Awitaminoza: jak niedobór witamin wpływa na zdrowie?
Awitaminoza to całkowity brak witamin w organizmie. Taki stan jest jednak bardzo rzadki. Znacznie częściej występuje hipowitaminoza, np. niedobór witaminy D. Witaminy są dla naszego organizmu niezbędnymi składnikami odżywczymi.
Jeżeli nie przestrzegasz zbilansowanej diety, możesz nie dostarczać organizmowi ich zalecanych dziennych dawek. Efektem tego może być właśnie awitaminoza. Dlatego tak ważne jest, aby dieta składała się ze wszystkich grup żywności.
Awitaminoza – przyczyny
Porównując zapotrzebowanie naszego ciała na codzienne spożycie białek czy węglowodanów, ilości witamin, których potrzebujemy, są stosunkowo niewielkie. Mimo to wiele osób wciąż nie dostarcza organizmowi odpowiedniej ilości witamin.
Ścisłe i restrykcyjne diety mogą prowadzić do awitaminozy. Tego rodzaju diety nie pozwalają na przyjmowanie minimalnych zalecanych ilości niektórych witamin. Nie chodzi tu jednak tylko o dobrowolne diety odchudzające. Niedostateczna dieta może wynikać z zewnętrznych uwarunkowań żywnościowych, takich jak głód, susza, konflikty zbrojne lub ruchy uchodźców.
Jednakże awitaminoza powstaje często z powodu narzuconych sobie ograniczeń pokarmowych. Obejmuje to zbyt surowe diety, które nie są monitorowane przez profesjonalistów i eliminują podstawowe grupy żywności. Zalicza się tu także nieodpowiednie nawyki żywieniowe, które utrzymują się przez dłuższy czas.
Przeczytaj również: 6 witamin, które musisz mieć w swojej diecie
Wzrost potrzeb żywieniowych
Możliwe jest wystąpienie niedoboru spowodowanego na przykład karmieniem piersią. Etap szybkiego rozwoju lub zbyt intensywna aktywność fizyczna może również powodować ten stan. W tych przypadkach, pomimo spożywania tych samych ilości pokarmu, występuje niedobór. Są to bowiem sytuacje, w których organizm potrzebuje większych dawek witamin w pożywieniu.
Zwiększony poziom utraty witamin
Problem rozwinie się, gdy zwiększony poziom utraty witamin będzie trwał przez dłuższy czas. Jest to również dość powszechne w przypadku chorób, którym towarzyszy przewlekła biegunka, takich jak celiakia, choroby zapalne jelit czy nietolerancja pokarmowa.
Awitaminoza a palenie tytoniu
Badanie opublikowane w czasopiśmie medycznym American Journal of Public Health wykazuje, że nawyk palenia zwykle degraduje znaczną część witaminy C. Jeśli więc jesteś palaczem, zwiększ spożycie tej witaminy.
Alkoholizm
Według publikacji w International Journal for Vitamin and Nutrition Research wielu pacjentów z przewlekłym alkoholizmem jest niedożywionych. Może się to mieć dwie przyczyny. Alkoholicy mogą nie odżywiać się odpowiednio i nie dostarczać organizmowi niezbędnych składników odżywczych. Z drugiej strony alkohol upośledza prawidłowe trawienie i zmniejsza wchłanianie witamin.
Witaminy
Witaminy inicjują i stymulują wszystkie niezbędne do życia i zdrowia reakcje biochemiczne organizmu. Dlatego też są tak bardzo ważne!
Ogólnie rzecz biorąc, 13 niezbędnych witamin można podzielić na dwie grupy:
- Witaminy rozpuszczalne w wodzie, które należy przyjmować codziennie, ponieważ ich wydalanie następuje niemal natychmiastowo.
- Witaminy nierozpuszczalne w wodzie lub rozpuszczalne w tłuszczach, które organizm przechowuje przez wiele tygodni, a nawet miesięcy.
Aby lepiej zrozumieć dzisiejsze zagadnienie, przyjrzymy się, co dzieje się w organizmie w przypadku niedoboru konkretnych witamin.
