Jak odrzucenie przez rodziców wpływa na dzieci?

Dorastanie w poczuciu odrzucenia przez rodzica warunkuje samoocenę dziecka, jego więzi z innymi i jego samopoczucie psychiczne. Tutaj opowiemy Ci główne efekty i jak sobie z nimi radzić.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Rodzice to bez wątpienia najważniejsze postacie w naszym rozwoju. Jako główni opiekunowie mają za zadanie nie tylko nas chronić, karmić lub pielęgnować, ale także oferować uczucia, akceptację i potwierdzenie. Jeśli z jakiegoś powodu nie są w stanie spełnić tych funkcji, psychologiczne i emocjonalne reperkusje mogą mieć na nas wpływ przez całe życie. Dlatego warto sprawdzić, jak wpływa na dzieci odrzucenie przez rodziców.

Aby zrozumieć, jak ogromny wpływ mają działania rodziców, warto pamiętać, że w dzieciństwie jesteśmy całkowicie zależni i bezbronni. Potrzebujemy bowiem naszych rodziców, aby przeżyć.

Jednak to również oni uczą nas, ile (jak dużo lub jak mało) jesteśmy warci i czego możemy oczekiwać od życia. Jeśli to, co od nich otrzymujemy, jest odrzuceniem,znajdziemy się w skomplikowanej sytuacji.

Jak przejawia się odrzucenie przez rodziców?

Odrzucenie dzieci przez rodziców występuje częściej niż nam się wydaje. Nie zawsze jest bowiem okazywane w sposób jasny i bezpośredni. Czasami jest bardziej subtelne i zawoalowane, ale równie bolesne dla tych, których dotyczy.

Generalnie o odrzuceniu możemy mówić w następujących sytuacjach:

• Rodzic stosuje wobec dziecka fizyczną lub werbalną przemoc. W praktyce oznacza to popychanie, szarpanie i bicie, ale także obelgi, upokorzenia, porównania i ciągłą krytykę. Rodzic może odpowiadać sarkazmem i kpiną lub być nadmiernie szorstkim w swoich słowach i czynach.
• Zaniedbanie to kolejna forma odrzucenia. W takim przypadku rodzice nie przejmują ani nie sprawują roli rodzicielskiej i nie są fizycznie ani emocjonalnie obecni w życiu dziecka. Zaniedbują dziecko lub traktują je z obojętnością.

Możliwe, że obie sytuacje występują razem i ten sam rodzic jest czasem agresywny, a czasem obojętny. W każdym razie dziecko dorasta w poczuciu, że rodzice go nie kochają, że go nie chcieli, że jest nie wystarczające lub że powinno być inne, aby zasłużyć na ich miłość.

Dlaczego rodzice odrzucają swoje dzieci?

Istnieje kilka przyczyn, które mogą tłumaczyć to odrzucenie. Chociaż należy podkreślić, że w żadnym wypadku nie jest to wina dziecka.

Wśród głównych przyczyn są następujące:

• Niechciane rodzicielstwo: Kiedy dochodzi do nieplanowanej ciąży, rodzice mogą czuć, że dziecko wiąże ich z niechcianym małżeństwem, ogranicza ich styl życia lub nakłada ciężar odpowiedzialności, którego nie chcą na siebie brać.
• Dziecko symbolicznie reprezentuje drugiego rodzica: Kiedy między partnerami dochodzi do poważnych nieporozumień, a dziecko mocno przypomina jednego z nich, drugi rodzic może odczuwać silne nieświadome odrzucenie. Zdarza się również, że podobieństwo do innego członka rodziny wyzwala takie postawy.
• Słabe dopasowanie: występuje, gdy temperament dziecka i temperament rodzica nadmiernie różnią się od siebie. Tak więc, jeśli dorosły nie akceptuje i nie dostosowuje się do potrzeb dziecka, pojawia się brak zrozumienia, który generuje odrzucenie.
• Rodzice cierpią na zaburzenia psychiczne, które uniemożliwiają lub utrudniają nawiązanie więzi z dzieckiem. Dzieje się tak często w przypadku depresji poporodowej, ale pewną rolę mogą też odgrywać zaburzenia lękowe, zaburzenia nastroju, psychozy i inne.
• Rodzice, którzy byli ofiarami nieodpowiedniego rodzicielstwa: nie otrzymali uczucia, zrozumienia, akceptacji i wsparcia od własnych rodziców i teraz powtarzają ten schemat.

