Ponowne używanie oleju do smażenia - dlaczego nie należy tego robić?

Ponowne używanie oleju do smażenia może na dłuższą metę zagrozić zdrowiu. Zamiast wielokrotnie na nim smażyć, dowiedz się, na jakie inne sposoby możesz go wykorzystać. Dzięki temu zadbasz o swoje zdrowie oraz o planetę.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Diego Pereira.

Ostatnia aktualizacja: 15 sierpnia, 2023

Ponowne używanie oleju do smażenia jest praktykowane w milionach kuchni na całym świecie. Często nasuwa się jednak pytanie co do tego, czy zwyczaj ten jest korzystny dla zdrowia. Niektórzy uważają, że ponowne wykorzystanie oleju jest opłacalną praktyką, o ile przestrzegane są pewne wytyczne, takie jak filtrowanie i właściwe przechowywanie.

Z drugiej strony istnieją obawy dotyczące jakości zużytego oleju, takie jak gromadzenie się szkodliwych związków i degradacja składników odżywczych. Z tego artykułu dowiesz się, czy ponowne używanie oleju do smażenia jest zalecane oraz jakie są sposoby jego ponownego wykorzystania.

Ponowne używanie oleju do smażenia – częsta praktyka

Ponowne używanie oleju do smażenia jest przedmiotem wielu debat. Istnieją na ten temat różne opinie. Przed rozważeniem ponownego wykorzystania oleju należy wziąć pod uwagę kilka czynników.

Należy do nich między innymi sama jakość oleju, rodzaj przyrządzanej żywności oraz sposób przechowywania.

Raport opublikowany przez Organizację Konsumentów i Użytkowników (OCU) w Hiszpanii wyjaśnia pewne wytyczne, których należy przestrzegać, aby móc ponownie wykorzystać olej aż do 25 razy. Oto niektóre z nich: olej nie może ostygnąć, temperatura nie powinna przekraczać 180°C, należy używać frytownicy i smażyć w sposób ciągły.

Należy jednak zauważyć, że większości konsumentów trudno jest przestrzegać tych wytycznych w warunkach domowych. Rzeczywistość jest taka, że nie posiadają oni specjalistycznego sprzętu ani możliwości precyzyjnego kontrolowania temperatury gotowania lub przeprowadzania ciągłego procesu smażenia.

Ponadto należy pamiętać, że każdorazowe ponowne użycie oleju zwiększa ryzyko jego degradacji i gromadzenia się szkodliwych związków. Nawet jeśli powyższe zalecenia będą przestrzegane, wraz z upływem czasu i wielokrotnym użyciem jakość i bezpieczeństwo oleju mogą ulec pogorszeniu.

Czy ponowne używanie oleju do smażenia jest bezpieczne dla zdrowia?

Pytanie, czy ponowne używanie oleju do smażenia jest bezpieczne, ma kluczowe znaczenie przy rozważaniu jego zastosowania w kuchni. Chociaż odnośnie tej kwestii istnieją różne punkty widzenia, warto rozważyć argumenty przemawiające na niekorzyść takiej praktyki. Oto kilka z nich:

Ponowne używanie oleju do smażenia a akumulacja szkodliwych związków

Przy każdym użyciu olej jest narażony na działanie wysokich temperatur i następuje jego degradacja chemiczna. Może ona skutkować tworzeniem się toksycznych i szkodliwych związków. Należy do nich akrylamid, który według amerykańskiego Narodowego Instytutu Raka zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów.

Ponadto, ponieważ olej jest wielokrotnie podgrzewany, powstają wolne rodniki. Niszczą one komórki naszego organizmu, negatywnie wpływając w ten sposób nasze zdrowie i czyniąc nas bardziej podatnymi na choroby.

Wszystko to dzieje się podczas smażenia w temperaturach powyżej 100°C, w normalnych warunkach domowych.

Zwiększona zawartość tłuszczów trans

Ogrzewanie i ponowne wykorzystanie jadalnych tłuszczów i olejów prowadzi do zmian chemicznych, takich jak powstawanie kwasów tłuszczowych trans (TFA). Są one powiązane z chorobami układu krążenia.

Badanie opublikowane w czasopiśmie Food Chemistry dotyczyło wpływu smażenia na powstawanie TFA w sześciu powszechnych rodzajach olejów stosowanych w Indiach. TFA mierzono przed i po smażeniu w różnych temperaturach. W przypadku wszystkich olejów odnotowano wzrost TFA, nasyconych kwasów tłuszczowych i spadek nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Zwiększona absorpcja związków toksycznych

Gdy ponownie użyty olej jest stosowany do smażenia, zwiększa się poziom tłuszczu zawarty w żywności. Jednocześnie do produktu końcowego, który zamierzamy spożyć, wprowadzane są toksyczne związki.

