Leki antyarytmiczne i ich odpowiednie kombinacje

Niezależnie od rodzaju leczonej arytmii, celem leczenia farmakologicznego jest kontrolowanie objawów i zwiększenie szans na przeżycie pacjenta.

Leki antyarytmiczne to leki stosowane w leczeniu objawowym i zapobiegawczym pogorszenia czynności serca na skutek tachykardii (częstoskurczu) i nieregularnego rytmu (arytmii).

Działają poprzez zmniejszanie automatyzmu serca, przedłużając okresy refrakcji i zwiększając prędkość przewodzenia wewnątrzkomorowego. Leki antyarytmiczne mają na celu przede wszystkim kontrolować objawy i poprawiać wskaźniki przeżywalności.

Jednak skuteczność leków przeciwarytmicznych jest umiarkowana i mają one wąski margines terapeutyczny. W niektórych przypadkach mogą być nawet śmiertelnie niebezpieczne, jeśli nie są odpowiednio stosowane.

Rodzaje leków antyarytmicznych

Ze względu na główny mechanizm działania leki antyarytmiczne możemy sklasyfikować w następujący sposób:

Leki antyarytmiczne klasy I

Leki antyarytmiczne z klasy I działają poprzez blokowanie kanałów sodowych. Najczęściej używanymi są flekainid i propafenon.

Mogą stać się niebezpieczne u pacjentów z niektórymi typami problemów z sercem, zwłaszcza po przebytym zawale serca lub przebytych problemach z zahamowaniem czynności skurczowej serca.

Jednocześnie, w zależności od cech, klasa I dzieli się w następujący sposób:

• Klasa IA: W tej klasie znajdują się dizopiramid i prokainamid; mają średnią kinetykę. Wydłużają czas trwania potencjału czynnościowego, repolaryzacji oraz odstępów PR, QRS i QT.
• Klasa IB: lidokaina i fenytoina. Leki te mają szybką kinetykę i zmniejszają lub skracają potencjał czynnościowy. Mogą również skrócić repolaryzację i odstęp QT.
• Klasa IC: stosowane dla większości częstotliwości. Charakteryzują się powolną kinetyką. Mają niewielki wpływ na potencjał czynnościowy i repolaryzację. Jednak wydłużają PR i QRS i nie mają wpływu na QT.

Leki antyarytmiczne klasy II

W tej grupie znajdują się beta-blokery. Najczęściej stosuje się atenolol, propranolol, metoprolol i bisoprolol.

Klasa II wyróżnia się powodowaniem zmniejszania częstości akcji serca w węźle zatokowym i przedsionkowo-komorowym. Leki te można stosować u pacjentów z kardiomiopatią strukturalną lub bez niej.

Leki antyarytmiczne klasy III

Leki klasy III działają poprzez blokowanie kanałów potasowych. Najpopularniejsze z nich to amiodaron i sotalol. Amiodaron może być stosunkowo bezpiecznie stosowany u pacjentów ze strukturalnymi chorobami serca.

Strukturalna choroba serca określa szereg chorób sercowo-naczyniowych, które są różne, ale powiązane ze sobą, ponieważ wszystkie są wynikiem podobnego problemu. Na przykład wszystkie te choroby mogą być spowodowane przerwaniem naturalnego przepływu krwi przez wewnętrzne komory i zastawki serca.

Z drugiej strony, jeśli chodzi o amiodaron, ma on częste, a czasem nawet poważne skutki uboczne na poziomie pozasercowym. Jednym z przykładowych skutków niepożądanych jest możliwość wywołania toksyczności w tarczycy i płucach.

Leki antyarytmiczne klasy IV

Leki antyarytmiczne klasy IV działają poprzez blokowanie kanałów wapniowych. Wśród nich najczęściej używanymi lekami są werapamil i diltiazem.

Chociaż są uważane za słabe jako leki antyarytmiczne, wykazują właściwości zmniejszające częstość uderzeń serca i działają na zatokę i węzeł przedsionkowo-komorowy. Ich stosowanie może być ryzykowne u pacjentów z depresją czynności skurczowej serca.

Inne leki

Istnieją dwa inne leki, które nie należą do żadnej z powyższych grup i które lekarze również stosują w leczeniu arytmii.

• Digoksyna: działa poprzez skrócenie okresów refrakcji przedsionkowej i komorowej. Ma również właściwości wagotoniczne, dzięki czemu wydłuża okres przewodzenia i refrakcji w węźle przedsionkowo-komorowym.
• Adenozyna: spowalnia lub blokuje przewodzenie w węźle przedsionkowo-komorowym. Może również odwracać częstoskurcze zależne od przewodzenia przez węzeł przedsionkowo-komorowy.

Wskazania do zastosowania leków antyarytmicznych

Lekarze zalecają przyjmowanie leków antyarytmicznych w leczeniu następujących przypadków:

• Zakończenie lub kontrolowanie epizodu arytmii
• Zapobieganie nawrotom arytmii
• Zapobieganie pojawianiu się poważnych arytmii w określonych sytuacjach

Ponadto leki antyarytmiczne są wskazane w przypadku niektórych udokumentowanych częstoskurczów, w zależności od skuteczności, bezpieczeństwa i udowodnionych korzyści. W takich sytuacjach stosuje się je w celu złagodzenia objawów, poprawy pracy serca i zapobiegania zwyrodnieniu w kierunku arytmii złośliwej.

Gdy pacjent cierpi na długotrwały częstoskurcz nadkomorowy, raczej stosowane są amiodaron, werapamil, digoksyna i adenozyna. I przeciwnie, jeśli występuje częstoskurcz komorowy, stosuje się lidokainę dożylnie. Podaje się ją podczas niedokrwienia mięśnia sercowego, tak jak można też podawać dożylnie amiodaron.

Z kolei digoksyna, beta-adrenolityki, werapamil i amiodaron są podawane w celu zahamowania przewodzenia przedsionkowo-komorowego. Kiedy trzeba stłumić dodatkowe skurcze, lekarze podają lidokainę. Jednak w celu zapobiegania częstoskurczom nadkomorowym i komorowym stosuje się flekainid, amiodaron i beta-blokery.

Wnioski końcowe

Chociaż specjalistom udało się dokonać wielkich postępów w technikach ablacji serca, rodzaj arytmii i profil pacjenta określa leczenie, które zostanie zastosowane, zwłaszcza jeśli jest to podstawowa choroba serca pacjenta.