Rytmy okołodobowe: jak wpływają na nasze zdrowie?
Rytmy okołodobowe można porównać do wewnętrznego zegara, który posiadają wszystkie żywe istoty. Istoty ludzkie są częścią tego globalnego ekosystemu. Dlatego też synchronizujemy się z otoczeniem.
Ta synchronizacja jest osiągana dzięki rytmom dobowym. Stanowią one początek i koniec różnych procesów fizjologicznych, które nasz organizm przeprowadza w codziennych cyklach. Cykle te reagują w szczególności na dwie zmienne: światło i ciemność.
Zwierzęta, rośliny, a nawet najmniejsze mikroby mają ten wewnętrzny zegar, który pozwala im zsynchronizować swoją aktywność z ruchem obrotowym ziemi. Tak więc ich procesy tworzą biologiczną okresowość 24 godzin, a chronobiologia zajmuje się badaniem tych zjawisk.
Franz Halbert ukuł termin „rytmy okołodobowe”. Termin ten wprowadził w 1950 roku. Temat ten był jednak badany już od połowy XIX wieku. Niektórzy z naukowców, którzy dogłębnie rozwinęli tę koncepcję, to Jeffrey C. Hall, Michel Rosbald i Michel Young w 1980 roku.
Jak działają rytmy okołodobowe?
System okołodobowy składa się z komponentu wzrokowego, reprezentowanego w fotoreceptorach. Generują one sygnał zwany „dobowym”, który dociera do układów efektorowych. Jest to sieć, która wydziela określone substancje, gdy otrzyma określony bodziec.
Sygnał lub informacja dociera do mózgu, gdzie jest przetwarzana przez obszar zwany jądrem nadskrzyżowaniowym. Gdy to nastąpi, mózg wydaje rozkazy reszcie organizmu, aby przeprowadziły odpowiednią synchronizację.
W zależności od rytmu dobowego w określonych porach dnia czujemy się bardziej głodni lub bardziej śpiący. Ponadto synchronizacja tego wewnętrznego zegara określa, ile energii potrzebujemy o danej porze dnia. Dzięki temu reguluje również procesy metaboliczne.
Rytmy te są częścią zegara biologicznego, który jest wrodzonym mechanizmem czasowym obecnym we wszystkich organizmach. Ogólnie rzecz biorąc, istnieją trzy zegary biologiczne:
- Rytmy okołodobowe. Są to cykle około 24 godzinne.
- Rytmy infradyjskie. Mają więcej niż 24 godziny; przykładem jest cykl menstruacyjny, który trwa około 28 dni.
- Rytmy ultradańskie. Trwają krócej niż 24 godziny; przykładem tego są fazy snu.
Możesz być zainteresowany: Późne chodzenie spać może zwiększyć ryzyko otyłości, jak pokazują badania
Jak rytmy okołodobowe wpływają na zdrowie
Rytmy okołodobowe nie wpływają bezpośrednio na nasze zdrowie. Jednak zmiany w tym cyklu sprawiają, że organizmy są bardziej podatne na niektóre choroby. Jego związek z metabolizmem ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu lub sprzyjaniu wystąpieniu pewnych problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca i otyłość.
Rytmy dobowe wpływają iw dużej mierze determinują cykle snu i czuwania, cykle hormonalne, nawyki żywieniowe, temperaturę ciała, a nawet procesy gojenia. Dlatego ich brak równowagi może sprzyjać pojawianiu się chorób związanych z tymi aspektami naszego zdrowia.
Nieregularność tych rytmów jest związana z zaburzeniami snu. Ponadto jest to czynnik, który może powodować inne problemy ze zdrowiem fizycznym. Są również związane z chorobami psychicznymi, takimi jak depresja, choroba afektywna dwubiegunowa i zaburzenia afektywne.
Michell Young zwraca uwagę, że rytmy dobowe wpływają nawet na skuteczność leków lub terapii, takich jak chemioterapia. Są one najskuteczniejsze o określonych porach dnia. W rzeczywistości może być mniej skutków ubocznych, jeśli będziemy przyjmować określone leki o określonych porach.
Przeczytaj także: Spokojny sen – ile naprawdę potrzebujemy?
Czynniki, które powodują zmiany w tych cyklach
Rytmy dobowe mogą zostać zakłócone i niezrównoważone z kilku powodów. Obecnie specjaliści uważają, że pewne czynniki związane ze współczesnym życiem mają na nie negatywny wpływ. Na przykład nadmierne używanie sztucznego światła, praca na nocną zmianę lub praca przy niewielkiej ilości naturalnego światła, jedzenie o każdej porze dnia a także brak snu.
Zjawisko znane jako jet lag, które występuje podczas nagłej zmiany stref czasowych, może również sprzyjać tej nierównowadze. Inne przyczyny, które wpływają na zmiany rytmów dobowych to:
- Siedzący tryb życia
- Niekontrolowane nawyki żywieniowe
- Nieodpowiednie zmiany wzorców snu
- Wewnętrzne mutacje w organizmie
Podsumowując, cykle te są środkiem harmonizacji ze środowiskiem, w którym żyjemy. Utrzymanie ich w równowadze ma fundamentalne znaczenie dla zachowania dobrego zdrowia. Podsumowując, można to osiągnąć prowadząc zdrowy tryb życia, a przede wszystkim szanując naturalne godziny snu i jedzenia.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Navarro, N. C. (2009). Los fotorreceptores, esas fascinantes células. Sociedad Española de Bioquímica y Biología.
- Guadarrama-Ortiz, P., Ramírez-Aguilar, R., Madrid-Sánchez, A., Castillo-Rangel, C., Carrasco-Alcántara, D., & Aguilar-Roblero, R. (2014). Controladores del tiempo y el envejecimiento: núcleo Supraquiasmático y glándula pineal. International Journal of Morphology, 32(2), 409-414.
- Valdez Ramírez, P. (2005). Ritmos circadianos en los procesos atencionales del ser humano (Doctoral dissertation, Universidad Autónoma de Nuevo León).
