Poznaj różne style starzenia się i wybierz najlepszy z nich

Starzenie się nie przebiega tak samo u wszystkich. Ogólnie rzecz biorąc, różni się w zależności od stanu zdrowia, nawyków i środowiska każdej jednostki.

Napisane i zweryfikowane przez pielęgniarka Maria Marin Garcia.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Nie wszyscy starzeją się w ten sam sposób, chociaż ludzie żyją teraz dłużej na całym świecie. Po raz pierwszy w historii oczekiwana długość życia większości populacji wynosi 60 lat lub więcej. W związku z tym obserwujemy też różne style starzenia się w populacji.

W związku z tym wszystkie kraje stoją przed poważnymi wyzwaniami związanymi z przygotowaniem systemów opieki zdrowotnej i społecznej, aby poradzić sobie z tą zmianą demograficzną. Warto więc wiedzieć, jakie style starzenia funkcjonują w dzisiejszym społeczeństwie i który jest najbardziej odpowiedni.

W tym artykule wyjaśnimy to szczegółowo.

Co rozumiemy przez starzenie się?

Starzenie się określa się jako chronologiczny upływ czasu w organizmie człowieka. Ponadto na poziomie biologicznym oznacza nagromadzenie w czasie wielu uszkodzeń komórkowych i molekularnych. W konsekwencji proces ten prowadzi do spadku zarówno zdolności fizycznych, jak i umysłowych, co z kolei zwiększa ryzyko chorób i śmierci.

Z drugiej strony wydłużanie się średniej długości życia stwarza nowe możliwości. W ciągu tych dodatkowych lat życia ludzie mogą podejmować nowe zajęcia, takie jak kontynuowanie studiów, rozpoczynanie nowego zawodu lub podejmowanie starych hobby.

Jednak rozwój tych możliwości zależy w dużej mierze od najważniejszego czynnika: zdrowia. Z reguły, jeśli starsi ludzie zachowują dobre zdrowie, będą mogli robić podobne rzeczy jak młody człowiek.

Z drugiej strony, jeśli pojawi się wiele chorób powodujących niepełnosprawność, ich jakość życia będzie uwarunkowana dolegliwościami. Ten właśnie aspekt ma duży wpływ na style i rodzaje starzenia się.

Co wpływa na proces starzenia się?

Zmiany związane ze starzeniem się nie przebiegają w ten sam sposób u wszystkich. Wręcz przeciwnie, u każdego z nas starzenie przebiega bardzo różnie i zależy od wielu czynników, które nas warunkują. Przede wszystkim kluczowe elementy wypływające na style starzenia się to:

• Czynniki genetyczne
• Upływ czasu i naturalny proces zużycia
• Czynniki biologiczne, takie jak degradacja układów organizmu
• Styl życia, środowisko i sytuacje społeczne

To zaskakujące, ale naukowcy odkryli, że stan zdrowia pogarsza się nie tyle z powodu zużywania ciała, ile z powodu nieużywania. Przykładem tego jest emerytura, kiedy na skutek bezczynności zaczynają się choroby. Ponadto ciało jest wysoce modyfikowalne i jego sprawność może być poprawiana lub utrzymywana poprzez ćwiczenia fizyczne i umysłowe.

Cechy zmieniające się wraz z wiekiem

Niestety z biegiem czasu nasze uwarunkowania się zmieniają stają się bardziej indywidualne. Do cech starości należą głownie omówione poniżej:

• Heterogeniczność: Starzenie się ludzi jest bardzo zróżnicowane. Niektóre osoby prowadzące siedzący tryb życia nie wykonują aktywności fizycznej i żyją przez wiele lat. Z drugiej strony inni spędzają życie w pracy wymagającej sprawności umysłowej, a po przejściu na emeryturę zapadają na chorobę, która prowadzi do szybszego starzenia się lub demencji.
• Podatność: wraz z wiekiem wzrasta ryzyko chorób i osłabienia.
• Choroby współistniejące: Często występuje wiele chorób, które pojawiają się jedna na bazie drugiej (efekt domina).
• Czynniki jatrogenne: dotyczą osób, które przyjmują wiele leków lub przyjmują je w niewłaściwy sposób. Dlatego mogą powodować znaczące skutki uboczne. Problemy te występują bardzo często, mogą jednak pozostać niezauważone i powodować większą podatność na kolejne choroby.
• Niepewność: starsze osoby często cierpią na różne deficyty społeczne. Wiele z nich kończy życie w izolacji, co jeszcze zwiększa ich kruchość.
• Zmniejszona zdolność przystosowania się do zmian (społecznych, środowiskowych i biologicznych): im ludzie są starsi, tym węższa jest ich strefa komfortu.
• Zależność od innych ludzi.
• Negatywne stereotypy tworzone przez społeczeństwo podsycają negatywne nastawienie do osób starszych.

Wszystkie czynniki i cechy, które na nas wpływają i które nasilają się wraz z wiekiem, determinują różne sposoby i style starzenia, w zależności od typu życia, genetyki i otaczającego nas środowiska.

Jakie style starzenia występują w dzisiejszym społeczeństwie?

W związku z powyższym starzenie się może przebiegać na różne sposoby:

• Starzenie się “zwyczajne”: normalne starzenie się, które sprawia, że stopniowo tracimy funkcje, w naturalny sposób
• Udane starzenie się: starzenie trwające do 90-100 lat (stulatkowie)
• Zdrowe starzenie się ( WHO ): starzenie się bez zależności, wolne od niepełnosprawności
• Aktywne starzenie się (WHO): starzenie się z maksymalnym zachowaniem zdolności funkcjonalnych oraz w pełnej aktywności fizycznej, umysłowej i społecznej.

Dobre nawyki umożliwiające zdrowe starzenie się

Najlepszym sposobem, jeśli chodzi o style starzenia, byłoby połączenie zdrowego i aktywnego życia w podeszłych latach.

Aby osiągnąć to założenie, należy uwzględnić promocję zdrowia, ukierunkowaną na zachęcanie do nawyków, takich jak np.:

• Zbilansowane odżywianie
• Codzienna aktywność fizyczna i psychiczna
• Kontakt osób starszych ze społeczeństwem
• Zdrowe środowisko
• Polityka socjalna i opieka społeczna
• Pomoc i wsparcie

Podsumowując, na poziomie ogólnym oczekiwana długość życia jest powiązana z nawykami i środowiskiem danej osoby. Dlatego, aby przeżyć zdrową i spokojną starość, specjaliści zalecają stosowanie się do wyżej wymienionych rad.

Ponadto wskazane jest regularne odwiedzanie lekarza, aby szybko wykryć ewentualne problemy zdrowotne.