4 dawniej popularne diety, które nie są już zalecane

Odkryj powody, dla których te cztery niegdyś modne diety nie są już zalecane. Chroń swoje zdrowie i dobre samopoczucie dbając o zbilansowany sposób odżywiania.

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Maria Patricia Pinero Corredor.

Ostatnia aktualizacja: 29 grudnia, 2023

Dawniej popularne diety są obecnie kwestionowane. W rzeczywistości do dziś wiele osób nadal propaguje pogląd, że możliwa jest szybka utrata wagi bez zbędnego wysiłku. Dlaczego jednak wielu specjalistów odradza dawniej popularne diety?

Według artykułu udostępnionego na łamach Frontiers in Nutrition, dawniej popularne diety uważa się za nieskuteczne, nie tylko dlatego, że są one restrykcyjne, ale także dlatego, że trudno utrzymać je w czasie, mogą powodować deficyty żywieniowe i wywoływać skutki uboczne. W tym artykule przyjrzymy się czterem programom dietetycznym, które nie są obecnie zalecane.

Dawniej popularne diety a moda żywieniowa

Kiedy Twój najlepszy przyjaciel jest podekscytowany wynikami swojej diety Paleo, a Twoja siostra jest zaangażowana w dietę opartą na surowej żywności, możesz się zastanawiać, czy nie nadążasz za trendami. Należy jednak pamiętać, że ślepe podążanie za modą nie zawsze jest najlepszą opcją dla zdrowia.

Nadszedł czas, aby odkurzyć te schematy żywieniowe, które przyciągały uwagę wielu osób w przeszłości, a teraz zostały zapomniane. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, dlaczego te diety nie są już popularne i dlaczego nie pomagają osiągnąć zdrowszego, bardziej zbilansowanego sposobu odżywiania.

Dieta Atkinsa

Architektem tego planu żywieniowego był kardiolog Robert C. Atkins. W latach sześćdziesiątych Atkins postulował, że węglowodany są głównym winowajcą problemów zdrowotnych i przyrostu masy ciała.

Zmotywowany tym przekonaniem, opracował dietę, która opiera się na ograniczeniu węglowodanów i preferowaniu pokarmów bogatych w białko i tłuszcz, aby osiągnąć i utrzymać pożądaną wagę.

Dieta Atkinsa składa się z czterech faz: jednak pierwsza jest najbardziej restrykcyjna. Ten etap „wprowadzenia” charakteryzuje się bardzo niskim spożyciem węglowodanów (tylko 20 gramów netto dziennie).

Aby monitorować spożycie węglowodanów, stosuje się podejście zwane „węglowodanami netto”, które oblicza się, odejmując ilość błonnika od całkowitej ilości węglowodanów w gramach.

Jakie zagrożenia niesie ze sobą dieta Atkinsa?

Ograniczenie spożycia węglowodanów może również prowadzić do ketozy. Dzieje się tak, gdy organizm nie otrzymuje ilości węglowodanów wystarczającej do przekształcenia ich w cukier dający późćniej energię.

W odpowiedzi organizm rozkłada zmagazynowany tłuszcz, a w organizmie gromadzą się ketony. Taka sytuacja może prowadzić do działań niepożądanych, takich jak nudności i nieświeży oddech.

Według specjalistów Mayo Clinic, skrajne ograniczenie węglowodanów w pierwszej fazie tego planu może również prowadzić do szeregu skutków ubocznych, takich jak:

• Bóle głowy
• Zawroty głowy
• Słabość
• Zmęczenie
• Zaparcia

Z drugiej strony Cleveland Clinic ostrzega przed innymi aspektami diety Atkinsa, o których warto pamiętać. Przede wszystkim ten schemat pozwala na spożywanie przetworzonych mięs, które są bogate w tłuszcz i sód.

W związku z tym ważne jest, aby wziąć pod uwagę negatywne skutki, jakie może to wywierać na zdrowie w dłuższej perspektywie. Na przykład wykazano, że zwiększa się ryzyko występowania problemów z sercem i niektórych rodzajów raka.

Dieta ta wyklucza zdrową żywność, taką jak owoce i niektóre warzywa, aby nie przekraczać limitu węglowodanów.

