Czym jest przerwa psychotyczna?

Znajomość typowych objawów i etapów załamania psychotycznego może pomóc osobie szybciej je wykryć i uzyskać pomoc.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Maria Fatima Seppi Vinuales.

Ostatnia aktualizacja: 14 czerwca, 2023

Zdrowie psychiczne nie zawsze jest czymś, o czym lubimy rozmawiać. Październik, miesiąc poświęcony mówieniu o zdrowiu psychicznym, pokazał, że równie potrzebne, co pilne jest zajęcie się chorobami psychicznymi, aby przestały być tematem tabu i przyczyną dyskryminacji. Zobaczmy zatem, na czym polega przerwa psychotyczna.

Jednak zanim przejdziemy do jej charakterystyki, dobrze jest najpierw zrozumieć, czym jest psychoza.

Psychoza to choroba psychiczna charakteryzująca się utratą poczucia rzeczywistości. Na ogół jej początek występuje przed 20 rokiem życia i może być spowodowany wieloma czynnikami, między innymi genetycznymi, biologicznymi, środowiskowymi i zwiększoną podatnością na stres.

Czym jest przerwa psychotyczna?

Najbardziej widoczne zmiany podczas załamania psychotycznego pojawiają się na poziomie myśli, percepcji, zachowania i emocji. Sposób, w jaki się prezentuje przerwa psychotyczna, różni się w zależności od osoby i może również zmieniać się w czasie.

Bardzo ważne jest, aby wiedzieć, że załamanie psychotyczne zwykle wysyła wcześniej pewne znaki ostrzegawcze. Chociaż wiele z nich może być mylących ze względu na ich niespecyficzność, rodziny, w których zdiagnozowano psychozę, mogą przyjrzeć się bliżej jej początkom, aby zawczasu coś z tym zrobić.

Najczęstsze objawy pozwalające na rozpoznanie załamania psychotycznego można podzielić na pozytywne i negatywne. Te pierwsze są następujące:

• Zmiany w sposobie myślenia: nie ma związku między pytaniem a odpowiedzią; osoba wydaje się zdezorientowana lub zagubiona.
• Halucynacje: odnoszą się do postrzegania czegoś, co nie istnieje. Najczęstszą formą jest słyszenie głosów.
• Urojenia: osoba postrzega lub wierzy w coś, co w rzeczywistości się nie dzieje. Na przykład może myśleć, że ktoś ją obserwuje, aby ją porwać.

Objawy negatywne są następujące:

• Zmiany wzorca snu.
• Zaniedbanie higieny osobistej.
• Apatia i brak motywacji.
• Poczucie obcości lub oderwania od rzeczywistości.
• Utrata zainteresowania i zdolności do cieszenia się rzeczami, które wcześniej sprawiały nam przyjemność.
• Trudności z koncentracją oraz rozpoczęciem i zakończeniem zadania.

Przyczyny załamań psychotycznych

Istnieje wiele przyczyn przerwy psychotycznej. Wśród głównych znajdują się te związane z wcześniejszymi chorobami, takimi jak schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa i inne zaburzenia psychotyczne. Może również być skutkiem nadużywania substancji, zwłaszcza w przypadku substancji halucynogennych.

Przerwa psychotyczna i jej fazy

Identyfikując objawy, możemy również rozpoznać, jak ogólnie przebiega rozwój załamania psychotycznego. Musimy zrozumieć, że postrzeganie rzeczywistości ulega tymczasowej, ale nagłej zmianie.

Jest to sytuacja ryzykowna, ponieważ wpływa na świadomość siebie i otoczenia. W związku z tym sensie również staje się nieprzewidywalne.

Fazy przerwy psychotycznej są zwykle następujące:

• Faza prodromalna: jej objawy są podobne do innych sytuacji, które niekoniecznie kończą się załamaniem.
• Faza ostra: pojawiają się objawy wskazujące na psychozę.
• Faza emisji: stopniowo objawy znikają, a osoba zaczyna zdrowieć.

Jak radzić sobie z psychotyczną przerwą

Ogólnie rzecz biorąc, przerwa psychotyczna zwykle nie trwa długo. Najlepiej jednak szukać pomocy na oddziale ratunkowym.

Często trudno jest powstrzymać osobę przed nieracjonalnymi działaniami, a próba zrobienia tego jest również niebezpieczna. Na przykład w niektórych przypadkach personel ratunkowy może być zmuszony do unieruchomienia osoby, która ma przerwę psychotyczną. Wymaga to działania na kończynach dolnych i górnych, aby zapobiec uderzeniu lub zranieniu siebie lub innych.

Przez cały czas ważne jest, aby starać się zachować spokój i unikać kłótni lub konfrontacji. Nie zaleca się również bagatelizowania sytuacji.

Z drugiej strony konieczne jest zapewnienie ochrony i wsparcia osobie dotkniętej chorobą. Poszanowanie jej praw jako osoby i niepodejmowanie decyzji w jej imieniu jest koniecznością, chyba że jej życie jest zagrożone.

Uwaga na temat nawrotów

Przy pomocy leków i odpowiedniego podejścia psychologicznego można osiągnąć pewną stabilizację w przypadku załamań psychotycznych. Konieczne jest jednak również przygotowanie na nawroty zarówno pacjenta, rodziny oraz jak i ich sieci wsparcia i opieki.

Nawroty często mają ogromny wpływ emocjonalny i psychologiczny, ponieważ wiele osób często postrzega je jako „powrót do zera”. Z czasem, gdy widać poprawę, wskazane jest ponowne włączenie ich do swoich zajęć, aby miały coś do zrobienia i czuły się przydatne.

Uczestnictwo w grupach wsparcia też działa bardzo dobrze.

Konieczne jest „znormalizowanie” pojawiania się wybuchów psychotycznych zgodnie z oczekiwaniami, starając się zapobiec ich nieproporcjonalnemu wpływowi na pewność siebie danej osoby. Jednocześnie ważne jest, aby dbać o czynniki ochronne (np. aktywność i rutynę, unikanie spożywania alkoholu) i zwracać uwagę na czynniki ryzyka (ciągły stres, brak snu).

Należy dążyć do równowagi w dynamice rodziny, unikając nadmiernej opieki, która, mimo dobrych intencji, osłabia osobę i uniemożliwia jej rozwijanie autonomii. Z drugiej strony wyczerpuje także opiekunów. W wyniku stresu i wypalenia, opiekunowie nie są w stanie zaoferować na czas empatycznej odpowiedzi.