Zmiany w mózgu spowodowane siedzącym trybem życia

W dzisiejszym społeczeństwie, wraz z rozwojem udogodnień domowych, środków transportu, technologii czy na skutek długich godzin pracy, coraz więcej osób prowadzi siedzący tryb życia, który może być szkodliwy dla zdrowia.

Napisane i zweryfikowane przez pielęgniarka Maria Marin Garcia.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Aby dowiedzieć się, czy zachodzą zmiany w mózgu z powodu siedzącego trybu życia, najpierw musimy dokładnie wiedzieć, czym się charakteryzuje taki styl. Prawdopodobnie wszyscy to wiemy, ale w ramach wyjaśnienia warto podkreślić, że ludzie prowadzący siedzący tryb życia praktycznie nie ćwiczą.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia są ważnymi czynnikami ryzyka śmiertelności na całym świecie. Zwiększają ryzyko chorób niezakaźnych, takich jak choroby układu krążenia, cukrzyca i nowotwory.

Szacuje się, że co czwarta osoba dorosła na świecie nie ma wystarczającego poziomu aktywności fizycznej. Podobnie co najmniej 60% populacji nie angażuje się w aktywność fizyczną w celu uzyskania korzyści zdrowotnych.

Kilka badań potwierdza, że ćwiczenia fizyczne wywołują pozytywne zmiany w mózgu w perspektywie krótko- i długoterminowej. Ale z drugiej strony, czy brak aktywności fizycznej może negatywne wpływać na mózg? Wszystkie odpowiedzi na swoje pytania znajdziesz w tym artykule.

Jakie zmiany w mózgu wywołuje siedzący tryb życia?

Jeszcze dwie dekady temu wielu naukowców uważało, że struktura mózgu zostaje całkowicie ukształtowana po osiągnięciu dorosłości. Twierdzono, że nie jest możliwe stworzenie nowych komórek mózgowych lub zmiana struktury tych, które już istniały. Obecnie jednak wykazano, że ćwiczenia mogą kształtować mózg poprzez stymulację tworzenia nowych komórek.

Co więcej, ćwiczenia to jeden z najważniejszych czynników zmieniających mózg. Logiczne więc, że brak aktywności również może powodować zmiany, w tym przypadku jednak w odwrotnym kierunku. Otóż siedzenie przez wiele godzin powoduje przerzedzenie przyśrodkowego płata skroniowego, obszaru naszego mózgu związanego z tworzeniem się pamięci.

Nasz mózg ma wiele połączeń, aby kontrolować wszystkie funkcje życiowe organizmu. Należą do nich na przykład oddychanie, ciśnienie krwi, pamięć, praca serca i wiele innych czynności wykonywanych nieświadomie.

Jeśli prowadzimy siedzący tryb życia, w strukturach nerwowych mózgu, które tworzą te połączenia, mogą wystąpić zmiany. Z tego powodu brak aktywności fizycznej ma negatywny wpływ na nasze zdrowie.

Przykład, który pomógł nam zrozumieć zmiany w mózgu spowodowane siedzącym trybem życia

Fakt ten udowodniono niedawno w badaniu przeprowadzonym przez Szkołę Psychologii na Wayne State University/. W ramach badania dokonano obserwacji aktywności mózgu u osiadłych i aktywnych fizycznie szczurów.

Po 3 miesiącach osiadłe szczury wykazywały więcej niż zwykle rozgałęzień w neuronach, które kontrolują oddychanie, ciśnienie krwi i wiele innych funkcji, które wykonujemy nieświadomie. Ta część mózgu jest ściśle związana z rozwojem chorób serca i nadciśnienia.

Aby lepiej to zrozumieć, zobaczmy jak to wygląda u ludzi. W mózgach osób prowadzących siedzący tryb życia widzimy znacznie większą aktywność (nadpobudliwość) w obszarze kontrolującym funkcje życiowe, w porównaniu z osobami ćwiczącymi regularnie, które utrzymują taką samą ilość rozgałęzień w tym obszarze.

Z tego powodu w mózgach osób prowadzących siedzący tryb życia bardziej aktywuje się obszar związany z rozwojem chorób serca i nadciśnienia. Dlatego są bardziej narażone na te choroby.

Więc co oznacza siedzący tryb życia dla zdrowia naszego mózgu?

W dłuższej perspektywie może prowadzić do wielu problemów z zaburzeniami funkcji poznawczych, takich jak demencja. Dzieje się tak, ponieważ wiele połączeń neuronalnych występuje w istocie białej mózgu.

Istota biała odpowiada za komunikację między różnymi częściami naszego układu nerwowego. Jeśli zwiększy się jego obciążenie pracą, nadejdzie czas, kiedy nasze komórki zostaną nasycone i stracą aktywność lub umrą.

Wspomniany wyżej przypadek szczurów można zastosować do wszystkich komórek w naszym ciele. Brak aktywności niektórych komórek powoduje, że inne komórki w naszym ciele pracują ciężej, nawet do wyczerpania.

Musi więc istnieć punkt pośredni, w którym całe nasze ciało współdziała w prawidłowym realizowaniu funkcji życiowych, które pozwalają nam zachowywać zdrowie i samo życie.

Wreszcie, jak wspomnieliśmy powyżej, siedzący tryb życia może być związany z pogorszeniem stanu włókien nerwowych mózgu. Wynika to z faktu, że nasz organizm nie zużywa energii na zewnątrz, a to zwiększa obciążenie naszych komórek mózgowych.

W krótkim okresie może to spowodować problemy takie, jak:

• Depresja
• Stres
• Lęk
• Ból głowy
• Uogólnione zmęczenie
• Problemy z koncentracją
• Zmniejszona wydajność
• Niska samoocena

Podsumowując

Aby poprawić nasze zdrowie, zarówno na poziomie fizycznym, jak i psychicznym, ważne jest utrzymanie codziennych nawyków związanych z ćwiczeniami fizycznymi. W ten sposób będziemy w stanie zachować zdrowie we wszystkich aspektach naszego życia. Nie pozwólmy więc zmiany w mózgu, do których prowadzi siedzący tryb życia.