Szmery serca u dzieci: kiedy udać się do lekarza?

Większość szmerów serca u dzieci jest nieszkodliwa i nie powinna być powodem do zmartwień. Czasami jednak potrzebne są testy w celu wykluczenia chorób serca.

Szmery serca u dzieci mogą być niepokojące. Okazuje się jednak, że są one częstsze, niż sądzi większość ludzi i pojawiają się u wielu dzieci na pewnym etapie rozwoju. W rzeczywistości większość szmerów w ogóle nie wpływa na zdrowie dziecka i nie jest powodem do niepokoju.

Bicie ludzkiego serca jest zwykle stabilne i brzmi jak dwa głuche, ale rytmiczne dźwięki, przypominające „bum, bum” lub „pik, pik”. Jednak u niektórych osób krew wytwarza dodatkowy dźwięk, gdy przechodzi przez serce. To są tak zwane szmery serca.

Odgłos bicia serca

Jak wspomnieliśmy, każde uderzenie serca składa się z dwóch dźwięków:

• Pierwszy dźwięk pojawia się, gdy zastawki kontrolujące przepływ krwi z górnych komór (przedsionków) do dolnej (komory) zamykają się.
• Drugi dźwięk ma miejsce, gdy zamykają się zastawki, które kontrolują przepływ krwi do reszty ciała.

Szmer serca to kolejny dźwięk, który słychać oprócz opisanych dwóch dźwięków. Czasami te dźwięki są po prostu wynikiem normalnego przepływu krwi przez zdrowe serce. Z drugiej strony szmer może być oznaką problemów z sercem.

Nieszkodliwe szmery serca u dzieci

U dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym szmery serca rzadko są problemem; nie wymagają one specjalnej uwagi, aż w końcu znikają. Ten rodzaj szmerów znany jest jako szmery funkcjonalne lub szmery nieszkodliwe.

Jeśli u dziecka pojawią się szmery serca, lekarz wykryje je w wieku od jednego do pięciu lat podczas rutynowego badania. Zwykle pediatra może stwierdzić, czy szmer jest nieszkodliwy, po prostu słuchając jego dźwięku. W razie potrzeby skieruje jednak małego pacjenta do kardiologa dziecięcego, aby się upewnić.

W rzadkich przypadkach pediatra usłyszy szmer w sercu, który brzmi wystarczająco nienormalnie, aby wskazać, że coś może być nie tak z sercem.

Wrodzone wady serca

Niektóre szmery serca u dzieci mogą wskazywać na problem z tym narządem. W takich przypadkach pediatra skieruje dziecko do kardiologa dziecięcego. Następnie ten specjalista określi, czy potrzebne będą badania, takie jak:

• RTG klatki piersiowej: jest to zdjęcie serca i otaczających go narządów.
• Elektrokardiogram lub EKG: jest to zapis aktywności elektrycznej serca.
• Echokardiogram: jest to obraz serca za pomocą fal dźwiękowych.

Warto zauważyć, że tylko 1 na 100 dzieci rodzi się ze strukturalnymi problemami z sercem lub wrodzoną wadą serca. U chorych maluszków objawy nieprawidłowości mogą pojawić się w pierwszych dniach życia. Niemniej objawy te mogą pojawić się dopiero w późniejszym dzieciństwie.

Niektóre z objawów, które mogą wystąpić u dzieci, to:

• Szybki oddech.
• Problemy z karmieniem.
• Sinica.
• Spowolniony rozwój.

Z drugiej strony nastolatki mogą odczuwać inne objawy, takie jak:

• Zmęczenie.
• Problemy z wykonywaniem aktywności fizycznej.
• Ból w klatce piersiowej.

Najczęstsze problemy z sercem

Istnieją różne nieprawidłowości serca, które powodują szmery serca. Niektóre z tych zmian to:

• Nieprawidłowości w przegrodzie sercowej: wpływają na przegrodę lub część oddzielającą przedsionki od komór. Kiedy w tej przegrodzie jest otwór, krew może przepływać przez nią do innych komór serca. To z kolei powoduje szmer. Jednak małe otwory mają tendencję do zamykania się z czasem.
• Nieprawidłowości w zastawkach: Czasami zastawki serca są bardzo wąskie, małe, grube lub mają inny rodzaj nieprawidłowości, które nie pozwalają na prawidłowy przepływ krwi. Może to spowodować cofanie się krwi i szmery serca.
• Problemy z mięśniem sercowym lub kardiomiopatie: W tej sytuacji mięsień sercowy może być zbyt gruby lub zbyt słaby. Z tego powodu traci zdolność skutecznego pompowania krwi do reszty ciała i wywołuje szmery w sercu.

Podsumowując, można powiedzieć, że szmery serca u dzieci na ogół nie stanowią poważnego problemu. Rodzice bądź opiekunowie nie powinni się zbytnio martwić tą informacją, szczególnie na początku, zanim badania nie wykażą poważniejszych problemów ze zdrowiem.

Dobrym pomysłem jest regularne monitorowanie stanu zdrowia dziecka, zwłaszcza jeśli pojawią się typowe objawy, które mogą być związane z omawianym problemem.