Te pokarmy są jednak ważnym źródłem witamin, minerałów, fitochemikaliów zwalczających choroby i błonnika, niezbędnych elementów zrównoważonej i zdrowej diety. Ograniczenie ich spożycia może pozbawić organizm niezbędnych składników odżywczych i negatywnie wpłynąć na ogólny stan zdrowia.

Dawniej popularne diety: dieta paleo

Ten plan żywieniowy jest „nowoczesną interpretacją” tego, co ludzie mogli spożywać w epoce paleolitu. Według US National Library of Medicine, 2,5 miliona lat temu składało się to z jedzenia roślin strączkowych, warzyw korzeniowych, nasion, orzechów, owadów, skorupiaków i miodu.

Dziś opiera się na włączeniu chudego mięsa, ryb, owoców i warzyw o niskim indeksie glikemicznym, orzechów i nasion. Ponadto w dużej mierze unika się spożywania węglowodanów, nabiału, większości rodzajów dodanego cukru i niektórych olejów, takich jak olej rzepakowy.

Nie kładzie nacisku na liczenie kalorii ani wielkość porcji. Niektóre plany pozwalają nawet na kilka oszukanych posiłków tygodniowo.

Jakie jest ryzyko?

Dieta paleolityczna, jak każde podejście dietetyczne, niesie ze sobą pewne zagrożenia, o których należy pamiętać. Oto kilka z nich:

• Zaparcia. Są tacy, którzy opierają dietę paleolitu na białku zwierzęcym i zaniedbują źródła węglowodanów, które dostarczają błonnika. To błędne przekonanie może prowadzić do problemów, takich jak zaparcia, ponieważ brak błonnika negatywnie wpływa na proces trawienia.
• Ryzyko wysokiego poziomu cholesterolu. Jak wyjaśnili eksperci z UC Davis Health na Uniwersytecie Kalifornijskim, dieta Paleo jest bogata w tłuszcze nasycone, ponieważ wiąże się z większym spożyciem żywności pochodzenia zwierzęcego. W konsekwencji długotrwałe stosowanie tej diety może podnieść poziom złego cholesterolu, a co za tym idzie, ryzyko występowania chorób układu krążenia.
• Zmiany w bakteriach jelitowych. Według badań opublikowanych w European Journal of Nutrition, osoby stosujące długoterminową dietę Paleo mogą doświadczać negatywnych zmian w swojej mikroflorze i mieć wyższy poziom szkodliwych bakterii.
• Osteoporoza i złamania. Jeśli wapń i witamina D nie są pozyskiwane z dozwolonych pokarmów lub suplementów witaminowych, zwiększa się również ryzyko osteoporozy i złamań.

Dawniej popularne diety: dieta surowa

Surowa i nieprzetworzona dieta, znana jako „surowa żywność” lub „surowa dieta”, była trendem w przeszłości, ale ostatnio straciła na popularności. Polega ona na spożywaniu żywności w stanie naturalnym, bez poddawania jej jakiejkolwiek obróbce termicznej, która mogłaby zmienić jej strukturę.

Ta dieta obejmuje różne metody przygotowania, takie jak namaczanie, odwadnianie i wyciskanie soku. Dodatkowo umożliwia siekanie i miksowanie składników. Jednak ważne jest, aby pamiętać, że dieta wyklucza wszelkie potrawy, które zostały podgrzane powyżej 40° C.

W ramach zaleceń dietetycznych tego stylu żywienia uwzględniono różne opcje:

• Surowe lub suszone owoce i warzywa
• Świeżo wykonane soki owocowe i warzywne
• Kiełki z fasoli i ziarna
• Surowe orzechy i nasiona
• Mleko kokosowe
• Mleko migdałowe
• Sproszkowana zielona żywność, taka jak suszona trawa pszeniczna lub wodorosty
• Produkty fermentowane, takie jak kimchi i kapusta kiszona
• Jaja, ryby i surowe mięso

Jednak zaleca się unikanie niektórych pokarmów, takich jak rafinowane oleje, sól, cukier, kawa, herbata, alkohol i makaron.

Jakie są zagrożenia?

Stosowanie surowej diety może się wydawać kuszące, ale nie jest tak bezpieczne, jak mogłoby się wydawać. Za świeżym i naturalnym wyglądem surowe produkty kryją w sobie również niebezpieczne tajemnice. W rzeczywistości akt gotowania odgrywa istotną rolę w rozkładaniu obecnych w nich toksycznych chemikaliów i zmniejszaniu ryzyka zatrucia.

