Gazy jelitowe – co mówią o twoim zdrowiu?

Z pewnością nie raz przydarzył Ci się rozstrój żołądka i towarzyszące mu krępujące wzdęcia. Dowiedz się więcej na temat tego problemu, który może być zwiastunem znacznie poważniejszego zaburzenia niż zwykła niestrawność.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Maricela Jiménez López.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Gazy jelitowe, czyli nadmiar powietrza w jelitach, wywołują bardzo niekomfortową dolegliwość popularnie zwaną wzdęciami. Ich przyczyną są bakterie znajdujące się w spożywanych produktach żywnościowych.

Osoby, które nie stosują zdrowych nawyków na co dzień – odżywiają się niezdrowo, prowadzą siedzący tryb życia ani nie przywiązują wagi do wartości odżywczej swoich posiłków – są szczególnie narażone na doświadczanie częstych wzdęć.

Oprócz powyżej przytoczonych przyczyn, gazy jelitowe tworzą się również w wyniku:

• szybkiego i łapczywego połykania pokarmów
• połykania powietrza wraz z pokarmem (na przykład podczas mówienia w trakcie spożywania posiłków)
• dostarczania organizmowi zbyt dużej dawki pożywienia

Czy gazy jelitowe to choroba?

Wzdęcia same w sobie nie są uważane za chorobę, lecz za objaw rozmaitych dolegliwości zdrowotnych. Częste występowanie gazów jelitowych jest symptomem zaburzeń pracy układu pokarmowego.

Zwykle dzieje się tak w przypadku spożywania nadmiaru cukrów i celulozy. Tego typu węglowodany są słabo przyswajalne oraz trudne do strawienia przez nasz organizm. Stąd też często zalegają one w jelitach, przyczyniając się do powstawania gazów, znajdujących ujście przez odbyt.

Warto podkreślić, że istnieje szereg produktów spożywanych na co dzień, które również mają właściwości „wiatropędne”. Zaliczamy do nich: kalafior, soczewicę, rodzynki, brokuły itp. Jednak w przypadku spożywania tego typu żywności, gazy jelitowe są „naturalnym” skutkiem procesu trawienia.

Kiedy gazy jelitowe są niebezpieczne dla zdrowia?

Z medycznego punktu widzenia gazy jelitowe nie są sygnałem żadnej poważnej choroby. Jeśli jednak wzdęcia utrzymują się przez kilka tygodni z rzędu, nie zaszkodzi pójść do lekarza i upewnić się, czy wszystko jest w porządku.

Konsultacje z lekarzem są wskazane zwłaszcza w sytuacji, gdy wzdęcia uprzykrzają Ci codzienne życie i często są źródłem nieprzyjemnych, krępujących sytuacji. W zależności od symptomów specjalista pomoże Ci złagodzić dolegliwość.

Skąd się biorą gazy jelitowe?

Wiele z naszych codziennych nawyków może przyczyniać się do tworzenia się gazów w jelitach. Należą do nich między innymi:

• Szybkie i łapczywe pochłanianie żywności
• Częste żucie gumy
• Częste ssanie cukierków
• Używanie protez zębowych

Pamiętajmy, że wzdęcia to dolegliwość nie tylko fizyczna, ale także psychiczna – może w dużym stopniu wpływać na nasze samopoczucie i nastrój.

Specjaliści wskazują również na powiązanie gazów jelitowych ze stresem – kiedy jesteśmy nerwowi, oddychamy szybciej i nawet nie zdając sobie z tego sprawy, połykamy nadmiar powietrza, które finalnie znajduje ujście właśnie przez odbyt.

Niepokojące objawy

Generalnie gazy jelitowe nie powinny być oznaką zagrożenia dla zdrowia. Istnieją jednak sytuacje, w których utrzymujące się przez kilka dni wzdęcia, powinny nas zaalarmować i skłonić do wizyty u lekarza.

Nie lekceważ objawów, gdy:

• Gazy jelitowe występują po zażyciu któregoś z leków.
• Towarzyszy im silny i utrzymujący się ból brzucha, zwłaszcza w przypadku osób starszych.
• Dodatkowo pojawia się brak apetytu, wymioty, zawroty głowy lub biegunka.
• Występują zaparcia i nieuzasadniony spadek masy ciała.
• Następuje nagła zmiana w kolorze kału.
• Pojawia się dyskomfort podczas trawienia pokarmów.
• Odczuwamy ogromne uczucie ciężkości w żołądku.
• Pojawia się zgaga.

