Uczulenie na gluten – objawy i leczenie
Obecnie wiele firm produkujących żywność oferuje produkty bezglutenowe. Nie oznacza to jednak, że są one zdrowsze od tych, które mogą zawierać gluten. Pamiętajmy, że składnik ten posiada cenne wartości odżywcze i ich ewentualny brak w organizmie należy uzupełnić, zwłaszcza u osób, które cierpią na nietolerancję glutenu.
Gluten można krótko zdefiniować jako kombinację dwóch składników: gluteniny i gliadyny, zawartych w niektórych ziarnach zbóż, na przykład w pszenicy, jęczmieniu i życie. Warto zaznaczyć, że gluten to jeden z podstawowych elementów chleba. Otrzymuje się go w procesie płukania skrobi.
Organizm wielu osób nie toleruje glutenu. Nietolerancja ta bardzo niekorzystnie wpływa na zdrowie naszych jelit oraz jest źródłem wielu przykrych dolegliwości pokarmowych.
Dowiedz się więcej na temat nietolerancji glutenu: na czym polega, jak się objawia oraz jak należy ją leczyć.
Uczulenie na gluten – co to takiego?
Nietolerancja glutenu to nic innego jak nieprawidłowa reakcja fizjologiczna wywołana trudnościami z trawieniem białek niektórych zbóż (głównie pszenicy, żyta i jęczmienia), które stają się przyczyną wielu różnych dolegliwości związanych ze złym funkcjonowaniem jelit.
Gluten to substancja, która niszczy wyrostki pokrywające wyściółkę jelita cienkiego. Brak owych wyrostków utrudnia przyswajanie składników odżywczych przez nasz organizm oraz jest przyczyną przewlekłego stanu zapalnego jelita.
W takim w przypadku nietolerancji glutenu spożywanie produktów, które go zawierają, będzie miało dwie poważne konsekwencje: nasz organizm nie przyswoi żadnych cennych, dostarczonych wraz z pożywieniem substancji odżywczych oraz pojawi się stan zapalny wywołujący ból brzucha, biegunkę, zaparcia, itp.
Diagnoza nietolerancji glutenu
Uczulenie na gluten można zdiagnozować, wykonując następujące badania:
- Analizę krwi (na czczo)
- Biopsję jelitową (badanie to polega na pobraniu próbki tkanki z górnego odcinka jelita cienkiego)
Nietolerancja glutenu – najczęstsze objawy
- Zaburzenia trawienia, takie jak biegunka, wzdęcia, gazy jelitowe, zaparcia.
- Występowanie rogowacenia naskórka, w tylnej części ramion pojawia się tak zwana „skórka kurczaka”, będąca objawem niedoboru kwasów tłuszczowych oraz witaminy A.
- Uczucie ogromnego zmęczenia organizmu po spożyciu produktu zawierającego gluten.
- Zwiększona podatność na występowanie chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatologiczne zapalnie stawów, zapalenie okrężnicy czy toczeń.
- Występowanie zaburzeń o podłożu neurologicznym: zawroty głowy i utrata równowagi.
- Rozstrój gospodarki hormonalnej organizmu.
- Częste występowanie migrenowych bólów głowy.
- Ból oraz opuchlizna stawów.
- Nagłe, niekontrolowane zmiany nastroju. Częste przechodzenie od stanów lękowych i depresji do euforii.
- Problemy z koncentracją i skupieniem uwagi.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Przeczytaj koniecznie również ten artykuł: 4 najlepsze zboża na śniadanie
Jak leczyć nietolerancję glutenu?
W celu uniknięcia powyższych symptomów, osoby cierpiące na nietolerancję glutenu powinny całkowicie wyeliminować ten składnik ze swojej codziennej diety.
Pamiętajmy, że dolegliwości tej nie można wyleczyć żadnymi lekarstwami, po prostu trzeba kategorycznie wykluczyć gluten ze swojego jadłospisu.
Objawy uczulenia znikają praktycznie zaraz po wyeliminowaniu glutenu z diety. Funkcjonowanie jelita cienkiego wraca do normy, ustępuje ból brzucha i trawienie odbywa się jak zwykle. Jeśli będziesz kontrolować spożywane produkty, problem nie powinien powrócić.
Zwróć jednak szczególną uwagę na etykiety produktów, ponieważ nawet śladowe ilości glutenu mogą spowodować wystąpienie typowych dla uczulenia objawów.
Wycofanie glutenu z diety
Jeśli całkowicie nie wyeliminujesz ze swej codziennej diety glutenu, uczulenie na ten składnik pokarmowy może przekształcić się w chorobę przewlekłą o nazwie celiakia.
