Słodziki i choroby serca: czy są ze sobą powiązane?

Ostatnie badania wiążą spożywanie słodzików ze zwiększonym ryzykiem chorób serca. Dlaczego tak się dzieje? Przyjrzymy się w tym artykule.

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Maria Patricia Pinero Corredor.

Ostatnia aktualizacja: 21 listopada, 2022

W ostatnich latach słodziki znalazły się w centrum uwagi ze względu na ich możliwy związek ze zwiększonym ryzykiem chorób serca. Substancje te nadają słodki smak potrawom i napojom. I chociaż najbardziej znanym jest cukier lub sacharoza, istnieją sztuczne wersje o tym samym przeznaczeniu.

Najgorsze jest to, że ich regularne przyjmowanie nie jest tak bezpieczne, jak wcześniej sądzono. W tej chwili zalecenia zdrowotne sugerują ograniczenie ich obecności w diecie tak bardzo, jak to możliwe. Przyjrzyjmy się, co nauka mówi o ich związku ze zdrowiem serca. Zobaczmy też, jak zmniejszyć ich spożycie.

Co to są słodziki i jak są klasyfikowane?

Słodziki to substancje nadające produktom słodki smak, przyjmując za wzorzec słodycz zapewnianą przez cukier. Mogą być syntetyczne lub naturalne; ponadto istnieją słodziki odżywcze i nieodżywcze. Te ostatnie dostarczają niewiele lub wcale kalorii, podczas gdy odżywcze zawierają kalorie.

Słodziki naturalne

• Sacharoza lub cukier trzcinowy
• Miód
• Cukier kokosowy
• Fruktoza
• Glukoza
• Cukier inwertowany
• Sorbitol
• Maltoza
• Stewia
• Daktyle
• Ekstrakty z owoców Luo Han Guo

Słodziki syntetyczne lub sztuczne

• Aspartam
• Sukraloza
• Sacharyna
• Neotam
• Acesulfam
• Adwantam

Mimo takiej klasyfikacji, termin „słodziki” zwykle odnosi się do produktów sztucznych. Na ogól mają one na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia problemów zdrowotnych związanych z nadmiernym spożyciem cukru czy sacharozy – takich jak otyłość czy skłonność do próchnicy zębów. Jednak ich regularna obecność w diecie budzi kontrowersje.

Słodziki a choroby serca: czy mają wpływ na nasze zdrowie?

Od lat prowadzone są badania nad różnymi słodzikami, aby poznać ich wpływ na nasze zdrowie. Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) stwierdziła, że większość substancji tego typu jest bezpieczna.

W rzeczywistości, po kilku badaniach ustalono, że ich toksyczność i częstość występowania różnych chorób przy ich stosowaniu są stosunkowo niskie. W związku z tym zostały dopuszczone do obrotu.

Jednak nowe doniesienia mówią o możliwym związku między stosowaniem słodzików a zwiększonym ryzykiem chorób serca. W badaniu opublikowanym w 2022 roku w czasopiśmie BMJ naukowcy odkryli, że regularne przyjmowanie tych substancji rzeczywiście zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Badanie przeprowadzone we Francji z udziałem 103 388 ochotników, z których 79,8% stanowiły kobiety, oceniało spożycie i wpływ sztucznych słodzików w diecie. Przeanalizowano wyniki z zapisami żywieniowymi, a także produkty przemysłowe spożywane przez każdego z uczestników.

Średnie spożycie sztucznych słodzików w jednej grupie wynosiło około 78 miligramów dziennie. Inne osoby wskazywały na niskie spożycie około 8 miligramów dziennie. Była też grupa osób, które nie spożywały tych substancji.

Okazało się, że spożycie sztucznych słodzików wiązało się ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ wystąpiły 1502 zdarzenia. W rzeczywistości były one najbardziej związane z ryzykiem choroby naczyniowo-mózgowej (777 zdarzenia).

Spożycie aspartamu wiązało się ze zwiększonym ryzykiem incydentów naczyniowo-mózgowych. Ponadto acesulfam potasowy i sukraloza odpowiadały zwiększonemu ryzyku choroby wieńcowej serca.

Badanie miało charakter obserwacyjny, więc nie udało się ustalić związku przyczynowego. Jednak naukowcy wzięli pod uwagę zmienne, takie jak inne czynniki związane ze stylem życia, które mogą powodować wzrost śmiertelności z powodu chorób serca.

Z tego punktu widzenia stwierdzono, że – nawet po tych dostosowaniach – nadal był sygnał o związku zwiększonego użycia słodzików z chorobami. Inni naukowcy, którzy analizowali to samo zjawisko, mają w tym zakresie swoje hipotezy.

Możliwe przyczyny

W innym badaniu, w którym analizowano ryzyko związane ze spożywaniem słodzików, wskazano na jego możliwy związek z chorobami sercowo-naczyniowymi. Wynika on z tego, że żywność zawierająca słodziki prowadzi do przybierania na wadze. Tak więc nadwaga i otyłość stają się wyzwalaczami.

Analiza wykazała również, że nadmierne spożycie substancji słodzących ma związek z częstszym występowaniem udaru mózgu tylko wśród osób otyłych. Mimo to stwierdzono również wzrost śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny wśród częstych konsumentów o normalnej wadze.

Oprócz powyższego, nadal jest prawdziwa hipoteza, że spożywanie sztucznych słodzików powoduje łaknienie i uzależnienie od cukru. Z kolei ma to wpływ na pobudzenie apetytu i przyrost masy ciała, co ma ścisły związek z chorobami serca.

Jak ograniczyć spożycie sztucznych słodzików

Sztuczne słodziki są szeroko stosowane w przemyśle spożywczym. Używa się ich nie tylko do zastąpienia cukru, ale także dlatego, że niektóre są słodsze niż sacharoza. Przetworzona żywność, która je zawiera, to między innymi:

• Napoje orzeźwiające
• Mieszanki napojów w proszku
• Słodycze
• Żywność w puszkach
• Dżemy i galaretki
• Nabiał
• Desery, wypieki i wyroby cukiernicze

Aby ograniczyć spożycie sztucznych słodzików, należy uważnie czytać etykiety wymienionych produktów spożywczych. Należy kontrolować spożycie trzech słodzików budzących szczególne obawy: acesulfamu potasu, sukralozy i aspartamu. Na przykład od 2018 roku FDA wskazała zalecane spożycie tych trzech słodzików.

• Acesulfam: ograniczenie do 15 miligramów
• Sukraloza: 5 miligramów
• Aspartam : 50 miligramów

Używaj innych rodzajów słodzików

Istnieją inne rodzaje naturalnych słodzików, które są bezpieczne dla zdrowia – na przykład ekstrakty z owoców Luo Han Guo, miód, stewia i cukier kokosowy. FDA nie ustaliła jeszcze limitu spożycia ekstraktów owocowych Luo Han Guo. W przypadku stewii bezpieczne spożycie to 4 miligramy.

W zależności od rodzaju przepisu, można również wykorzystać naturalną słodycz wielu produktów spożywczych, aby uniknąć stosowania słodzików i cukru. Chociaż badania wciąż trwają, odkrycia te są wystarczającym powodem, aby starać się ograniczyć ich spożycie.