Metylofenidat: co to jest i do czego służy?
Metylofenidat jest lekiem wskazanym w leczeniu zespołu nadpobudliwości z deficytem uwagi. Jest również stosowany w leczeniu zespołu częstoskurczu ortostatycznego i narkolepsji.
Jednak metylofenidat można również stosować, oczywiście zawsze pod kontrolą lekarską, w leczeniu przypadków przewlekłego zmęczenia i depresji opornych na zwykłe leczenie.
Metylofenidat – kilka słów na temat historii leku
Stosowanie stymulantów w objawowym leczeniu narkolepsji sięga lat 30-tych XX wieku, kiedy zaczęto przepisywać pacjentom efedrynę i amfetaminę.
Później, dzięki badaniom klinicznym, zaobserwowano znaczny postęp u nadpobudliwych dzieci, którym podawano rodzaj amfetaminy, w szczególności siarczan benzedryny. Już w 1944 roku, podczas drugiej wojny światowej po raz pierwszy zsyntetyzowano metylofenidat.
Podczas konfliktu eksperymentowano z wieloma chemicznymi wariantami amfetaminy. Poszukiwano bowiem cząsteczek o analogicznych właściwościach, ale o mniej niekorzystnych lub łagodniejszych skutkach.
Następnie, w roku 1954 zgłoszono i zatwierdzono patent na metylofenidat. Działanie tego leku na ludzki organizm ujawniło mniej neurowegetatywne skutki uboczne, w porównaniu z lekami tego rodzaju znanymi do tej pory.
W jakim celu stosuje się metylofenidat?
Lek ten należy do klasy związków o strukturze piperydyny. Zwiększa poziom dopaminy i noradrenaliny w mózgu dzięki swojej zdolności do hamowania wychwytu zwrotnego odpowiednich transporterów monoamin.
Metylofenidat ma strukturę podobną do amfetaminy, ale nie jest neurotoksyczny. W ten sposób nie powoduje również takich samych efektów jak amfetamina. Zobaczmy bardziej szczegółowo, w jakich patologiach przepisuje się ten lek.
Zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi czyli ADHD
Jest to zaburzenie neurobiologiczne powstające w dzieciństwie, dotykające ponad 5% dzieci na świecie. Dokładne przyczyny rozwoju tej choroby nie są obecnie znane. Rozważa się jednak możliwość kombinacji różnych czynników ryzyka działających jednocześnie.
Jednak chociaż dokładne przyczyny nie są znane, stwierdzono, że czynniki genetyczne i środowiskowe mają duży wpływ na rozwój ADHD. Ponadto zaburzenie nadpobudliwości z deficytem uwagi ma prawdopodobieństwo dziedziczenia wynoszące aż 76%.
Z drugiej strony, jeśli chodzi o charakterystyczne objawy tej choroby, możemy wspomnieć o 3 podstawowych objawach:
- Deficyt uwagi
- Nadpobudliwość
- Impulsywność
Aby jednak było możliwe powiązanie tych objawów z ADHD, muszą być spełnione pewne warunki:
- Muszą pojawić się przed ukończeniem 7 lat.
- Objawy powinny się utrzymywać przez okres co najmniej 6 miesięcy.
- Muszą wpływać na co najmniej dwa obszary życia dziecka.
- Symptomy muszą mieć znaczący wpływ, znacznie pogarszając poziom wydajności i wyniki dziecka.
Zobacz także: Zaburzenia opozycyjno-buntownicze u dzieci
Zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej
Zespół ten charakteryzuje się zawrotami głowy lub uczuciem omdlenia u osoby, która jest nim dotknięta. Może dojść do wywołania choroby, gdy autonomiczny układ nerwowy nie działa prawidłowo.
W zespole posturalnej tachykardii ortostatycznej naczynia krwionośne nie kurczą się wystarczająco, aby zapewnić odpowiednie ukrwienie mózgu.
W ten sposób, aby utrzymać wystarczający dopływ krwi do prawidłowego funkcjonowania mózgu, autonomiczny układ nerwowy powoduje, że serce zwiększa częstotliwość uderzeń i pojawiają się tachykardie.
Ta choroba, w której przepisuje się pacjentom metylofenidat, może wystąpić po raz pierwszy po infekcji wirusowej lub po urazie. Jednak bardzo trudno jest ustalić, czy jedna z tych okoliczności jest rzeczywistą przyczyną tego stanu.
Obecnie trwają badania mające na celu lepsze zrozumienie przyczyny zespołu posturalnej tachykardii ortostatycznej.
Przeczytaj również: Trzepotanie przedsionków: objawy i przyczyny tego problemu
Metylofenidat stosowany w narkolepsji
Zaburzenie to charakteryzuje się ekstremalną lub naglą sennością w ciągu dnia i nagłym atakiem snu. Osoby z narkolepsją często mają trudności z nieprzerwanym utrzymaniem stanu czuwania przez długi czas, niezależnie od okoliczności.
Podobnie jak w przypadku pozostałych dwóch schorzeń, konkretna przyczyna narkolepsji nie jest jeszcze dziś znana. Jednak zaobserwowano, że pacjenci z tym zaburzeniem mają niski poziom hipokretyny. Jest to substancja występująca w mózgu, która pomaga regulować stan czuwania i snu.
Wniosek
Metylofenidat to lek wydawany na receptę, głównie w leczeniu zespołu nadpobudliwości z deficytem uwagi. Stosuje się go również w leczeniu innych chorób układu nerwowego.
Zawsze należy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza i radami farmaceuty, ponieważ metylofenidat to lek, który ma poważne działania niepożądane. Pamiętaj, że jego niewłaściwe stosowanie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych a nawet śmierci.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Vademecum. (2015). Metilfenidato. https://doi.org/Medicamentos Genericos Intercambiables
- Brant, L. C., & Carvalho, T. R. F. (2012). Metilfenidato: Medicamento gadget da contemporaneidade. Interface: Communication, Health, Education. https://doi.org/10.1590/S1414-32832012000300004
- Saúde, B. B. de A. de T. em. (2014). Metilfenidato no tratamento de crianças com transtorno de déficit de atenção e hiperatividade. In Portal anvisa.
