Zdolność motoryczna dzieci - systematyczna ocena

Umiejętności motoryczne dzieci zmieniają się z miesiąca na miesiąc. Zauważysz to w pierwszym roku życia dziecka. Stopniowo zaskakiwać będzie nowymi umiejętnościami ruchowymi. Staną się coraz bardziej złożone i dojrzałe każdego nowego dnia. 

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Maricela Jiménez López.

Napisany przez Thady Carabaño

Ostatnia aktualizacja: 23 sierpnia, 2022

W pierwszym roku życia dziecka dochodzi do wielu, rewolucyjnych wręcz zmian. Z miesiąca na miesiąc zauważysz jak zdolność motoryczna dzieci zmienia się znacząco. Od bardzo szczątkowej jej formy przejdzie ono do bardziej dostojnego i dojrzałego etapu.

Tak, to prawda, że zdolność motoryczna dzieci zmienia się błyskawicznie. Zauważysz to już w pierwszym roku życia malucha. Stopniowo zaskakiwać będzie Cię on nowymi umiejętnościami ruchowymi. Staną się one coraz bardziej złożone i dojrzałe każdego nowego dnia.

W miarę jego rozwoju i nabierania charakterystycznych dla siebie cech, będziemy mogli ocenić czy pojawiają się niepokojące sygnały i należy przeprowadzić szereg kontroli u pediatry. Obserwowanie dziecka na tym etapie życia to jedna z kluczowych roli rodzica. Jak wiemy, trwa przez całe życie naszych pociech.

Zdolność motoryczna dziecka jest bardzo ważnym wskaźnikiem, niezbędnym do określania problemów w rozwoju lub informowania o urazach mózgu. Umiejętność ta dzieli się na motorykę dużą i małą.

• W przypadku tej pierwszej mamy do czynienia z ruchem ramion, nóg, chodzeniem, bieganiem, odpowiednią postawą.
• Motoryka mała skupia się na mniejszych jednostkach: np. ruchach palców, dłoni, oka itp. W tym przypadku można odnieść się do zdolności manualnych.

Oczywiście, rodzice spędzający z dzieckiem większość swojego czasu mają nieocenione możliwości obserwacji niedoskonałości w motoryce dziecka. Jako jedyni możemy systematycznie obserwować rozwój umiejętności motorycznych naszych potomków. Poznaj kilka istotnych wyróżników, świadczących o kondycji motoryki, na poszczególnych etapach rozwoju dziecka.

Zdolność motoryczna dziecka – miesiąc po miesiącu

W pierwszym miesiącu

• Leżąc na plecach dziecko ma ramiona i nogi zgięte.
• Leżąc na brzuchu może wykonywać pewne cząstkowe ruchy – np. “czołganie się” i podnoszenie głowy na kilka sekund.
• Głowa dziecka opada do tyłu kiedy pociągasz dziecko za ramiona, aby posadzić je w odpowiedniej pozycji.
• Dłonie przez większość czasu pozostają zamknięte. Kciuk jest przytrzymywany w wewnątrz innych palców.
• Kiedy podajemy dziecku palec, bądź dotykamy jego dłoni – pojawia się odruch zaciskania. 

2. miesiąc

• Dziecko powinno podnosić głowę i spróbować podnieść całe ciało, kiedy zwrócone jest w dół.
• Delikatnie porusza nogami i ramionami, kiedy jest na plecach.
• Dłonie stopniowo otwierają się coraz częściej.

3. miesiąc

• Leżąc na brzuchu, dziecko opiera się na przedramionach i lekko podnosi głowę (45 bądź 90 stopni).
• Leżąc na plecach, patrzy w Twoją stronę i wyciąga ręce. Piętą zapiera się na łóżku.
• Kiedy trzymamy dziecko w pozycji siedzącej, zauważamy prostsze niż wcześniej ułożenie pleców.
• Wkładając coś do dłoni, zaciska ale może już potrząsać ręką.
• Dłonie zazwyczaj pozostają otwarte.

4. miesiąc

• Dziecko samodzielnie już utrzymuje głowę, w stałej pozycji i bez potrzeby wsparcia.
• Przede wszystkim mocno naciska nogami, współpracując z grawitacją kiedy jego stopy znajdują się na twardej powierzchni.
• Najprawdopodobniej uderza już w wiszące zabawki.
• Wkłada ręce do ust.
• Nawet zwrócone twarzą w dół może odwrócić się i rozejrzeć.
• Podnosi ciało. Leżąc na brzuchu podnosi się do łokci. 

5. miesiąc i zdolność motoryczna

• Mocno wspiera się na rękach i prawie całkowicie unosi swoje ciało.
• Leżąc na plecach jest w stanie poruszać nogami (tzw. “pedałowanie”).
• Próbując zabrać dziecko do pozycji siedzącej, zauważymy aktywny udział w procesie ruchowym. 
• Dziecko swobodnie chwyta już przedmioty.
• Jest w stanie przełożyć obiekty z jednej ręki do drugiej. 

