Dodatki do żywności - alergie, objawy i leczenie

Chociaż wiarygodnych danych na ten temat wciąż jeszcze brakuje, to jednak już wiemy o tym, że istnieje znaczna liczba alergii na wszelkiego rodzaju dodatki do żywności. To nie jest zwykła nietolerancja pokarmowa. Może ona powodować silne reakcje ze strony układu immunologicznego, które mogą nawet zagrażać naszemu życiu.
Dodatki do żywności - alergie, objawy i leczenie

Napisany przez Edith Sánchez

Ostatnia aktualizacja: 09 sierpnia, 2022

Alergia na dodatki do żywności to problem, który często pozostaje niezauważony. Wynika to z tego, że ludzie bardzo często mylą go z jakąś odmianą nietolerancji pokarmowej. Są to jednak w rzeczywistości dwa zupełnie różne zjawiska, mimo tego, że oba mają wspólne pochodzenie i dają podobne objawy.

Jeśli chodzi o nietolerancję pokarmową, to nasz układ pokarmowy staje się wrażliwy na niektóre produkty lub dodatki do żywności. Wynika to z tego, że dana osoba ma niekiedy trudności z prawidłowym przyswajaniem sobie składników odżywczych z pożywienia lub układ pokarmowy zostanie podrażniony.

W odniesieniu do alergii na dodatki do żywności i ogólnie produktów spożywczych należy zawsze pamiętać o tym, że nasz układ odpornościowy reaguje na nie zazwyczaj mocno nieadekwatnie. Inaczej mówiąc siła jego reakcji jest niewspółmierna do rzeczywistego zagrożenia. W rzeczywistości może to nawet zagrażać życiu.

Ogólnie rzecz biorąc, ludzie zazwyczaj zwracają o wiele większą uwagę na wszelkiego nietolerancje pokarmowe lub alergie pokarmowe, niż na uczulenie na dodatki do żywności. Dzieje się tak dlatego, że te ostatnie są obecne w większości przetworzonej żywności. A ci z nas, którzy je spożywają, ignorują po prostu ich szkodliwy potencjał.

Dowiedz się czegoś więcej na ten temat z naszego dzisiejszego artykułu! Wystarczy, że poświęcisz raptem kilka minut na jego przeczytanie, do czego gorąco Cię zachęcamy.

Dodatki do żywności – co warto wiedzieć na ich temat?

Dodatki do żywności to substancje dodawane do żywności podczas ich przetwarzania. Modyfikują one produkty spożywcze między innymi pod względem smaku, tekstury, koloru, aromatu lub trwałości.

Producenci dodają te substancje za zgodą amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (oryg. Food and Drug Administration – FDA) lub innych organów zajmujących się sprawami zdrowia publicznego i zwykle umieszczają je na etykiecie produktu.

Szkodliwe produkty

Alergia na dodatki do żywności występuje wtedy, gdy ludzki organizm zidentyfikuje je jako substancje potencjalnie niebezpieczne. W ten sposób uruchamia on reakcję immunologiczną na „atak” ze strony takiego związku chemicznego z objawami, które mogą wahać się od łagodnych do bardzo poważnych.

Chociaż wiarygodnych danych na ten temat wciąż jeszcze brakuje, to jednak już wiemy o tym, że istnieje znaczna liczba alergii na wszelkiego rodzaju dodatki do żywności. To nie jest zwykła nietolerancja pokarmowa. Może ona powodować silne reakcje ze strony układu immunologicznego, które mogą nawet zagrażać naszemu życiu.

Objawy alergii na dodatki do żywności

Alergie na dodatki do żywności zwykle mają objawy związane bezpośrednio z układem oddechowym lub ze skórą. W cięższych przypadkach mogą one doprowadzić do poważnej reakcji układu immunologicznego zwanej anafilaksją lub wstrząsem anafilaktycznym.

Objawy cechujące alergię na dodatki do żywności mogą się różnić w zależności od konkretnego przypadku. Jednak najczęściej spotykane są te o charakterze oddechowym, zwłaszcza astma i nieżyt nosa. A także wszelkiego rodzaju problemy skórne. Pojawiają się głównie jako pokrzywka, wysypka, swędzenie i inne formy zapalenia skóry.

Jak wspomniano powyżej, objawy takie mogą również szybko ewoluować, powodując poważną reakcję zwaną anafilaksją, która w wielu przypadkach może stanowić zagrożenie dla życia. Dzieje się to szybko i gwałtownie, a to z powodu masowego uwalniania histaminy i innych substancji. Ponadto powoduje zwężenie dróg oddechowych, co w efekcie może doprowadzić do śmierci.

Obecnie naukowcy uważają, że od 5 do 10% przypadków przewlekłej pokrzywki wynika z alergii na dodatki do żywności. Liczba ta może być jednak wyższa. W rzeczywistości istnieje jednak obecnie kilka istotnych ograniczeń w diagnozowaniu tego problemu.

