczyny pozwalają zachować pierwotny kolor żywności (zapobiegając jej ciemnieniu), a także zapobiegają namnażaniu się pleśni, bakterii i niepożądanych drożdży.
Siarczyny można rozpoznać na etykietach żywieniowych dzięki specyficznej nomenklaturze oznaczeń. Firmy muszą określić funkcję, jaką dane substancje dodatkowe pełnią w ich produktach, a następnie wymienić je według nazwy lub kodu zaczynającego się od litery E. W tym konkretnym przypadku siarczyny oznaczane ją kodami od E220 do E228.
To oświadczenie na etykiecie produktu spożywczego jest obowiązkowe, ponieważ siarczyny są częścią grupy substancji, o których wiadomo, że powodują nadwrażliwość. Szczegółowe informacje na ten temat zawarte są pokazano w Kodeksie Żywnościowym (oryg. Codex Alimentarius).
Etykiety żywności zawierają także istotne informacje na temat wartości odżywczej produktów.
Jakie rodzaje produktów zawierają siarczyny?
Siarczyny są dodatkiem powszechnie stosowanym podczas produkcji żywności przetworzonej metodami przemysłowymi. Są w zasadzie nieszkodliwe, ale jednak mogą w rzeczywistości prowadzić do niepożądanych reakcji u niektórych osób.
Ich stosowanie jest dozwolone w następujących grupach żywności:
- Suszone owoce i ciastka
- Sok owocowy, piwo, wino, cydr i inne produkty fermentowane
- Galaretki i dżemy owocowe
- Sosy sałatkowe
- Kiełbasy i wędliny
- Analogi mięsne, ryby i skorupiaki
- Skorupiaki świeże, mrożone i głęboko mrożone
Oprócz produktów spożywczych, siarczyny mogą występować także w niektórych produktach farmaceutycznych i kosmetycznych.
Dla kontrastu możemy podać także, że amerykańska Agencja Żywności i Leków (oryg. Food and Drug Administration – FDA) zakazała stosowania siarczynów w świeżych owocach i warzywach, z wyjątkiem ziemniaków, już w 1986 roku.
I nie są one dozwolone także w świeżym mięsie, rybach i owocach morza, ponieważ ten dodatek niszczy tiaminę – zwaną także witaminą B1 – obecną w tych produktach spożywczych.
Być może uznasz także ten artykuł za interesujący: Zupa z owoców morza – domowy przepis
Czy siarczyny są bezpieczne?
Jak już wspomniano, stosowanie siarczynów w przemyśle spożywczym jest dozwolone. Są one obecne w niektórych produktach fermentowanych, takich jak wino i piwo. W rzeczywistości występują one w tych produktach nawet zupełnie naturalnie, choć w minimalnych ilościach.
Wszystkie dozwolone dodatki do żywności są w zasadzie bezpieczne i nieszkodliwe. Stosowane ilości są ściśle zdefiniowane, a maksymalna dozwolona ich zawartość jest znacznie poniżej poziomu, który mógłby powodować jakiekolwiek problemy zdrowotne.
Wartość bezpiecznego dziennego spożycia siarczynów obowiązuje od 1974 r. Wynosi on dokładnie 0,7 mg na kg masy ciała na dzień. Jednak stosowanie siarczynów może być problematyczne u niektórych osób z reakcjami alergicznymi.
I dlatego też niektóre agencje, takie jak Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (oryg. European Food Safety Authority – EFSA) i Food Standards Australia New Zeland (FSANZ) powołały własne komisje ekspertów odpowiedzialne za analizę kwestii stosowania siarczynów w żywności.
Główne wnioski płynące z najnowszych zmian
Po przeanalizowaniu wyników tych badań, zarówno EFSA, jak i FSANZ wyciągnęły podobne wnioski dotyczące stosowania siarczynów w żywności.