Przyczyny tworzenia się gazów jelitowych

Przyczyn formowania się gazów w jelitach może być wiele. Najpopularniejsze z nich to:

• Nieprawidłowe przeżuwanie pokarmu, które opóźnia i utrudnia dotarcie niestrawionych resztek do okrężnicy.
• Kiedy dotarcie trawionego pokarmu do okrężnicy zajmuje zbyt dużo czasu, gromadzą się w nim duże ilości bakterii, przyczyniając się do wytworzenia w jelicie gazów.
• Sztuczne substancje słodzące (na przykład fruktoza) oraz produkty z dodatkiem konserwantów są trudne do strawienia przez nasz organizm. Często temu procesowi towarzyszą wzdęcia.
• Jelita osób cierpiących na nietolerancję laktozy mają problem z prawidłowym trawieniem laktozy. Skutkiem ubocznym tego procesu bywają obfite gazy jelitowe.
• Szybki i nerwowy styl życia, pełen stresu i ciągłych stanów lękowych, również sprzyja formowaniu się nadmiaru gazów w jelitach. Pamiętajmy, że silny stres bezpośrednio odbija się między innymi na pracy naszych jelit.
• W przypadku częstych zaparć – gazy jelitowe są wynikiem stagnacji masy kałowej w jelitach.

Jak możemy zapobiegać gazom jelitowym?

• Unikaj żucia gumy i ssania cukierków.
• Jedz makaron nie częściej niż raz w tygodniu.
• W przypadku świeżych owoców zawsze wybieraj te najbardziej dojrzałe.
• Ogranicz spożycie jogurtów i serów.
• Ogranicz spożycie pomidorów, marchwi i selera.
• Zamień smażone potrawy na pieczone bądź gotowane.
• Wyeliminuj ze swojej codziennej diety produkty o wysokiej zawartości cukru.

Których produktów nie należy spożywać?

Aby zapobiec tworzeniu się gazów jelitowych, należy ograniczyć spożycie następujących produktów:

• Roślin strączkowych. Jedyną formą ich spożycia, która nie zakończy się gazami jelitowymi jest puree. Możesz przygotować na przykład pyszne, wegetariańskie burgery z soczewicy, ciecierzycy czy fasoli. Pamiętaj jednak, by spożywać je sporadycznie.
• Kapusty, ogórka, sałaty czy brokułów – wszystkie te warzywa mają działanie wiatropędne i ich częste spożycie może skutkować silnymi wzdęciami.
• Wszelkiego rodzaju mąki i ziaren zbóż – również one przyczyniają się do powstawania gazów w jelitach.
• Mleka i przetworów mlecznych. Pamiętajmy, że mleko, zwłaszcza to, które zawiera laktozę jest ciężkostrawne i powoduje wzdęcia.
• Rzodkiewki, ziemniaków i surowej cebuli.
• Popularnych słodzonych napojów orzeźwiających.
• Czekolady i czerwonego wina.

Jak można pozbyć się gazów jelitowych?

Oto parę wskazówek pomagających pozbyć się tego krępującego problemu.

• W celu wyeliminowania gazów jelitowych zaleca się aktywność fizyczną. Ruch jest bowiem wielkim sprzymierzeńcem układu pokarmowego – usprawnia procesy trawienne, eliminuje gazy jelitowe, a także łagodzi ból brzucha oraz wzdęcia.
• Jeśli zgłosisz się do lekarza, jest wielce prawdopodobne, że przepisze Ci on produkty o wysokiej zawartości probiotyków, które pomogą ustabilizować florę bakteryjną Twoich jelit oraz usprawnią i przyspieszą proces trawienia pokarmów.
• Z kolei, jeśli pacjent doświadcza wraz z gazami jelitowymi silnego bólu brzucha, zaleca się zażycie leku antykolkowego, który działa bezpośrednio na jelita – rozluźnia mięśnie brzucha i ułatwia proces trawienia.
• Pamiętaj, by nigdy nie przyjmować żadnych leków bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Lecząc się samemu, istnieje ryzyko, że jedynie ukryjesz przyczynę i w rzeczywistości objawy krótkotrwale znikną, lecz problem pozostanie.