Z każdym cyklem ponownego użycia wzrasta zarówno liczba toksycznych związków, jak i ich zdolność do penetracji żywności, obniżając jakość tego, co spożywamy.

Oto niektóre z powodów, dla których nie należy ponownie używać oleju do smażenia, zwłaszcza jeśli smażysz różne rodzaje żywności, które wymagają odmiennej temperatury przyrządzania.

Co więcej, należy wspomnieć ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej lub zatrucia pokarmowego w przypadku kontaktu z żywnością, która została usmażona w uprzednio wykorzystanym oleju. Ryzyko jest duże, jeśli poprzednio smażona żywność była uczulająca lub drażniąca.

W przypadku smażenia żywności o odmiennych wymaganiach temperaturowych zaleca się każdorazowe sięganie po świeży olej, aby zapewnić prawidłowe wysmażenie i uniknąć gromadzenia się szkodliwych związków.

Jak wykorzystać zużyty olej

Zamiast wylewać zużyty olej do kanalizacji lub wyrzucać go do śmieci, recykling oferuje kilka sposobów wykorzystania tego zasobu.  Pomoże to chronić środowisko. Zużyty olej, jeśli jest właściwie wykorzystany, może zostać poddany recyklingowi i przekształcony w użyteczne produkty. Poniżej dowiesz się o kilku sposobach recyklingu.

Zrób mydło

Wytwarzanie mydła z zużytego oleju polega na zmieszaniu czystego, przefiltrowanego oleju z sodą kaustyczną w odpowiednich proporcjach. Ten proces, zwany zmydlaniem, zamienia olej w mydło poprzez wiązanie cząsteczek kwasów tłuszczowych z cząsteczkami sody kaustycznej.

Po zakończeniu zmydlania można dodać dodatkowe składniki, takie jak olejki eteryczne. Następnie mieszaninę wlewa się do form w celu utwardzenia. Zajmuje to kilka tygodni. Na końcu procesu uzyskuje się naturalne i przyjazne dla środowiska, domowej roboty mydło.

Twórz dekoracyjne świece

Wykonywanie świec z zużytego oleju to prosty i kreatywny proces. Na początek tworzy się spiralną podstawę z drutu, pozostawiając wznoszącą się sekcję służącą do podtrzymania knota. Ta podstawa jest umieszczana na środku wybranego pojemnika.

Następnie do pojemnika wlewa się wcześniej przefiltrowany zużyty olej, pamiętając o zakryciu bawełnianego knota. W razie potrzeby można dodać kilka kropli olejku aromatycznego, aby nadać świecom zapach. Rezultatem jest gotowa do zapalenia świeca z recyklingu.

Ten proces oferuje przyjazny dla środowiska sposób na wykorzystanie zużytego oleju, zmniejszenie ilości odpadów i zapewnienie spersonalizowanych i przyjaznych dla środowiska świec.

Natłuść foremki do deserów

Formy do wypieku ciast, ciasteczek i innych przetworów w piekarniku można nasmarować wcześniej przefiltrowanym olejem. Ułatwia to proces pieczenia. W tym celu wystarczy przefiltrować olej i delikatnie rozprowadzić go pędzlem kuchennym po foremce, a następnie umieścić w niej żywność, którą będziemy piec.

Stwórz lampę naftową

Możesz stworzyć lampę naftową, używając żaroodpornego pojemnika, knota i oleju użytego jako paliwo. Napełnij pojemnik olejem i zanurz w nim knot. Zapal knot, a będziesz mieć domową lampę, która przyda się w sytuacjach awaryjnych lub jako oświetlenie dekoracyjne.

Ponowne używanie oleju do smażenia – znaczenie poprawy nawyków

W świecie, w którym zrównoważony rozwój i ochrona środowiska są coraz ważniejsze, konieczne jest zastanowienie się nad naszymi nawykami konsumpcyjnymi, w tym nad sposobem, w jaki traktujemy zużyty olej. Warto zastanowić się nad sposobem, w jaki obchodzimy się z tym zasobem. Ma to również wpływ na naszą planetę.

Gdy badamy możliwość ponownego wykorzystania oleju do smażenia, stwierdzamy, że istnieją czynniki, które należy wziąć pod uwagę.  Warto zastanowić się, czy jest on bezpieczny i odpowiedni dla naszego zdrowia oraz dla środowiska. Chociaż niektórzy eksperci oferują wytyczne dotyczące ponownego wykorzystania, ważne jest, aby zdawać sobie sprawę ze związanych z tym zagrożeń.

Z drugiej strony recykling zużytego oleju oferuje kreatywne i przyjazne dla środowiska alternatywy, takie jak wytwarzanie mydła i świec. Te formy recyklingu nie tylko pozwalają nam dać olejowi drugie życie, ale także zachęcają do redukcji odpadów i stosowania bardziej naturalnych i zrównoważonych produktów.