Guzy przysadki: poznaj bliżej ich przyczyny i typowe objawy

Większość guzów przysadki jest łagodna i powoli rośnie. Charakteryzują się tym, że pozostają w gruczole lub w sąsiednich tkankach.

Guzy przysadki powstają na skutek nieprawidłowego wzrostu populacji komórek przysadki mózgowej. Przysadka mózgowa jest gruczołem dokrewnym, który jest przymocowany do podwzgórza nitkami nerwów i naczyń krwionośnych.

Większość guzów przysadki jest łagodna i rośnie powoli. Charakteryzują się tym, że pozostają w gruczole lub w sąsiednich tkankach. Z tego powodu nie rozprzestrzeniają się na inne części ciała.

Niektóre guzy przysadki mogą powodować nadmierne wytwarzanie hormonów przez przysadkę mózgową. Jednak inne powodują z kolei, że gruczoł ten wytwarza bardzo mało hormonów.

Guzy przysadki mózgowej i ich rodzaje

Hormony wytwarzane przez przysadkę mózgową regulują bardzo ważne funkcje dla organizmu. Funkcje te obejmują wzrost, metabolizm, reakcję na stres a także funkcje narządów płciowych przez pośrednictwo tarczycy, nadnerczy, jajników i jąder.

Przyczyny guzów przysadki są nieznane, chociaż niektóre wskazują na czynniki dziedziczne. Dlatego guzy przysadki klasyfikuje się raczej według ich funkcjonalności:

• Guzy funkcjonalne:  to te, które wytwarzają zbyt wiele hormonów. W ten sposób mogą powodować problemy w funkcjonowaniu organizmu. Objawy różnią się w zależności od wpływu hormonu, którego wydzielanie jest zaburzone.
• Guzy niefunkcjonalne: te, które nie wytwarzają hormonów. Ich objawy są więc bezpośrednio związane z ich wzrostem w mózgu.

Jakie choroby powodują guzy przysadki?

Chodzi tu głównie o niektóre choroby związane z nieprawidłowym poziomem hormonów. Na przykład:

• Zespół Cushinga: u pacjentów dotkniętych tym zespołem obserwuje się nagromadzenie tłuszczu na twarzy, plecach i klatce piersiowej. Natomiast nogi i ręce stają się coraz szczuplejsze.
• Akromegalia: Jest to choroba, w której dłonie, stopy i twarz mają większe rozmiary niż normalnie.
• Nieprawidłowe działanie hormonów płciowych: hormony w przysadce mózgowej wpływają na estrogen i testosteron. To z kolei może prowadzić do tego, że kobieta produkuje mleko, nawet jeśli nie karmi piersią. To zaburzenie może również powodować utratę impulsu seksualnego.

Guzy przysadki mózgowej nie mają wyraźnej przyczyny. Często nie są też diagnozowane, ponieważ ich objawy są podobne do wielu innych chorób, które występują częściej.

Objawy funkcjonalnych guzów przysadki mózgowej

Jeśli chodzi o guzy funkcjonalne, objawy zależą od konkretnego hormonu, który przysadka zaczyna  wytwarzać w nadmiarze.

Poniżej przejrzymy niektóre hormony wytwarzane przez ten gruczoł oraz objawy, jakie jakie może dawać ich nadmierne wytwarzanie.

Prolaktyna

Nadmiar tego hormonu może powodować objawy, takie jak zmiany w cyklach menstruacyjnych, napływ mleka do piersi u kobiet niekarmiących, impotencja u mężczyzn, ból głowy a także utrata wzroku.

Hormon kortykotropiny (ACTH)

Hormon wzrostu

Podwyższony poziom hormonu wzrostu może powodować objawy, takie jak nadmierny wzrost ciała lub jego części, a także drętwienie dłoni i palców. Ponadto może wystąpić ból stawów i ból głowy.

Hormon stymulujący tarczycę (TSH)

Jeśli występuje nadmiar TSH, prowadzi to do objawów takich jak nieregularne bicie serca, drżenie, utrata masy ciała, trudności ze snem i pocenie się.

Objawy guzów niefunkcjonalnych

Tego rodzaju guzy przysadki wywierają nacisk na przysadkę mózgową lub ją uszkadzają. Nowotwory przysadki uniemożliwiają również wydzielanie przez ten gruczoł odpowiedniego poziomu hormonów. Gdy poziom określonego hormonu jest zbyt niski, inny gruczoł lub narząd kontrolowany przez ten hormon nie będzie działał prawidłowo.

Najczęstsze objawy guzów niefunkcjonalnych to:

• Ból głowy i utrata wzroku.
• Utrata włosów na ciele.
• Rzadsze lub nieobecne miesiączki.
• U mężczyzn może wystąpić utrata włosów na twarzy, impotencja i wzrost tkanki piersi.
• Zmniejszone pożądanie seksualne
• Wolniejszy wzrost i rozwój seksualny u dzieci.

Guzy przysadki – leczenie

Istnieje kilka opcji leczenia guzów przysadki, które obejmują usunięcie guza, kontrolowanie jego wzrostu i leczenie poziomów hormonów za pomocą terapii farmakologicznych.

Zasadniczo guzy przysadki można chirurgicznie usunąć poprzez nos. Jednak w sytuacjach, kiedy nie możną tego zrobić, operacja odbywa się przez czaszkę.

Rozmiar guza można jednak zmniejszyć przez leczenie farmakologiczne lub radioterapię. Leczenie radioterapią stosuje się u pacjentów, którzy nie mogą przejść operacji.