Hipersmaczna żywność: poznaj ryzyko związane z jej spożywaniem
Od końca XX wieku tradycyjną żywność coraz bardziej wypiera hipersmaczna żywność, która zawiera większą zawartość tłuszczów nasyconych, cukru, mąki i soli. Jej składniki dostarczają więcej energii, a nawet mogą powodować uzależnienie.
Jak wyjaśnił profesor Rodríguez-Santos, sztuczne substancje są dodawane do hipermacznej żywności w celu polepszenia jej smaku i zwiększenia trwałości. Ponadto, dzięki tym substancjom produkty są gotowe do spożycia lub picia.
Te składniki, zwłaszcza te słodkie i kremowe, wywołują w mózgu określone reakcje, które wykorzystują producenci. Wyzwalają bowiem pozytywne odczucie przyjemności i chęć zjedzenia ich w jeszcze większej ilości.
Tak więc smaczne od niebezpiecznego dzieli zaledwie kilka kroków. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jakie ryzyko niesie z sobą hipersmaczna żywność.
Czym jest hipersmaczna żywność?
Monteiro i inni eksperci opisują w czasopiśmie World Nutrition, że hipersmaczna żywność to pokarmy opracowane według formuł przemysłowych lub przygotowane z substancji ekstrahowanych lub pochodnymi żywności. Taka ultra przetworzona żywność ma według nich bardzo wysokie wskaźniki smakowitości.
Na ogół hipersmaczna żywność łączy w sobie tłuszcze nasycone lub trans, cukry, mąki i sól jako źródło sodu. Miesza się je z pochodnymi żywności, takimi jak uwodornione oleje, modyfikowana skrobia, hydrolizowane białka i ekstrudaty mięsne.
Naukowcy wskazują również, że stosuje się dużą liczbę dodatków, takich jak konserwanty, emulgatory, spoiwa, stabilizatory, słodziki, wzmacniacze koloru, smaku i zapachu. Wszystko po to, aby produkt wyglądał, pachniał, miał konsystencję i smakował jak jedzenie.
W International Journal of Obesity doszli do wniosku, że reakcja organizmu na tego typu składniki wygląda tak samo jak w przypadku narkotyków. Aktywują obwody nagrody w mózgu, co prowadzi do nadmiernej konsumpcji hipersmacznej żywności.
Magazyn Appetite wymienia wśród nich napoje bezalkoholowe, słodkie i słone przekąski, cukierki, potrawy smażone, sztuczne soki, fast foody (hamburgery, pizze, frytki). Hipersmaczna żywność to również rekonstytuowane mięso, zupy błyskawiczne, płatki zbożowe i wiele innych.
Przeczytaj również ten ciekawy artykuł: Nawyki konsumpcyjne prowadzące do otyłości
Jak rozpoznać hipersmaczną żywność?
Każdy może powiedzieć, że identyfikacja hipermacznego jedzenia jest bardzo łatwa, ponieważ te, które powodują uzależnienie są jednocześnie najbardziej popularne. Ograniczono się jednak tylko do ich opisu bez określenia ich specyficznych cech.
Ze względu na potrzebę lepszej identyfikacji, w czasopiśmie Obesity opublikowano badanie, które wyjaśnia tę kwestię:
- Pokarmy, które dostarczają 25% kalorii z tłuszczu i więcej niż 0,3% ich wagi to sód. Przykłady: hot dogi, przetwory mięsne oraz produkty na bazie jaj i mleka.
- Produkty zawierające ponad 20% kalorii z tłuszczu i ponad 20% ich wagi to cukry, takie jak lody, ciasta i ciastka.
- Pokarmy, które dostarczają 40% kalorii z węglowodanów i ponad 0,2% ich wagi pochodzi z sodu. Przykłady: frytki, popcorn i krakersy.
Analizując bazę danych Food and Nutrient Database for Dietary Studies w Stanach Zjednoczonych, stwierdzono, że 62% z prawie 8000 produktów spożywczych uznano za hipersmaczne i mają wysoką zawartość tłuszczu i sodu.
Z drugiej strony, 5% produktów oznaczonych jako pokarmy „o niskiej zawartości tłuszczu, cukru, soli lub kalorii” również spełniało kryteria dla pokarmów hipersmacznych. Na przykład niektóre warzywa są gotowane w sosach, tłuszczach lub kremach.
Raport podkreśla, że sposób przygotowania i przetwarzania żywności może decydować o tym, czy żywność jest hipersmaczna. Odpowiednie połączenie składników decyduje o tym kryterium.
Dlaczego hipersmaczna żywność jest tak niebezpieczna dla zdrowia?
Istnieje kilka powodów, które uzasadniają, dlaczego hipersmaczna żywność może być niebezpieczna dla zdrowia. Przejrzyjmy je po kolei.
