Gelotofobia: jak przezwyciężyć strach przed wyśmiewaniem

Osoby cierpiące na gelotofobię charakteryzują się nadmiernym i niekontrolowanym strachem przed dokuczaniem. Dowiedz się więcej w tym artykule.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Maria Fatima Seppi Vinuales.

Ostatnia aktualizacja: 11 grudnia, 2022

Prawdopodobnie byłeś w sytuacji, w której grupa przyjaciół śmiała się z powodu twojego wstydliwego doświadczenia: upadek, pomyłka, coś głupiego, co powiedziałeś… Mogło to spowodować u ciebie dyskomfort. Może nawet straciłeś chęć powrotu do tej grupy. Jeśli brzmi to znajomo, dowiedz się, że takie zjawisko określa się jako gelotofobia.

Odnosi się to do stanu, w którym dana osoba czuje się tak niepewnie wśród ludzi, ponieważ boi się, że zostanie wyśmiana. W konsekwencji zaczyna wycofywać się ze swojego społecznego środowiska.

Czy to brzmi znajomo? Może znasz kogoś takiego?

Zobaczmy trochę więcej na temat tego, czym jest gelotofobia.

Czym jest gelotofobia?

Gelotofobia to nadmierny, irracjonalny i niekontrolowany strach przed ośmieszeniem, staniem się obiektem kpin. Istotną wadą dla tych, którzy cierpią na gelotofobię, jest to, że zwykle nie jodbierają śmiechu jako czegoś pozytywnego. W wielu przypadkach, gdy słyszą śmiejącą się grupę ludzi, automatycznie zakładają, że są wyśmiewani.

Nie przychodzi im do głowy, że te osoby może się śmieją, bo ktoś właśnie opowiedział dowcip lub wspominają starą anegdotę. W ten sposób gelotofobia prowadzi do tego, że osoba dotknięta chorobą zaczyna mieć zachowania lub myśli podobne do paranoidalnych.

Na koniec warto wyjaśnić, że należy przeprowadzić diagnostykę różnicową, aby stwierdzić, czy jest to gelotofobia, a nie inny stan kliniczny. Bardzo często ten rodzaj strachu jest mylony z zaburzeniem osobowości unikającej lub zaburzeniem osobowości schizoidalnej.

Oznaki i objawy gelotofobii

Kiedy pojawia się sytuacja fobiczna, osoba cierpiąca na nią może między innymi odczuwać niepokój, duszność, chęć ucieczki, bardzo intensywny dyskomfort, nerwowość, pocenie się, drżenie rąk.

W rzeczywistości niektóre z najczęstszych oznak i objawów gelotofobii są następujące:

• Nadmierny strach przed wyśmianiem lub ośmieszeniem ze strony innych.
• Niepokój i dyskomfort w obliczu śmiechu innych ludzi.
• Nieśmiałość i zakłopotanie. Często tacy ludzie są zamknięci w sobie i starają się nie zwracać na siebie uwagi.
• Sztywność mięśni, unikanie spojrzenia, niezręczne ruchy. Jest to znane jako zespół Pinokia.

Przyczyny i pochodzenie gelotofobii

Podobnie jak wiele fobii, gelotofobia jest często wynikiem wcześniejszego traumatycznego doświadczenia, które rozwija ten strach. Na przykład może to mieć miejsce w przypadku osoby, która poszła na zakupy z bielizną uwięzioną między spodniami a inną częścią garderoby. W związku z tym była wyśmiewana, ludzie dokuczali jej i gapili się przez całą drogę i w supermarkecie.

Ta osoba zdała sobie sprawę, że jest obserwowana. Czuła się niezręcznie i była zawstydzona, nie wiedząc, co się dzieje. Dopiero po powrocie do domu była w stanie określić, na czym polegała sytuacja. Jednak wydarzenie już wywołało u niej taki strach i gorycz, że stało się precedensem fobii.

Przyczyny gelotofobii wiążą się z lękiem przed ośmieszeniem, który mógł mieć miejsce w dzieciństwie lub we wczesnym okresie dojrzewania, w trakcie formowania się tożsamości. Ci, którzy żyją z tym strachem, rozwijają nieufną i defensywną osobowość, ponieważ każda okazja może potencjalnie sprzyjać ośmieszeniu.

