Dieta eliminacyjna - kiedy i jak ją rozpocząć?

Pokażemy Ci, na czym polega dieta eliminacyjna i jak można ją wdrożyć, aby wykryć nietolerancje na grupy pokarmowe lub składniki odżywcze. Poznasz również jej zagrożenia.
Dieta eliminacyjna - kiedy i jak ją rozpocząć?
Saúl Sánchez Arias

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Saúl Sánchez Arias.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Dieta eliminacyjna ma na celu wykrycie nietolerancji pokarmowych. Na rynku dostępnych jest wiele testów, które obiecują wykryć te zaburzenia, ale nie są one wiarygodne.

Nie ma dowodów na ich poparcie. Dlatego w wielu przypadkach nie ma innego wyjścia, jak tylko usunąć określony pokarm z diety, aby sprawdzić, czy nastąpiła jakaś poprawa.

Przed rozpoczęciem należy zauważyć, że czasem występują przemijające nietolerancje pokarmowe. Oznacza to, że organizm traci zdolność trawienia lub wchłaniania określonego składnika odżywczego przez określony czas. Może nawet nastąpić konkretna modyfikacja lub interwencja w celu złagodzenia objawów i przyspieszenia procesu regeneracji.

Jak działa dieta eliminacyjna?

Kiedy mówimy o diecie eliminacyjnej, mamy na myśli bardzo restrykcyjny plan, który nie jest zrównoważony ani zdrowy w perspektywie średnioterminowej. Dlatego można go stosować przez okres nie dłuższy niż 3 tygodnie.

W przeciwnym razie mogą wystąpić poważne niedobory żywieniowe. Niektóre z nich mogą wpływać na prawidłowe dostarczanie tlenu przez krew, jak to ma miejsce w przypadku anemii. Potwierdzają to badania opublikowane w czasopiśmie The Medical Clinics of North America.

Pierwszą rzeczą, jaka trzeba zrobić w diecie eliminacyjnej jest unikanie grup pokarmowych, które mogą wywoływać nietolerancje. Należą do nich owoce cytrusowe, orzechy, rośliny strączkowe, żywność zawierająca gluten, nabiał, jajka i przyprawy. Przez dwa tygodnie dieta będzie obejmować owoce, warzywa niepsiankowate i ryż.

Ta część wydaje się najbardziej skomplikowana. Tak naprawdę mówimy o planie, który zakłada niewystarczające spożycie białka, co może wpłynąć na stan beztłuszczowej masy ciała. Według badań opublikowanych w Annals of Nutrition & Metabolism, aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować, powinno się spożywać co najmniej 0,8 grama białka na kilogram masy ciała dziennie.

Po dwóch tygodniach wprowadzamy jedna po drugiej podejrzane grupy pokarmowe i zwracamy uwagę na objawy. Mogą pojawić się zmiany jelitowe, bóle głowy, a nawet zapalenie skóry.

Dieta eliminacyjna nie obejmuje orzechów i suszonych owoców.
Orzechy należą do grup żywności, które ograniczamy w tym planie, co najmniej przez 2 tygodnie.

Czy stosowanie diety eliminacyjnej jest bezpieczne?

Dietę eliminacyjną stosuje się w przypadku problemów jelitowych, których pochodzenie jest nieznane. Zakłada się, że przyczyna wiąże się z określonym rodzajem żywności lub w najgorszym przypadku jakąś grupą pokarmową.

Dlatego dieta ma na celu wykrycie tych składników, aby je wyeliminować. Jednak stosowanie tej metody niesie ze sobą ryzyko, o czym już wspomnieliśmy. Niewystarczająca podaż składników odżywczych po dłuższym czasie doprowadzi do niewydolności mechanizmów fizjologicznych organizmu.

Należy zauważyć, że wiele objawów jelitowych wynika z problemów w mikrobiocie. Dlatego dobrym rozwiązaniem może być próba poprawy składu mikrobioty, zamiast poddawania się różnego rodzaju planom żywieniowym, które mogą być szkodliwe dla zdrowia. Odpowiednią procedurą byłaby suplementacja probiotykami.

Według badań opublikowanych w czasopiśmie Critical Reviews in Food Science and Nutrition, mikroorganizmy te mogą między innymi pomóc zmniejszyć objawy nietolerancji laktozy. W rzeczywistości wiele problemów trawiennych i jelitowych wiąże się dysbiozą. Wymagałoby to bezpośredniej interwencji w celu przywrócenia równowagi wewnętrznej.

Możesz być także zainteresowany: Oznaki nietolerancji glutenu i co z tym zrobić

Drażliwa okrężnica a nietolerancje

Na zakończenie należy zauważyć, że wiele problemów trawiennych może być spowodowanych stanami zapalnymi w jelicie. Jednym z takich przykładów jest zespół jelita drażliwego.

Może to później prowadzić do pojawienia się nietolerancji, ale w rzeczywistości przyczyna wiąże się z tą chorobą autoimmunologiczną Dlatego rozwiązanie nie polegałoby na całkowitym ograniczeniu grup pokarmowych, ale na podejściu, które zmniejszy poziom zapalny.

Jednak wciąż nie ma wystarczającej wiedzy na temat jelitowych problemów zdrowotnych. Na ogół uważa się je za przewlekłe i zdają się nie mieć lekarstwa.

Można je regulować tylko poprzez odżywianie, przy czym probiotyki również działają pozytywnie. W niektórych sytuacjach wystarczyłoby nawet ograniczyć lub zwiększyć spożycie błonnika, aby uzyskać poprawę.

Mikrobiota jelitowa.
Coraz więcej się dowiadujemy w na temat mikroflory, a wiele obecnych metod leczenia ma na celu jej modyfikację aby zmniejszyć problemy trawienne.

Uważaj na dietę eliminacyjną

Dieta eliminacyjna jest bardzo restrykcyjna pod względem niezbędnych składników odżywczych, więc nie jest zalecana w perspektywie średnioterminowej. Jest to podejście, które może pomóc w wykryciu nietolerancji, ale niekoniecznie stanowi rozwiązanie problemu.

Przed rozpoczęciem tego typu podejścia warto udać się do specjalisty. Istnieją inne alternatywy, które można wdrożyć, aby wykluczyć stan chorobowy.

Dobre nawyki żywieniowe często mogą stanowić najlepsze rozwiązanie problemu. Dobrze jest zapewnić regularną obecność sfermentowanej żywności w diecie i zapewnić spożycie co najmniej 25 gramów (1 uncja) błonnika dziennie.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Massey A. C. (1992). Microcytic anemia. Differential diagnosis and management of iron deficiency anemia. The Medical clinics of North America76(3), 549–566. https://doi.org/10.1016/s0025-7125(16)30339-x
  • Richter, M., Baerlocher, K., Bauer, J. M., Elmadfa, I., Heseker, H., Leschik-Bonnet, E., Stangl, G., Volkert, D., Stehle, P., & on behalf of the German Nutrition Society (DGE) (2019). Revised Reference Values for the Intake of Protein. Annals of nutrition & metabolism74(3), 242–250. https://doi.org/10.1159/000499374
  • Oak, S. J., & Jha, R. (2019). The effects of probiotics in lactose intolerance: A systematic review. Critical reviews in food science and nutrition59(11), 1675–1683. https://doi.org/10.1080/10408398.2018.1425977

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.