Według Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC), te produkty pochodzenia zwierzęcego, które nie przeszły obróbki termicznej, są głównymi winowajcami siejącymi spustoszenie w naszym zdrowiu.

Mówimy o surowym i niedogotowanym mięsie, w tym o kurczaku: niepasteryzowanym mleku i jego pochodnych oraz oczywiście o owocach morza. Jak wspomniano, dieta ta zaleca spożywanie surowych jaj, jednak badanie opublikowane w 2017 r. wspomina, że ta praktyka może powodować salmonellozę.

Nie myśl, że surowe owoce i warzywa są wolne od ryzyka. Chociaż możesz być mniej narażony na konsekwencje, jedząc je w naturalnej postaci, mogą się w nich znajdować bakterie.

Na szczęście gotowanie i mycie może wyeliminować to niebezpieczeństwo. W ten sposób możesz bez obaw cieszyć się ich smakiem i korzystać z dobrodziejstw, jakie zapewniają.

Dawniej popularne diety: dieta ketogenna

To kolejna dieta, która była popularna i z pewnością jest jedną z najbardziej szokujących. Znana również jako „dieta KE”, składa się z ekstremalnego podejścia, w którym stosowana jest technika zwana „karmieniem przez sondę nosowo-żołądkową”.

W tym przypadku rurka do karmienia jest wprowadzana przez nos, aby stale pompować mieszaninę białek, tłuszczów i mikroelementów, aby zapewnić około 800 kalorii dziennie.

Według raportu magazynu TIME, dieta działa poprzez popychanie organizmu do wczesnych stadiów głodu. Kiedy kalorie są tak drastycznie redukowane, organizm reaguje wejściem w stan ketozy, w którym zaczyna spalać zmagazynowany tłuszcz.

Z drugiej strony, powodując tak szybką utratę wagi, dieta ta może spowodować, że organizm straci nie tylko tłuszcz, ale także masę mięśniową.

W swoim czasie dieta KE była trendem wśród narzeczonych, które chciały schudnąć przed swoim wielkim dniem.

Jakie jest ryzyko?

Badania przeprowadzone przez Stanford Medicine donoszą, że karmienie przez sondę nosowo-żołądkową może mieć pewne skutki uboczne, w tym:

• Zaparcia
• Odwodnienie
• Biegunki
• Problemy skórne (wokół miejsca wprowadzenia rurki)
• Problemy z rurką do karmienia, takie jak blokady (niedrożność) i mimowolne ruchy (przemieszczenie)

Pamiętaj, że dieta ta jest zalecana tylko dla osób, które nie otrzymują wystarczającej ilości składników odżywczych w konwencjonalny sposób lub pacjentów psychiatrycznych, którzy odmawiają jedzenia.

Długoterminowe zdrowie powinno być najważniejsze

Podsumowując, dotychczasowe trendy żywieniowe, z czasem ujawniły one brak stabilności i potencjalne długoterminowe zagrożenia dla zdrowia.

Obsesja na punkcie restrykcyjnych lub ekstremalnych diet może prowadzić do zaburzeń odżywiania. Z tego powodu ważne jest, aby pamiętać, że kluczem do zdrowego odżywiania jest przyjęcie zrównoważonego podejścia.

Owoce i warzywa są bogatym źródłem witamin, minerałów i błonnika, dlatego zaleca się włączenie ich do każdego posiłku. Pełne ziarna, takie jak brązowy ryż i komosa ryżowa, dostarczają błonnika, podczas gdy białka, takie jak kurczak, ryby, fasola i produkty mleczne, są niezbędne do rozwoju i regeneracji tkanek.

Ponadto ważne jest, aby nie zapominać o zdrowych tłuszczach, takich jak te znajdujące się w awokado, orzechach i oliwie z oliwek, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania mózgu. Zwróć także uwagę na porcje i umiarkowane spożycie przetworzonej żywności bogatej w cukry dodane, tłuszcze nasycone i sód.

Zamiast szukać szybkich rozwiązań, lepiej skupić się na ustanowieniu długoterminowych, zrównoważonych nawyków żywieniowych, które pozwalają regularnie dbać o ogólny stan zdrowia i dobre samopoczucie.