Jak odrzucenie ze strony rodziców wpływa na dzieci?

Psychologiczny wpływ rodzicielskiego odrzucenia przejawia się w wyobrażeniu, jakie dziecko wyrabia o sobie i w zaburzonych umiejętnościach nawiązywania relacji z innymi. Oto najczęstsze konsekwencje:

Niepewność i niska samoocena

Ludzie, którzy dorastają w poczuciu odrzucenia przez rodzica, rozwijają słabą i negatywną samoocenę. Żyją pełni wielkich wątpliwości co do siebie i swojej wartości jako istot ludzkich.

Jeśli osoby, które powinny kochać ich najbardziej na świecie, nie były w stanie tego zrobić, dlaczego mieliby to osiągnąć inni? Taki sposób myślenia sprawia, że dzieci odrzucone przez rodziców mogą stać się bardzo niepewnymi istotami.

Wzorzec unikania w relacjach interpersonalnych

Ta konsekwencja występuje często, gdy rodzice są całkowicie obojętni. Kiedy dzieci wyrażają swoje emocje i poczucie dyskomfort, potrzebują dorosłych, którzy by dostrzegli i potwierdzili takie zachowania.

Jeśli rodzice umniejszają, pomijają lub wyśmiewają to, co dziecko czuje lub czego potrzebuje, dziecko zamyka się w sobie i uczy się niezależności. W ten sposób będzie unikać odkrywania się przed innymi, ukrywać swoje emocje i uciekać.

Możesz cierpieć z powodu lęku przed zaangażowaniem i trudności w nawiązywaniu głębokich i trwałych relacji.

Uzależnienie emocjonalne i potrzeba aprobaty

Odwrotnie dzieje się, gdy odrzucenie wynika z ambiwalentnej postawy. Oznacza to, że rodzic czasami był czuły, a czasem wrogo nastawiony; czasami przyglądał się dziecku i chwalił je, a innym razem krytykował lub je porzucał.

W takim przypadku dziecko dorasta w ciągłym niepokoju. Próbuje usilnie zapewnić sobie uczucie i opiekę, ponieważ nigdy nie wie, kiedy może na nie liczyć. Gdy dorasta, staje się niespokojnym i zależnym dorosłym, który ciągle próbuje przypodobać się innym.

Potrzebuje aprobaty zewnętrznej i zabiega o nią. Jest gotowy zrobić wszystko, aby nie stracić towarzystwa i sympatii otaczających go osób. Nie czuje, że zasługuje na uczucie innych. Nie uważa, że jest godny miłości po prostu za to, że jest. Dlatego robi wszystko, aby spełnić pragnienia i oczekiwania innych.

Zaburzenia psychiczne

Wreszcie wykazano, że cierpienie z powodu odrzucenia przez rodziców znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia różnych zaburzeń psychicznych. Istnieje większa skłonność do rozwoju depresji, zaburzeń odżywiania i problemów lękowych, zwłaszcza fobii społecznej.

Przezwyciężenie rodzicielskiego odrzucenia uczyni cię wolnym

Konsekwencje odrzucenia mogą towarzyszyć nam przez całe życie, jeśli nic z tym nie zrobimy. Dlatego jako dorośli musimy mieć odwagę stawić czoła naszym nasze ranom, akceptować je i nad nimi pracować.

Nie jest łatwo rozpoznać, że rodzic nas odrzucił lub przyznać, że czujemy z tego powodu złość, nienawiść lub urazę. Musimy jednak pozwolić sobie na wyrażenie tego, aby się uwolnić.

W ten sam sposób stajemy przed zadaniem odbudowania poczucia własnej wartości, naszego obrazu siebie i nauczenia się na nowo nawiązywania głębszych więzi. Aby przeprowadzić ten proces, kluczowe jest profesjonalne wsparcie, ale rezultaty mogą być wyzwalające i satysfakcjonujące.

Jeśli identyfikujesz się z powyższym opisem, nie wahaj się szukać pomocy.