1. Zwiększa ryzyko chorób przewlekłych
Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała, że istnieje wiele badań, które wyjaśniają związek między spożywaniem wysoce przetworzonej żywności o wysokiej smakowitości a przewlekłymi chorobami niezakaźnymi. Tak jest między innymi w przypadku chorób układu krążenia, otyłości, cukrzycy typu 2 i nadciśnienia.
Ponadto spożywanie tych pokarmów w młodym wieku może zwiększyć otyłość brzuszną, co wykazały badania przeprowadzone przez Costę i innych badaczy. Ogłoszono nawet apel o wzmocnienie strategii prewencyjnych dotyczących spożywania żywności o wysokiej gęstości energetycznej i wysokiej smakowitości.
2. Hipersmaczna żywność daje mniejsze poczucie sytości
Składniki wchodzące w skład hipersmacznych pokarmów prowadzą do niekontrolowanego przejadania się, ponieważ sygnały sytości w mózgu są ignorowane. W konsekwencji ludzie konsumują więcej. Jak wskazuje magazyn Nutricao, sytuacja ta przyczynia się do rozwoju środowiska sprzyjającego otyłości.
3. Generuje uzależnienie
Magazyn Appetite donosi, że podczas spożywania hipersmacznych pokarmów dochodzi do błędnego koła. Obwody nagrody w mózgu są uruchamiane przez obecność pewnych składników dających przyjemność.
W końcu dochodzi do niekontrolowanego spożywania tych pokarmów, co wiąże się z większym ryzykiem nadwagi i otyłości.
Przeczytaj też inny ciekawy materiał o podobnej tematyce: Bomby kaloryczne to nie tylko fast foody!
4. Hipersmaczna żywność dostarcza mniej składników odżywczych
Uzależnienie od hipersmacznych pokarmów wypiera spożywanie pokarmów naturalnych lub minimalnie przetworzonych. W konsekwencji konsumenci sami pozbawiają się źródeł błonnika, witamin, minerałów i białek.
Ponadto ich receptury opierają się wyłącznie na tłuszczach, cukrach lub węglowodanach, które nie spełniają wymagań zdrowotnych ani odżywczych.
5. Zaburza nastrój
Przegląd pokazuje, że zaburzenia lękowe są związane ze spożywaniem bardzo smacznych potraw, takich jak pizza, napoje gazowane i frytki. Stwierdzono, że przedłużone przyjmowanie przetworzonej i słodkiej żywności jest pozytywnie powiązane ze zwiększonym ryzykiem depresji.
Stwierdzono również, że osoby preferujące spożywanie fast foodów w celu złagodzenia stresu psychicznego są o 25% bardziej podatne na rozwój otyłości i nadwagi.
Z drugiej strony w czasopiśmie Frontiers in Psychology opublikowano, że spożywanie słodkiej i wysokotłuszczowej żywności zmniejsza oznaki stresu i niepokoju, zwiększając otyłość.
Zdrowa dieta nie zawiera hipersmacznych pokarmów
Żywność hipersmaczna zwiększa ryzyko wywołania chorób przewlekłych a także zaburzeń psychicznych. Dlatego nie powinna być częścią zdrowej diety.
Naturalne produkty, takie jak owoce, warzywa i orzechy, to najlepsza opcja na chrupiącą i apetyczną przekąskę. Skonsultuj się z dietetykiem, jeśli masz wątpliwości lub czujesz, że, pomimo najlepszych starań, nie możesz przestać spożywać ultra przetworzonej żywności.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Rodríguez-Santos, F., Aranceta, J., Serrá, Ll. Psicología y Nutrición. Elsevier Masson. España. 2008. Disponible en: https://books.google.com.cu/books?id=wQeGnfOH64MC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false
- Sharma S, Fernandes MF, Fulton S. Adaptations in brain reward circuitry underlie palatable food cravings and anxiety induced by high-fat diet withdrawal. Int J Obes (Lond). 2013 ;37(9):1183-91.
- Moubarac JC, Batal M, Louzada ML, Martinez Steele E, Monteiro CA. Consumption of ultra-processed foods predicts diet quality in Canada. Appetite. 2017 Jan 1;108:512-520.
- Costa CS, Rauber F, Leffa PS, Sangalli CN, Campagnolo PDB, Vitolo MR. Ultra-processed food consumption and its effects on anthropometric and glucose profile: A longitudinal study during childhood. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2019 Feb;29(2):177-184.
- Arnaiz Mabel Gracia. La emergencia de las sociedades obesogénicas o de la obesidad como problema social. Rev. Nutr. 2009; 22( 1 ): 5-18. Disponible en: http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1415-52732009000100001&lng=en
- Hepworth R, Mogg K, Brignell C, Bradley BP. Negative mood increases selective attention to food cues and subjective appetite. Appetite. 2010 Feb;54(1):134-42.
- Opie RS, O’Neil A, Itsiopoulos C, Jacka FN. The impact of whole-of-diet interventions on depression and anxiety: a systematic review of randomised controlled trials. Public Health Nutr. 2015 Aug;18(11):2074-93.
- Singh M. Mood, food, and obesity. Front Psychol. 2014;5:925.