Sonda pokarmowa – czym jest i jak się ją zmienia

Sonda pokarmowa jest używana do bezpośredniego wprowadzania jedzenia do żołądka u osób, które nie mogą przyjmować pokarmów drogą doustną.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Nelton Abdon Ramos Rojas.

Ostatnia aktualizacja: 24 września, 2022

Endoskopowa gastrostomia przezskórna (z ang. percutaneous endoscopic gastrostomy, PEG) jest zabiegiem chirurgicznym, w którym w żołądku pacjenta przez ściany jamy brzusznej umieszczana jest sonda pokarmowa. Obejmuje ona stworzenie sztucznego zewnętrznego otworu w żołądku w celu odżywiania lub dekompresji żołądka. Zabieg ten polega na nieinwazyjnej operacji wykonywanej endoskopowo.

Wprowadzenie rurki jaką jest sonda pokarmowa do żołądka pozwala na bezpieczne karmienie ludzi, którzy nie mogą prawidłowo przeprowadzić funkcji pokarmowych i trawiennych ze względu na problemy zdrowotne.

Jest to procedura, którą bardzo często wykorzystuje się w przypadku osób z utrudnionym przełykaniem (typowe dla stwardnienia zanikowego bocznego). Pacjenci tacy mają problemy z przełykaniem kęsów (kulista mieszanka pokarmu i śliny, która tworzy się w jamie ustnej podczas żucia). Jest to również powszechna procedura u pacjentów po udarze mózgu lub u których występuje inna forma uszkodzenia neurologicznego.

Jeśli porównamy przezskórną endoskopową gastrostomię z zgłębnikiem nosowo-żołądkowym (umieszczonym w nosie i prowadzącym do żołądka), PEG ma więcej zalet. Po pierwsze, istnieje znaczna zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia możliwych komplikacji.

Ponadto zwiększa się bezpieczeństwo pacjenta poprzez ominięcie większości z części układu pokarmowego w odcinku przed żołądkiem. Poprawia także samopoczucie psychiczne pacjenta, ponieważ PEG jest o wiele bardziej dyskretne. Jest to szczególnie ważne w przypadku młodych pacjentów, którzy są zazwyczaj zaniepokojeni wyglądem estetycznym zgłębnika nosowo-żołądkowego.

Sonda pokarmowa – jak się ją zakłada?

Założenie sondy

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, procedura ta jest bardzo prosta:

• Najpierw, w gabinecie endoskopii, podaje się pacjentowi dożylnie roztwór środka uspokajającego. Następnie lekarze lokalizują odpowiedni obszar w jamie brzusznej, na podstawie wyników endoskopii, i ostrożnie go dezynfekują.
• Później obszar jest znieczulany miejscowo i wykonywane jest nacięcie ściany brzucha. Jest to naprawdę małe cięcie, o długości około 1,25 cm. Z tego też względu powrót do zdrowia jest szybki i ryzyko wystąpienia efektów niepożądanych jest niewielkie.
• Następnie lekarze wkładają do żołądka cewnik za pomocą drutu endoskopowego jako prowadnicy. Jest to rodzaj wydrążonej igły zdolnej do penetracji żołądka i dotarcia do wnętrza narządu.
• Na koniec usuwają endoskop, przeciągając drut do ust pacjenta. W tym momencie umieszczają rurkę, która z kolei przeciągają aż do nacięcia w brzuchu. Aby zwiększyć bezpieczeństwo, producenci dołączają nadmuchiwany balon, który zapobiega przemieszczaniu się sondy. W ten sposób może być ona łatwo przymocowana. Zabieg kończy się zabezpieczeniem wylotu sondy.

Sonda pokarmowa – kiedy należy ją wymienić

Najczęstszym powikłaniem tej procedury jest zakażenie. Może to być infekcja z otworu sondy w ścianie brzucha lub z rurki samej sondy. W takich przypadkach obowiązkowe staje się usunięcie sondy i rozpoczęcie leczenia antybiotykami w celu wyeliminowania infekcji. W przeciwnym razie istnieje ryzyko wstrząsu septycznego.

Sonda pokarmowa – jak ją wymienić

• Najpierw zdezynfekuj obszar, na którym będziesz pracować. Następnie odłącz mechanizm karmiący, aby sonda była czysta.

• Upewnij się, że balon sondy jest prawidłowo umieszczony i działa. W tym celu należy wprowadzić sterylizowaną wodę do zaworu, aby go napompować. Jeśli pęcznieje poprawnie i nie ma wycieków, oznacza to, że działa.
• Ostrożnie oczyść obszar wokół otworu w brzuchu pacjenta i upewnij się, że balon przytrzymujący sondę nie jest napompowany. Gdy tylko sonda przestanie podawać pokarm, odłącz ją. Możesz ją teraz usunąć, pociągając mocno jedną ręką, a drugą przytrzymując brzuch.
• Następnie wprowadź nową sondę przez ten sam otwór. Najlepiej by było, gdyby rurka utworzyła kąt prosty do brzucha, aby ułatwić jej umieszczenie.
• Na koniec napompuj balon, aż nowa sonda znajdzie się na miejscu. Pociągnij ostrożnie aż oprze się o ścianę żołądka.
• Pamiętaj o dokładnej dezynfekcji po zakończeniu procesu wymiany sondy, aby zapobiec ewentualnym infekcjom w nowej sondzie.