Konsekwencje gelotofobii

Gelotofobia należy do fobii, które powodują największe pogorszenie na poziomie relacji społecznych. Na przykład strach przed samolotami (środkiem transportu, z którego korzystamy tylko przy określonych okazjach) nie jest tym samym, co irracjonalny lęk przed sytuacją, która zwykle ma miejsce, gdy wokół są inni ludzie. Czyli bardzo często.

Tak więc osoba, która boi się wyśmiewania, postanawia pozostać w domu i unika planów towarzyskich, aby uniknąć dokuczania. Ponadto niektóre z najczęstszych konsekwencji to:

• Ich samoocena zwykle również ulega uszkodzeniu, ponieważ ci ludzie czują się bezwartościowi i umniejszeni.
• Mogą cierpieć z powodu wycofania i nieśmiałości.
• Osoby z gelotofobią często doświadczają stresu w sytuacjach śmiechu, więc mogą wydawać się osobą, która nie ma poczucia humoru ani zabawy.
• Mogą stwarzać wrażenie osób zdystansowanych i zimnych.

Jak poradzić sobie ze strachem przed dokuczaniem

Po pierwsze, ważne jest, aby zrozumieć, że fobia nie jest zwykłym strachem. Jest to intensywny strach, który powoduje faktyczny dyskomfort u osoby i pogarsza różne obszary jej życia. Dlatego konieczne jest pomaganie ludziom, którzy znajdują się w trudnej sytuacji i zachęcanie ich do szukania profesjonalnej pomocy.

Jak we wszystkich fobiach, podejście terapeutyczne do gelotofobii opiera się na ćwiczeniu technik ekspozycji. Posuwamy się krok po kroku, stopniowo.

Po pierwsze, terapeuci zazwyczaj proponują ekspozycję w wyobraźni. Proszą osobę, aby zwizualizowała i wyraziła, jak wyglądałaby scena, której się boją, podczas gdy terapeuta im towarzyszy i prowadzi. Gdy pacjent nabierze pewności siebie, może nastąpić ostatni etap ekspozycji na rzeczywistą sytuację społeczną.

Z drugiej strony pracują również nad restrukturyzacją poznawczą, która pozwala im identyfikować myśli leżące u podstaw strachu. Celem jest zastąpienie ich bardziej funkcjonalnymi.

Zalecane jest również wykorzystanie technik dramatycznych i humorystycznych w odgrywaniu ról. Na przykład ludzie powinni być w stanie określić, co ich wprawia w zakłopotanie, a następnie umieścić to na scenie, aby uchwycić swoją słabość i przekształcić ją w naturalne źródło śmiechu.

W ten sposób mogą aktywnie zacząć postrzegać sytuację inaczej. To ćwiczenie jest wykonywane według zestawu instrukcji i musi być prowadzone przez profesjonalistę.

Wreszcie, niezbędna jest praca z pacjentami nad różnymi technikami relaksacyjnymi, aby poradzić sobie z bodźcem fobicznym. W ten sposób nie poczują, że muszą uciekać lub unikać sytuacji.

Gelotofobia: kiedy wszystko jest odbierane jako osobisty atak

W tym artykule wyjaśniliśmy, że jedną z największych trudności związanych z gelotofobią jest to, że ludzie, którzy ją przeżywają, czują się tak, jakby byli obiektem ośmieszenia. Inni mogą śmiać się, patrzeć na nich lub szeptać wokół nich i to zamienia się dla nich w naturalne źródło tortur.

Reakcje to ucieczka lub unikanie. Zdarzają się jednak również przypadki przemocy i urazy w relacjach..

Wyobraź sobie, jak trudne jest życie osoby, która postrzega śmiech jako problem lub zagrożenie. Dlatego tak ważna jest edukacja na temat fobii, ponieważ musimy wspierać tych, którzy na nie cierpią i rozumieć przyczyny pewnych zachowań.

Wreszcie, musimy unikać kpin, wyśmiewania i poniżania dzieci i młodzieży jako grup społecznych w ogóle i jako jednostek. Wszyscy mamy w tym swoją rolę do odegrania. Jako jednostki, ważne jest również, abyśmy pracowali nad naszą solidną samooceną i tolerancją na frustrację.