6. miesiąc dziecka

• Leżąc, nasze dziecko obraca się już w obie strony. Jest w stanie samodzielnie przełożyć się na brzuch, bądź na plecy.
• Zaczyna siadać bez wsparcia, na początku trwa to kilka sekund. 
• Przy wstawaniu, opiera się na nogach, może lekko podskakiwać.
• Dziecko rozpoczyna chęć czołgania się i raczkowania.
• Może utrzymać przedmiot w obu rękach. Przenosi samodzielnie obiekty do ust.

Początkowo bobas potrafi kręcić się wokół własnej osi. Kolejnym krokiem jest pełzanie do tyłu, a dopiero potem maluch zaczyna “czołgać się” do przodu.

7. miesiąc

• Leżąc na plecach, dziecko łapie się za nogi, a co więcej próbuje ssać kciuk.
• Siedzi już bez naszego wsparcia. Jest w stanie wyciągnąć ręce do przodu, utrzymać się i podnieść jakiś przedmiot.
• Co ważne, dziecko aktywnie podskakuje, jeśli podtrzymamy je przez pachy.
• Zmienia swobodnie miejsce przedmiotów, przekładając je z jednej do drugiej ręki. 
• Jest w stanie utrzymać przedmiot w pozycji tzw. dolnego zacisku, tj. między kciukiem a innym palcem.
• Przede wszystkim dziecko odkrywa też nową rozrywkę, jaką jest upuszczanie przedmiotów. 

Zdolność motoryczna w 8. miesiącu

• Kolejnym krokiem do samodzielności jest pewne siedzenie bez wsparcia osób trzecich.
• Oznacza to też, że jest już zdolne do samodzielnego pełzania, czy też raczkowania.

  

• Najprawdopodobniej odkrywa zabawę, jaka towarzyszy wyrzucaniu przedmiotów. 
• Mając przedmiot w ręce, dziecko już wie, że musi pozostawić go, aby zrobić miejsce dla innego obiektu.
• Co więcej, Twój potomek może samodzielnie spożywać biszkopciki, trzymając je rękoma. 

9. miesiąc

• Dziecko wstaje, podtrzymując się czegoś. Zazwyczaj wstaje i po chwili upada.
• W pozycji pełzającej, skutecznie zaczyna czołganie i przemieszczanie się. W zależności od predyspozycji, pełza na pośladkach i udach, bądź utrzymuje nogi prosto.
• Jest w stanie wyciągnąć rękę i przekazać innym dany przedmiot. 
• Lubi eksperymentować z głośnymi i wyrazistymi przedmiotami, rzucając je czy uderzając nimi w inne obiekty.

10. miesiąc życia

• Raczkowanie odbywa się przy wsparciu rąk i kolan.
• Dziecko staje już bardziej stabilnie, a co najważniejsze utrzymuje równowagę. 
• Potrafi utrzymać butelkę z piciem i samodzielnie napić się, bez niczyjej pomocy.
• Co więcej, wykształca się zacisk wykorzystujący kciuk i palec wskazujący.
• Dziecko wkłada i wyjmuje przedmioty z pudełek.

Zdolność motoryczna w 11 miesiącu życia

Przede wszystkim, jeśli dotychczas dziecko rozwinęło już częściowo raczkowanie – na tym etapie przenosi się z kolan na ręce i stopy.

• Pierwsze kroki, przy wsparciu bliskich obiektów.
• Dziecko chodzi już, choć przy pomocy innych.
• Potrafi pokazywać obiekty już palcem wskazującym.
• Niestety rozpoczyna wkładanie palców we wszelkie szczeliny i miejsca trudno dostępne.
• Potraci rzucić nam przedmiot, chociażby piłkę w trakcie zabawy.
• Chwyci i przeniesie już łyżeczkę do ust. Nawet jeśli ruch nie jest zbyt precyzyjny.
• Dziecko może złożyć nam pierwsze oklaski. 

12 miesiąc życia – roczek

• Dziecko postawi już pierwsze kroki, bez pochylania się.
• Może chodzić przy wsparciu jednej ręki dorosłego.
• Pochyli się, aby podnieść obiekt.
• Wyjmuje i wykłada przedmioty z pudeł, skrzyni etc.

  

• Wykształciło już zdolność zacisku palców wskazujących i kciuka, co pozwala na pojedyncze układanie przedmiotów.
• Będzie bawić się kawałkami, pasującymi do siebie. Najpierw jednak musimy wskazać mu pewne podobieństwa.
• Twoja pociecha jest w stanie zdjąć skarpetki. 

Zdolność motoryczna dzieci – ostatnie wskazówki

Przede wszystkim każde dziecko ma swój indywidualny tryb postępu, w określonym czasie. Zdolność motoryczna będzie zmieniać się bardzo szybko, co szczególnie zauważalne jest w pierwszym roku dziecka.

Na swój sposób znajdzie odpowiednią ścieżkę rozwoju. Ważne jest jednak, aby skonsultować niepokojące sygnały ze specjalistą.