Objawy stopniowo ustępują tuż po wycofaniu glutenu z diety, a trwale znikają w okresie między 6 a 12 miesiącem po rezygnacji ze spożywania tego składnika. Z kolei odbudowa kosmyków jelitowych trwa około dwa lata.
U dzieci poszczególne etapy leczenia trwają dłużej. Objawy mogą ustąpić dopiero po jakimś czasie stosowania nowej diety. Generalnie powinno się wykluczyć z codziennego jadłospisu ziarna następujących zbóż: pszenicy, żyta i jęczmienia.
Które produkty żywnościowe zawierają gluten?
Życie osób zmagających się z nietolerancją glutenu nie należy do najłatwiejszych. Ziarna zbóż są podstawą wielu produktów, które mamy w zwyczaju spożywać każdego dnia. A to właśnie one zawierają ten szkodliwy dla naszych jelit składnik.
Jeśli należysz do grona ludzi uczulonych na gluten, koniecznie wyeliminuj ze swojej diety następujące produkty:
- Piwo
- Ziarna zbóż
- Chleb i inne wyroby piekarnicze
- Smażone potrawy
- Gotowe sosy sałatkowe
- Makaron
- Sos sojowy
- Wszelkiego rodzaju zupy
Jakie produkty nie zawierają glutenu?
- Mleko i produkty mleczne, takie jak sery, twaróg, śmietana i jogurty
- Wszystkie rodzaje mięsa
- Świeże ryby i owoce morza
- Wędliny, na przykład szynka
- Jajka
- Warzywa
- Owoce
- Ryż i kukurydza
- Rośliny strączkowe
- Cukier i miód
- Oleje roślinne i masło
- Kawa
- Napoje orzeźwiające z pomarańczy, cytryny, coca-colę…
- Wino
- Suszone owoce i bakalie
- Sól
- Naturalne przyprawy do potraw
- Oliwki
Niedobór witamin przy nietolerancji glutenu
W przypadku uczulenia na gluten i wyeliminowania z diety wielu wartościowych produktów należy zadać o odpowiednią, dzienną dawkę witamin. Stąd też osoby zmagające się z nietolerancją glutenu powinny zażywać suplementy diety.
Osłabiona wyściółka jelita cienkiego nie jest w stanie prawidłowo przyswajać substancji mineralnych takich jak żelazo, wapń i cała reszta potrzebnych do życia składników odżywczych. Kiedy organizmowi brakuje tych substancji, pojawiają się objawy niedoboru i praca poszczególnych narządów ulega pogorszeniu.
Obecnie w supermarketach znajdziemy wiele produktów bezglutenowych wzbogaconych o podstawowe witaminy i składniki mineralne.
Pamiętajmy jednak, że każda osoba cierpiąca na nietolerancję glutenu, powinna umówić się na wizytę u specjalisty, który poradzi nam, jaką stosować dietę oraz jakie przyjmować suplementy diety. Powinniśmy w 100% stosować się do zaleceń lekarza.
Na zakończenie
Warto zaznaczyć, że w dzisiejszych czasach nietolerancję glutenu można z łatwością kontrolować i praktycznie w każdym supermarkecie znajdziemy półkę z produktami bezglutenowymi.
Wystarczy tylko zmiana codziennej diety – wykluczenie z niej produktów zawierających gluten – oraz codzienna aktywność fizyczna, która doskonale poprawia funkcje układu pokarmowego oraz pomaga utrzymać ogólne zdrowie organizmu.
Pamiętajmy również, że nietolerancja glutenu to nie jest dolegliwość, która wykluczy cię z towarzyskiego życia i nie będziesz mógł jadać w restauracjach. Dziś w wielu miejscach serwuje się dania na bazie produktów wolnych od glutenu. Poza tym zawsze możesz wybrać sałatki warzywne czy dania niezawierające produktów z glutenem.
Dbaj o swój układ pokarmowy, aby w zdrowiu służył ci przez długie lata!
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Czaja-Bulsa, G. (2015). Non coeliac gluten sensitivity – A new disease with gluten intolerance. Clinical Nutrition. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2014.08.012
- Balakireva, A. V., & Zamyatnin, A. A. (2016). Properties of gluten intolerance: Gluten structure, evolution, pathogenicity and detoxification capabilities. Nutrients. https://doi.org/10.3390/nu8100644
- Lichtenstein, G. R. (2018). Gluten-Free diet. Gastroenterology and Hepatology. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(75)90081-1
- Niewinski, M. M. (2008). Advances in Celiac Disease and Gluten-Free Diet. Journal of the American Dietetic Association. https://doi.org/10.1016/j.jada.2008.01.011