W tej chwili organizacje te nadal wskazują, że spożycie siarczynów nie powinno alarmować konsumentów. Jednak obie instytucje zaobserwowały łatwość, z jaką spora liczba osób może przekroczyć maksymalną zalecaną dzienną dawkę 0,7 mg na kg masy ciała. Są to głównie osoby dorosłe i dzieci, które spożywają duże ilości żywności zawierającej siarczyny.
Dlatego też zarówno EFSA, jak i FSANZ podkreślają, że „potrzebujemy więcej badań, aby ocenić wpływ siarczynów na funkcjonowanie organizmu, ponieważ niektóre osoby mogą wykazywać działania niepożądane”.
Tymczasem organizacje te sugerują, że etykiety wyraźnie odzwierciedlają poziom siarczynów zawartych w produkcie końcowym. Dzieje się tak, aby osoby wrażliwe na siarczyny mogły ograniczyć ich spożycie.
Zapoznanie się z etykietą jest jednym z najlepszych sposobów, w jaki wrażliwi na siarczyny ludzie mogą uniknąć nadmiernego ich spożycia lub nieprzewidzianego narażenia się na te związki chemiczne.
Międzynarodowe agencje z dziedziny żywności stale badają siarczyny w produktach spożywczych w celu dostarczania odpowiednich zaleceń konsumentom i sieciom, które je sprzedają.
Zapewne zaciekawi Cię także nasz inny artykuł: Uczulenie na gluten – objawy i leczenie
Jakie osoby są najbardziej wrażliwe na siarczyny w żywności?
Od kilku dekad istnieje wiele udokumentowanych reakcji alergicznych spowodowanych spożyciem siarczynów. Jednak nie wszyscy ich doświadczają, ponieważ niektóre grupy konsumentów są bardziej wrażliwe na te związki chemiczne dodawane do żywności.
Te reakcje u wrażliwych osób zwykle prowadzą do pojawienia się różnych objawów alergicznych, takich jak na przykład:
- Zapalenie skóry
- Pokrzywka
- Różnego rodzaju pieczenie lub kłucie
- Ból brzucha połączony z biegunką
- Swędzenie gardła, nieżyt nosa i kichanie
Ponadto dwutlenek siarki może być niebezpieczny w przypadku zażywania go w dużych ilościach, ponieważ podrażnia drogi oddechowe i może powodować dalsze problemy zdrowotne u osób z astmą. Od 4 do 8% z nich doświadcza niepożądanych reakcji po spożyciu produktów zawierających siarczyny.
Mechanizm reakcji jest niejasny, ale wydaje się, że niektóre z tych związków prowadzą do zwężenia oskrzeli. Wywołuje to szereg objawów, takich jak kaszel, duszność, świszczący oddech i chrypka.
Podsumowując, ciągłe narażenie na siarczyny może stanowić problem dla niektórych osób z astmą i innych szczególnie wrażliwych na te związki chemiczne. Czekając na wiadomości o maksymalnych zalecanych dawkach dziennego spożycia, osoby te powinny zwracać większą uwagę na skład produktów mogących potencjalne zawierać tę szkodliwą dla nich substancję.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Food Standards Australia and New Zeland. Risk and Technical Assessment Report. Benzoates and sulphates permission on food.
- Franco R et al. Antioxidant versus food antioxidant additives and food preservatives. Antioxidants. 2019. 8(11):542.
- Gobierno de Canadá. Sulphites. Priority Allergens 2016. ISBN: 978‐0‐660‐05127‐7
- Panel on Food Additives and Nutrient Sources Added to Food. Scientific Opinion on the re-evaluation of sulfur dioxide (E 220), sodium sulfite (E 221), sodium bisulfite (E 222), sodium metabisulfite (E 223), potassium metabisulfite (E 224), calcium sulfite (E 226), calcium bisulfite (E 227) and potassium bisulfite (E 228) as food additives. EFSA Journal. Abril 2016.
- Vally, H y La Misso N. Adverse reactions to the sulfite additives. Gastroenterology and Hepatology from bed to bench. Invierno 2012. 5(1): 16-23.
