Nadreaktywny pęcherz u dzieci - przyczyny i leczenie

Nieprawidłowości związane z częstotliwością oddawania moczu, szczególnie te, które zmuszają dziecko aż 8 razy dziennie do wizyty w łazience - mogą wskazywać na nadreaktywny pęcherz u naszych dzieci. 

Nadreaktywny pęcherz u dzieci, często nazywany też nadczynnym – jest zaburzeniem czynności pęcherza i cewki, pojawiającym się u ponad 50% dzieci w wieku 3-14 lat. Choroba wywołuje pilną potrzebę oddawania moczu. Zazwyczaj trudną do kontrolowania, prowadząc do mimowolnej utraty moczu. W tym artykule opowiemy Ci o przyczynach, diagnozie i leczeniu owego schorzenia, jakim jest nadreaktywny pęcherz u dzieci.

Nadreaktywny pęcherz u dzieci to fachowa nazwa nocnego moczenia się, ale nie tylko. W naukowym ujęciu choroba ta jest jedną z najczęstszych przyczyn nietrzymania moczu.

Chociaż choroba ta może występować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci – w tym artykule wyjaśniamy: czym jest nadaktywny pęcherz w przypadku najmłodszych. Dowiesz się jakie są jego przyczyny, jak jest diagnozowany i jak powinien być leczony. 

Nadreaktywny pęcherz u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie

Nadreaktywny pęcherz jest zespołem, który objawia się silną, niekontrolowaną potrzebą oddawania moczu. Zazwyczaj towarzyszy temu wzrost częstotliwości tej funkcji fizjologicznej. Jest to również druga najczęstsza przyczyna dysfunkcji pęcherza u dzieci po enurezji.

Przede wszystkim pamiętajmy też, że może to powodować poważne problemy w życiu dziecka, wywierając negatywny wpływ na jego życie społeczne czy emocjonalne.

Co więcej, jeśli często dochodzi do mimowolnego moczenia się – w wyniku tego dzieci mogą zacząć unikać lub odmawiać uczestnictwa w różnych działaniach codziennych. Wszystko to z obawy przed publicznym moczeniem się i narażeniem na wstyd. Ważne jest więc, aby rodzice byli świadomi występujących objawów, co winno wiązać się z szybką konsultacją u specjalisty.

Poznajmy więc najczęstsze objawy, które powinny obudzić naszą czujność.

Nadreaktywny pęcherz u dzieci i jego objawy

Schorzenie, które opisujemy w tym artykule charakteryzuje się utratą kontroli nad pęcherzem o każdej możliwej porze dnia. W przybliżeniu, wyróżnić możemy następujące powszechne objawy choroby:

• Moczenie się od 8 razy dziennie lub częściej. 
• Trudności w kontrolowaniu potrzeby oddawania moczu.
• Ruchy i odruchy powstrzymujące brak kontroli nad pęcherzem: krzyżowanie czy siedzenie na nogach, bądź przyjmowanie innych pozycji mających na celu powstrzymanie potrzeby oddawania moczu.
• Nietrzymanie moczu (w skrajnych przypadkach). 
• Niepokój i zmiany w zachowaniu dziecka.

Przyczyny nadczynności pęcherza moczowego u dzieci

Szereg badań i obecna wiedza naukowa wskazuje, iż nadreaktywny pęcherz u dzieci może być związany z późnym dojrzewaniem ośrodkowego układu nerwowego. Co za tym idzie, gdy dochodzi do napełnienia pęcherza moczowego – odruch hamowania moczu nie jest jeszcze skutecznie aktywowany i sprawny.

Problem ten może być związany z pewnymi anomaliami fizycznymi dziecka, takimi jak: nieprawidłowości w układzie moczowym, infekcje pęcherza lub nerek oraz niedojrzały centralny układu nerwowego, jak wskazano wcześniej. Co więcej, choroba ta może być powiązana między innymi z zaparciami.