Awitaminoza witamin rozpuszczalnych w wodzie
Oto lista witamin rozpuszczalnych w wodzie oraz zaburzenia wywołane ich niedoborem.
- Brak kwasu askorbinowego, czyli witaminy C może prowadzić do zmian w jamie ustnej, skórze i włosach oraz do większej predyspozycji do złamań. Chorobą związaną z niedoborem tej witaminy jest szkorbut.
- Niedobór tiaminy, czyli witaminy B1 może powodować różnego rodzaju problemy. Należą do nich zaburzenia neurologiczne, sercowo-naczyniowe i psychiczne. Ponadto do stanów klinicznych, które mogą pojawić się z powodu niedoboru tiaminy należą: encefalopatia Wernickego i zespół Korsakowa.
- Niedobór ryboflawiny, czyli witaminy B2 powoduje zmiany w błonach śluzowych, szczególnie w jamie ustnej i oczach. Może również wystąpić obrzęk języka, suchość oczu i uporczywe łzawienie.
- Niedobór niacyny, czyli witaminy B3 objawia się występowaniem zaburzeń żołądkowo-jelitowych, dermatologicznych i otępienia. Może również dojść do rozwoju choroby zwanej pelagrą.
- Niedobór kwasu pantotenowego, czyli witaminy B5 może prowadzić do zaburzeń dermatologicznych, trawiennych i neurologicznych.
- Niedobór pirydoksyny, czyli witaminy B6 może powodować anemię oraz problemy neurologiczne, nerwowe i trawienne.
- Niedobory kwasu foliowego, czyli witaminy B9 mogą prowadzić do różnych problemów. Przede wszystkim ten rodzaj niedoboru może powodować niedokrwistość megaloblastyczną. Ponadto witamina ta jest niezbędna do prawidłowego rozwoju płodu.
- Niedobór biotyny, czyli witaminy B8 może powodować drgawki, łysienie, zapalenie skóry i opóźniony rozwój psychoruchowy.
- Niedobór kobalaminy, czyli witaminy B12 może powodować anemię złośliwą i problemy nerwowo-mięśniowe lub związane z układem krwionośnym.
Przeczytaj także: Witaminy na co dzień – Zalecenia dla 20-,30- i 40-latków
Awitaminoza witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
- Witamina A odgrywa bardzo ważną rolę w widzeniu. Jej niedobór prowadzi do ślepoty nocnej. Ponadto może to również osłabić układ odpornościowy.
- Witamina D jest ważna dla zdrowia kości i do zmniejszenia ryzyka złamań. Jest to również najczęściej diagnozowany niedobór witamin.
- Niedobór witaminy K prowadzi do chorób krwotocznych u noworodków i krwotoków u dorosłych.
- Niedobór witaminy E może powodować niedokrwistość hemolityczną i deficyty neurologiczne.
Jeśli podejrzewasz u siebie którykolwiek z tych niedoborów, koniecznie udaj się do lekarza. Jeżeli chcesz ustrzec się niedoborów lub musisz uzupełnić braki witaminowe, przestrzegaj zdrowej i zrównoważonej diety. Uwzględnij w niej wszystkie grupy żywności. Ponadto, jeśli spożywana przez Ciebie żywność nie zaspokaja wszystkich Twoich potrzeb witaminowych, możesz zdecydować się na przyjmowanie suplementów.
Skonsultuj się z lekarzem, który określi najlepszą opcję dla Ciebie.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Brown DD., Nutritional considerations for the vegetarian and vegan dancer. J Dance Med Sci, 2018. 22(1): 44-53.
- Valentin M., Mazeau PC., Zerah M., Ceccaldi PF., et al., Acid folic and pregnancy: a mandatory supplementation. Ann Endocrinol, 2018. 79 (2): 91-94.
- Schectman G., Byrd JC., Gruchow WH., The influence of smoking on vitamin C status in adutls. Am J Public Heatlh, 1989.