Ale ogólnie nietolerancja niektórych pokarmów może być podejrzanym sygnałem. W takim przypadku warto poprosić o opinię doświadczonego alergologa.

Potencjalne ryzyko, z jakim wiąże się stosowanie niektórych dodatków do żywności

Wszystkie dodatki do żywności mogą powodować działania niepożądane. Ale niektóre z nich wiążą się ze znacząco większym potencjalnym ryzykiem. Do takich należą przede wszystkim:

Wysypka na plecach
  • Przeciwutleniacze. Lekarze zgłaszają liczne przypadki pokrzywki i atopowego zapalenia skóry z powodu spożycia produktów żywnościowych z przeciwutleniaczami stosowanymi przez przemysł spożywczych. W kilku przypadkach mogą one powodować na przykład skurcz oskrzeli.
  • Dwutlenek siarki i ogólnie siarczyny. Te ostatnie związki mogą na przykład powodować objawy ze strony układu oddechowego, takie jak nieżyt nosa lub zaostrzenie astmy u osób zmagających się z tą chorobą. Mogą one również prowadzić do zapalenia skóry, pokrzywki i problemów trawiennych.
  • Azotany i azotyny. Mogą one nasilać atopowe zapalenie skóry i prowadzić do ciężkich reakcji alergicznych.
  • Kwas benzoesowy i benzoesany. Są to najczęstsze dodatki, które lekarze wiążą z wywoływaniem licznych reakcji alergicznych. Zaostrzają one atopowe zapalenie skóry i astmę, powodują pokrzywkę, bóle głowy, migrenę, trudności z koncentracją i nadpobudliwość.
  • Metyloceluloza. Ta substancja może prowadzić do powstawania niepożądanych reakcji żołądkowo-jelitowych.
  • Żelatyna (E441). Jest ona stosowana jako zagęszczacz, który także może powodować poważne reakcje alergiczne.
  • Guma guar i guma tragakantowa. Pierwsza z tych substancji może powodować problemy żołądkowo-jelitowe. Z kolei ta druga może pogorszyć atopowe zapalenie skóry lub powodować pokrzywkę.
  • Glutaminian sodu. Jest to związek chemiczny, który może powodować ciężkie reakcje alergiczne.
  • Barwniki. Mogą one powodować łagodne, umiarkowane lub, w rzadkich przypadkach, ciężkie reakcje alergiczne.

Sposoby leczenia reakcji alergicznych spowodowanych przez dodatki do żywności

Aby kontrolować swoją alergię na dodatki do żywności, musisz przede wszystkim unikać przetworzonej żywności, która je zawiera. Zamiast tego wybierz świeże, naturalne produkty spożywcze pozbawione pestycydów i niechcianych dodatków.

Nie ma niestety skutecznego leczenia tego rodzaju alergii, z wyjątkiem wyeliminowania wywołujących ją czynników z diety. Zadanie to może być jednak nieco trudne, ponieważ na rynku istnieje wiele produktów spożywczych z takimi dodatkami.

Dodatkowo utrudnia je fakt, że dodatki takie nie zawsze są wymienione według nazwy, ale z reguły według numeru (kodu) referencyjnego. Ważne jest zatem to, aby uważnie zbadać nazwę składników, które odpowiadają danemu numerowi lub kodowi wymienionemu na etykiecie wybranego przez Ciebie produktu spożywczego.

Ale ogólnie rzecz biorąc najlepszym sposobem jest po prostu unikanie przetworzonych metodami przemysłowymi produktów spożywczych. A zwłaszcza żywności pakowanej próżniowo, puszkowanej i foliowanej.

Im dany produkt spożywczy jest w mniejszym stopniu przetworzony metodami przemysłowymi, tym mniej będzie w nim szkodliwych dodatków. Najlepsza dieta to taka, w której jesz tylko świeże i naturalne składniki.

Ponadto należy unikać spożywania żywności, w której informacje o wartościach odżywczych są niepełne lub z jakiegokolwiek powodu wzbudzają wątpliwości lub podejrzenia. Zalecamy po prostu powstrzymać się nawet od kosztowania tego typu produktów spożywczych w takich przypadkach.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Toche, P. (2004). Alergia a alimentos y aditivos. Revista Médica Clínica las Condes, 15(3).
  • Metcalfe, D. D., Sampson, H. A., & Simon, R. A. (2009). Food Allergy: Adverse Reactions to Foods and Food AdditivesFood Allergy: Adverse Reactions to Foods and Food Additives (pp. 1–613). Blackwell Publishing Ltd. https://doi.org/10.1002/9781444300062
  • Gultekin, F., & Doguc, D. K. (2013). Allergic and immunologic reactions to food additives. Clinical Reviews in Allergy and Immunology45(1), 6–29. https://doi.org/10.1007/s12016-012-8300-8
  • Wilson, B. G., & Bahna, S. L. (2005). Adverse reactions to food additives. Annals of Allergy, Asthma and Immunology. American College of Allergy, Asthma and Immunology. https://doi.org/10.1016/S1081-1206(10)61010-1

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.