Wskazuje to na brak umiejętności prawidłowego korzystania ze zwieraczy układu moczowego. Nie zapominajmy też, że tak jak w przypadku wielu innych chorób: na ich występowania mogą mieć wpływ zaburzenia psychiczne: lęki wynikające z potrzeby nauki, niepokój czy strach.

Wszystkie te czynniki psychologiczne mogą wywoływać objawy wspomniane wyżej i prowadzić do nadreaktywności pęcherza.

Nadreaktywny pęcherz u dzieci – diagnostyka

W celu ustalenia jak najlepszej diagnozy, lekarz przeprowadzić powinien następujące czynności i badania:

• Wywiad historii rodzinnej. Zarówno dzieci jak i rodzice powinni (jeśli to możliwe) szczegółowo opisać swoje zwyczaje oddawania moczu. W rzeczywistości pacjenci mogą zostać poproszeni o prowadzenie “dziennika oddawania moczu” przez kilka najbliższych dni. Lekarzowi zależy bowiem na rejestracji częstotliwości i intensywności oddawania moczu.
• Dodatkowo lekarz może przeprowadzić wywiad, dotyczący historii możliwych problemów wyzwalających schorzenie.
• Badania fizyczne. Będzie ono przeprowadzone zarówno w obszarze dróg moczowych, jak i poprzez badania sprawdzające funkcjonowanie układu nerwowego.
• Badanie moczu, które pozwoli stwierdzić potencjalne infekcje.

Na podstawie dowodów empirycznych z powyższych badań: lekarz może zalecić wykonanie badania ultrasonograficznego, czy innego badania urodynamicznego, aby wykluczyć inne potencjalne, poważne schorzenia.

Jak przebiega leczenie nadczynnego pęcherza moczowego u dzieci?

Leczenie nadreaktywnego pęcherza u najmłodszych zawsze zależy od istoty schorzenia i przyczyn. Jeśli choroba wywołana jest zaparciami (stolec uciska na pęcherz) naturalnym leczeniem będzie próba rozwiązania zaparć.

Do najczęstszych form kuracji należą:

• Trening pęcherza moczowego. Może to obejmować programowanie oddawania moczu (co określoną ilość godzin), oddawanie moczu dwa razy podczas wychodzenia do łazienki, lub między innymi rozluźnienie mięśni dna miednicy.
• W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne (zazwyczaj oksybutyniną). Złagodzi to objawy, dopóki dziecko nie nauczy się skutecznie kontrolować swoich zwieraczy układu moczowego. Ponadto można zapobiec w ten sposób zakażeniom dróg moczowych.

W żadnym wypadku rodzice nie powinni karcić swojego dziecka za zmoczenie się. Pamiętajmy, że nie jest to świadome zachowanie, czy psikus dzieci wykonany z premedytacją. Wręcz przeciwnie, musimy okazać im zrozumienie i wsparcie.

Można skorzystać też z terapii motywacyjnych, stymulując dziecko nagrodami, jeśli terapia przebiega należycie i z powodzeniem.

Podsumowanie i wnioski

Ma bezsprzeczny wpływ na życie społeczne i emocjonalne zdrowie dziecka, pogarszając poczucie własnej wartości młodego człowieka.

Dlatego tak istotna jest konsultacja z lekarzem. Udaj się na nią jeśli tylko zaobserwujesz jeden z opisanych w artykule niepokojących objawów, związanych z zespołem nadreaktywności pęcherza.

Pozwoli to na wykluczenie najpierw problemów fizycznych czy psychicznych, prowadząc do ich rozwiązania przy pomocy odpowiedniej, profesjonalnej kuracji.

Przede wszystkim to wsparcie ze strony rodziców odgrywa kluczową rolę i jest konieczne. Powinniśmy więc, w obliczu tej choroby wyrobić u siebie wyrozumiałość, cierpliwość i bezwzględnie zrezygnować z systemu kar. Pamiętajmy o wsparciu, spokoju i miłości. To najlepsze lekarstwa.