Stres w pracy związany z ryzykiem zawału serca

Na przestrzeni lat wiele badań naukowych wykazało związek między stresem w pracy a zawałem serca. Oto, co wiemy na ten temat.

Stres w pracy wiąże się z ryzykiem zawału serca na całym świecie. Żaden kraj ani społeczeństwo nie potrafiło uniknąć tej zależności. A z biegiem czasu to powiązanie jeszcze się zwiększyło z powodu nowych sytuacji zawodowych i pędu dzisiejszego środowiska pracy.

Z drugiej strony nie zmniejszyła się też śmiertelność związana z chorobami sercowo-naczyniowymi, jak ma to miejsce w przypadku różnych innych problemów zdrowotnych. W rzeczywistości, w ostatnim czasie naukowcy odkryli wzrost śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych nawet o 15%.

Jednocześnie niepełnosprawność związana ze zdarzeniami sercowo-naczyniowymi, która jest częstą konsekwencją zawału serca lub udaru mózgu, wzrosła ponad dziesięciokrotnie.

W szczególności ci, którzy pracują w stresujących środowiskach, są narażeni na dodatkowy czynnik ryzyka. Niektóre badania wykazują do 48% wyższe ryzyko wśród tych osób niż w pozostałej części populacji.

Ponadto prawdopodobieństwo zawału serca wzrasta wykładniczo, gdy osoby zestresowane podlegają innym dolegliwościom lub złym nawykom, takim jak palenie lub otyłość. W dłuższej perspektywie stres w pracy wiąże się również z ryzykiem zawału serca. Zestresowany pracownik zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia wieńcowego o 15% w ciągu 10 lat w porównaniu z innym pracownikiem żyjącym bez stresu.

Czym jest stres w pracy?

Aby znaleźć związek, który łączy stres w pracy i ryzyko zawału serca, musimy najpierw zdefiniować, co rozumiemy przez stresującą sytuację w pracy. Wiemy, że nie oznacza tego samego dla wszystkich, ale pewne wytyczne pozwalają nam ujednolicić kryteria.

Stres w pracy jest zwykle rozumiany jako połączenie dużego obciążenia psychicznego pracownika z niskim poziomem kontroli nad sytuacją, w której pracuje. Innymi słowy, pracownik cierpi wewnętrznie z powodu zadań, które musi wykonać, i jednocześnie nie znajduje mechanizmu przystosowania się.

Ogólnie rzecz biorąc, zestresowani pracownicy to ci, którzy czują, że oczekuje się od nich wielu wyników w krótkim czasie. Brakuje im też wolnej przestrzeni do samorealizacji, wykonują monotonne zadania i postrzegają siebie jako osoby pozbawione decyzyjności w swojej pracy.

Jeśli osoba dostosuje się do tych sytuacji, nie będzie cierpieć z powodu stresu. Jeśli jednak nie jest w stanie wypracować skutecznych mechanizmów obronnych lub nie ma możliwości modyfikować swojego otoczenia, jej sytuacja się pogarsza.

W konsekwencji pojawiają się symptomy wskazujące na stres w pracy:

• Depresja
• Częstoskurcz
• Stany niepokoju lub udręki
• Bezsenność
• Drażliwość
• Brak koncentracji
• Skurcze mięśni

Dlaczego stres w pracy wiąże się z ryzykiem zawału serca?

Istnieją mechanizmy patofizjologiczne, które wyjaśniają, dlaczego tak się dzieje. Badania w tym zakresie ujawniły kilka aspektów zwiększonego ryzyka.

Po pierwsze, specjaliści zauważyli, że zestresowani pracownicy łączą swój styl życia z innymi czynnikami ryzyka. Na przykład częściej są palaczami, w większym stopniu spożywają alkohol lub prowadzą nadmiernie siedzący tryb życia. Ważną rolę odgrywa również zła dieta.

Kiedy występuje stres, niezależnie od jego pochodzenia, ciało migdałowate w mózgu zwiększa produkcję substancji, które są odpowiedzialne za powstawanie blaszek miażdżycowych w tętnicach. Ponadto stres instynktownie aktywuje współczulny układ nerwowy, który uwalnia noradrenalinę, zwiększając częstość akcji serca i zamykając tętnice.

Jeśli stres w pracy powoduje depresję – aktualnie coś powszechnego – w organizmie wzrasta poziom substancji takich jak fibrynogen i czynnik martwicy nowotworów. Substancje te działają zapalnie i przyczyniają się do innych procesów miażdżycowych.

Naukowcy udowodnili również, że stresujące sytuacje aktywują nadnercza, które uwalniają kortyzol do krwi. Kortyzol, znany jako hormon stresu, oprócz sprzyjania otyłości i cukrzycy, wyzwala procesy, które mogą zakończyć się zdarzeniami sercowymi.

Jak zmniejszyć ryzyko

Nie jest łatwo opracować strategie zmniejszania ryzyka zawału mięśnia sercowego wywołanego przez stres w pracy. Wiele czynników wykracza poza samo środowisko pracy i zależy od osobowości pracownika lub osobniczych kwestii, takich jak wiek.

Firmy i pracodawcy mogą jednak ustalić harmonogramy aktywności fizycznej. Szefowie mogą urządzać sale gimnastyczne w miejscu pracy lub planować “aktywne” przerwy. Regularne ćwiczenia mogą znacznie zmniejszyć stres, a tym samym ryzyko sercowo-naczyniowe.

Zestresowany pracownik powinien ponadto stworzyć ludzkie mechanizmy wsparcia, aby sobie pomóc. Przyjaźń i więzy rodzinne są ważnymi środkami wsparcia, zwłaszcza w przypadku depresji. Im większa izolacja, tym większa spirala stresu.

Użyteczne okazały się również techniki relaksacji i radzenia sobie ze stresem. Przestrzeń na takie zajęcie może zapewnić pracodawca. Ale także sam pracownik, który cierpi z powodu zestresowania, może wykazać taką inicjatywę.

Ale przede wszystkim najbardziej potrzeba podwójnego zaangażowania: zarówno pracodawców jak i pracowników. Obie strony muszą współpracować, aby zmniejszyć ryzyko zawałów serca związane ze stresem w pracy. Jeśli każdy wypełni swoją część zadania, można będzie stworzyć zdrowsze środowisko.