Komunikaty "ja" - czym są i jak usprawniają komunikację
Komunikaty “ja” są szczególnie przydatnym narzędziem komunikacji, gdy chcemy wyrazić swoje myśli lub emocje bez ranienia naszego rozmówcy.
Wyobraźmy sobie na przykład sytuację, w której nie podoba nam się zachowanie innej osoby. Większość z nas będzie miała trudności z wyrażeniem naszego dyskomfortu i wywoływanych przez niego uczuć. I nie wszystkim przyjdzie łatwo przekazywać jasne komunikaty “ja”.
Kiedy takie okoliczności się zdarzają, często unikamy mówienia tego, co naprawdę myślimy o danej sytuacji. Nie chcemy bowiem wdawać się w konflikt. A jeśli już zdecydujemy się coś powiedzieć, nie znajdujemy po prostu odpowiednich słów. To nie pozwala nam być wystarczająco asertywnym, aby nie obrazić naszego rozmówcy.
W tym przypadku komunikaty “ja” są bardzo odpowiednią techniką, ponieważ pozwalają nam wyrażać się z szacunkiem i bez robienia wyrzutów.
Na czym polegają komunikaty “ja”?
Komunikaty “ja” to technika komunikacji, która pozwala nam asertywnie wyrażać uczucia, bez atakowania naszego rozmówcy.
Aby je wprowadzić w życie, priorytetem jest mówienie w pierwszej osobie. Musimy też skoncentrować uwagę na fakcie, o którym mówimy opisując jednocześnie, jakie emocje w nas wywołuje.
Przeanalizujmy na przykład, powiedzenie: „Nigdy nie zbierasz swoich rzeczy ani nie umieszczasz niczego na swoim miejscu! Zawsze je rozrzucasz!” To słowa krytyki, które często mogą wystąpić między dwojgiem ludzi mieszkających razem. Słysząc tak wyrażone zdanie, osoba bardzo łatwo może się poczuć zaatakowana i może zareagować w podobny sposób.
Wyobraźmy sobie jednak, że zamiast tego powiemy: „W ubiegłym miesiącu na mnie spoczywał cały ciężar utrzymania porządku w domu i nie czułam wsparcia w tej dziedzinie”. Czy to nie znacznie lepiej dobrane słowa? Osoba opisuje to, co się stało i wyraża, jak się czuła, ale nie skupia się na oskarżaniu drugiej strony.
Wyrażenie komunikatu w ten sposób spowoduje również, że rozmówca może odczuć w stosunku do nas więcej empatii. Ponadto nie poczuje się osądzony i łatwiej mu będzie wyrażać swoje emocje w pokojowy sposób.
Zobacz także: Komunikacja z nauczycielem Twoich dzieci – 8 pytań
Komunikaty „ja” a komunikaty”ty” – istotne różnice
Komunikaty “ty” są zwykle używane w źle prowadzonej dyskusji lub kłótni. Spójrzmy na niektóre aspekty, które je odróżniają od komunikatów “ja”.
Obwinianie
Komunikaty “ty” utrudniają dobrą komunikację, ponieważ druga osoba łatwo może się poczuć atakowana, jeśli zrzucamy na nią winę za to, co się stało. Wytykanie winy przyniesie jednak tylko odwrotny skutek. Osoba zacznie się bronić, nie będzie chciała uznać swojej odpowiedzialności, i z pewnością przeciwstawi się tak wyrażonej krytyce.
Ze drugiej strony, komunikat „ja” minimalizuje postawę obronną. Nasz rozmówca zareaguje w zupełnie inny sposób, jeśli powiemy: „Wczoraj fatalnie się poczułam z twojego powodu”, niż kiedy powiemy: „Wczoraj było mi smutno, ponieważ do mnie nie zadzwoniłeś”.
Osądzanie
W komunikatach “ty” nadawca wydaje osąd o drugiej osobie. W konsekwencji, jedyną rzeczą, którą generuje, jest jeszcze większa niechęć. Na przykład kiedy mówimy: „Zawsze robisz to samo, nigdy się nie zmienisz!” odbieramy drugiej osobie możliwość i chęć rozwiązania problemu.
Zamiast tego powiedzenie: „Denerwuję się, gdy nie dajesz mi znać, że się spóźnisz” będzie dużo lepszym rozwiązaniem. Ten komunikat opisuje bowiem emocje nadawcy i nie posuwa się do osądzania drugiej strony.
Rozwiązywanie konfliktów
Komunikaty “ty” nie rozwiązują podstawowego problemu, wręcz przeciwnie, zwykle go pogłębiają. Natomiast komunikaty “ja” to dobra strategia na znalezienie rozwiązania przez dwie zaangażowane strony.
Skupmy więc raczej uwagę na opisaniu tego, co się stało, wyrażeniu tego, jak się czujemy a także na zaproponowaniu alternatywnego zachowania. Takie podejście może znacznie pomóc w rozwiązaniu konfliktu.
Przeczytaj również: Komunikacja z dzieckiem – jak udzielać mu porad?
Jak wykorzystywać komunikaty “ja”?
- Przede wszystkim formułujemy zdanie w pierwszej osobie: „Martwię się, kiedy…”, „Czuję się źle, gdy…”, „Jestem smutna, ponieważ…”.
- Zachowanie drugiej osoby opisujemy tak obiektywnie, jak to możliwe: „Kiedy spóźniasz się bez uprzedzenia…”, „Kiedy opowiadam, jak minął mój dzień i skupiasz się na innych problemach…”, „Kiedy mówisz w negatywny sposób o moim najlepszym przyjacielu…
- Wyjaśniamy, jak to zachowanie na nas wpływa: „… czuję, że mnie nie szanujesz ani nie cenisz mojego czasu”, „czuję się ignorowany” „czuję, że nie doceniasz mnie wystarczająco”.
- Proponujemy rozwiązanie: „Byłbym wdzięczny, jeśli, kiedy się spóźniasz, dasz mi znać z wyprzedzeniem.”, „Wolałabym, aby następnym razem iść na zakupy wcześniej, aby uniknąć tylu kolejek”. „Chciałabym, aby w przyszłym tygodniu podzielić ten obowiązek na nas dwoje”.
Komunikaty “ja” są przydatne w komunikowaniu się z kimkolwiek. Używajmy ich w rozmowach z przyjaciółmi, partnerem, rodziną, współpracownikami lub osobami, które właśnie poznaliśmy.
Ważną rzeczą w komunikowaniu się w ten sposób jest to, że zapobiegamy oskarżaniu lub przypisywaniu winy. Przeciwnie, rozmówca widzi, że wyjaśniamy mu sytuację, w której się znajdujemy i że sugerujemy rozwiązanie, ale nie atakujemy go.
W ten sposób nasz partner nie będzie się bronił a jednocześnie zrozumie, że nie czujemy się dobrze. Będzie mu więc znacznie łatwiej współpracować z nami przy rozwiązywaniu konfliktu.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Armero, M. (2018). Aprendiendo a vivir. Uno Editorial.
- Castanyer, O. (2014). Aplicaciones de la asertividad. Editorial Desclée de Brouwer.
- De Castro, A. (2013). La comunicación oral: Técnicas y estrategias. Editorial Universidad del Norte.
