Nadciśnienie - w jaki sposób wiąże się ze stresem?

Istnieje bezpośredni związek między stresem a wysokim ciśnieniem krwi. O czym pamiętać zmagając się z problemem, jakim jest nadciśnienie?

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Diego Pereira.

Napisany przez Josberth Johan Benitez Colmenares

Ostatnia aktualizacja: 12 maja, 2023

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) obecnie około 1,28 miliarda dorosłych w wieku od 30 do 79 lat cierpi na nadciśnienie. Dane są niepokojące i pokrywają się z innymi, takimi jak zaburzenia psychiczne. Dzisiaj porozmawiamy z Tobą o związku między stresem a nadciśnieniem i dlaczego warto na to zwracać uwagę.

Według danych Amerykańskiego Instytutu Stresu (AIS) aż 77% ludzi na co dzień doświadcza pewnego stopnia stresu. To naturalna reakcja na radzenie sobie z problemami. Problem w tym, że za bardzo od niej zależymy. Co więcej, zbyt mocno przyzwyczailiśmy się do jej symptomów. Dowiedz się, dlaczego warto zainteresować się tym połączeniem i co z tym zrobić.

Stres a nadciśnienie – jak są ze sobą powiązane?

Jak mówi nam Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (APA), stres rozwija się w wyniku interakcji między zjawiskami wewnętrznymi i zewnętrznymi, które powodują zmiany w prawie każdym układzie organizmu. Znacznie upraszczając, jest to zestaw reakcji fizjologicznych i psychologicznych, które organizm manifestuje w obliczu wyzwania.

Reakcje te dają początek dwóm możliwościom: stresowi pozytywnemu i negatywnemu. W obu przypadkach jest on regulowany przez współczulny układ nerwowy, a niektóre z najczęstszych reakcji to:

• Zwężenie naczyń obwodowych.
• Spowolnienie motoryki jelit.
• Masowe uwalnianie do krwioobiegu kortyzolu, enkefaliny, adrenaliny i noradrenaliny.
• Wzrost stężenia glukozy we krwi.
• Zwiększenie zdolności obronnych układu odpornościowego.
• Przyspieszenie czynników krzepnięcia (krew gęstnieje).

Wszystko to rozwija się jako mechanizm obronny organizmu, aby lepiej reagował na sytuację zagrażającą jego integralności. Stres to nie tylko dyskomfort emocjonalny. Powoduje on konsekwencje dla prawie każdego układu w ludzkim ciele.

Stres – kiedy może być szkodliwy

American Heart Association przypomina, że stres przyspiesza tętno i zwęża naczynia krwionośne. Wszystko po to, aby więcej krwi trafiało do centralnej części ciała zamiast do kończyn. W rezultacie dochodzi do wzrostu ciśnienia krwi z powodu stresu.

Zjawisko to jest tymczasowe, więc trwa tak długo, jak inne objawy stresu. Dlatego naukowcy zwracają uwagę, że stres nie powoduje bezpośrednio nadciśnienia tętniczego, ale może mieć wpływ na jego rozwój.

Jak wskazują dowody, powrót do stanu przed stresem jest bardziej opóźniony i ma większy wpływ na układ sercowo-naczyniowy, niż wyobrażano sobie kilka dekad temu. Z tego powodu pacjenci z rozpoznaniem nadciśnienia tętniczego, grupy ryzyka i inne osoby powinny kontrolować te epizody, aby utrzymać ciśnienie krwi w odpowiednich wartościach.

Stres w pracy i nadciśnienie

Jak powszechnie wiadomo, istnieją różne rodzaje stresu. Od kilku dziesięcioleci termin „stres w pracy” jest spopularyzowany i odnosi się do epizodów wyzwalanych w kontekście pracy. Naukowcy nadal ostrzegają, że stres w pracy jest ważnym czynnikiem rozwoju nadciśnienia.

Długie godziny pracy, presja na realizację celów, strach przed redukcją etatów i potrzeba zarobienia większej ilości pieniędzy to tylko niektóre z czynników, które mogą do niego prowadzić. Zespół wypalonego pracownika, zwany też wypaleniem zawodowym, stanowi potencjalne zagrożenie dla osób z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym. WHO włączyła go do ICD-11.

Zobacz też: Wysokie ciśnienie krwi – napary, o których warto wiedzieć

Co można zrobić

Dowiedziałeś się już, dlaczego stres może powodować nadciśnienie i jak te epizody mogą przynieść efekt przeciwny do zamierzonego u pacjentów z wysokim ciśnieniem. Nie możemy się jednak pożegnać bez podzielenia się serią praktycznych wskazówek, które pomogą zmniejszyć częstość występowania tej choroby w codziennym życiu.

Ogranicz nadciśnienie kontrolując stres

Nie ma dowodów na to, że stres powoduje nadciśnienie, ale jest to jeden z wielu czynników wpływających na ten proces (wraz z predyspozycjami genetycznymi, wagą, nawykami, takimi jak palenie itd.). W duchu prowadzenia zdrowszego tempa życia i podążając za sugestiami Harvard Health Publishing, zapraszamy do rozważenia następujących zmian:

• Popraw swoją organizację czasu: aby nie zostawiać rzeczy ważnych lub trudnych na ostatnią chwilę, zarządzaj czasem wolnym proporcjonalnie i unikaj kumulowania zadań, które będą skutkowały wzrostem stresu.
• Odpoczywaj: średnio zaleca się spać osiem godzin dziennie bez przerw, a nie w cyklach obejmujących dwie lub trzy przerwy. Sen pomoże Twojemu umysłowi i ciału odzyskać energię potrzebną do radzenia sobie z codziennymi obowiązkami.
• Poszerzaj swoje relacje społeczne: nie spędzaj wolnego czasu samotnie, ale w towarzystwie przyjaciół, rodziny lub współpracowników. Chodzenie do kina, wspólne uprawianie sportu czy chodzenie na spotkania towarzyskie są bardzo ważne dla zdrowia psychicznego i wzmacniania relacji społecznych.
• Ćwicz techniki relacji, takie jak joga, medytacja lub ćwiczenia oddechowe. Włącz je do swoich rutynowych metod, które zapewniają spokój ducha, abyś mógł odwołać się do nich jako ucieczki, gdy znów dopadnie Cię stres.
• Rozwiązuj stresujące problemy: najlepszą odpowiedzią na problemy, które powodują stres, jest stawienie im czoła, a nie ucieczka od nich. Przekonasz się, że prawie zawsze możesz je rozwiązać, ponieważ często uważamy problem za bardziej skomplikowany, niż jest w rzeczywistości.
• Dbaj o siebie pod każdym względem, ponieważ stres jest często konsekwencją zaniedbywania siebie. Wdrażaj zdrową dietę, uprawiaj sport, stwórz w swoim kalendarzu miejsce na rzeczy, które lubisz, nagradzaj się i nie daj się pochłonąć wyłącznie pracy lub obowiązkom.
• Szukaj pomocy: jeśli pomimo wykonania wszystkich powyższych czynności nie jesteś w stanie poradzić sobie ze stresem, nie wahaj się szukać profesjonalnej pomocy. Reakcja powoduje zmiany fizjologiczne, które wpływają na zdrowie, więc nigdy nie powinieneś lekceważyć jej skutków w perspektywie średnio- i długoterminowej.

Podsumowanie

Zachęcamy również do skonsultowania się z kardiologiem w celu oceny możliwego wpływu stresu na zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Rzucenie palenia, utrzymanie prawidłowej wagi i ograniczenie spożycia sodu to inne podstawowe wskazówki dotyczące kontrolowania nadciśnienia.